Koʻrsatkich barmogʻi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

11-May 2023, 05:20 dagi koʻrinishi

Koʻrsatkich barmogʻi (shuningdek, koʻrsatkich barmogʻi, ^[1] birinchi barmoq, ^[2] ikkinchi barmoq, ^[3] koʻrsatkich barmogʻi, tetik barmogʻi, digitus secundus, digitus II va boshqa koʻplab atamalar ham yuritiladi) inson qoʻlining ikkinchi barmog'idir. Bosh barmog'i va o'rta barmoq o'rtasida joylashgan. Bu odatda qo'lning eng epchil va sezgir barmog'idir. U o'rta barmoqdan va uzuk barmog'idan qisqaroq yoki uzunroq bo'ladi (barmoqlar nisbatiga qarang).

Anatomiyasi

" Ko'rsatkich barmog'i " asil holicha "ko'rsatuvchi barmoq" degan ma'noni anglatadi, xuddi shu lotincha manbadan uning anatomik nomlari "ko'rsatkich barmog'i" va "ikkinchi raqam"dir.

Ko'rsatkich barmog'i uchta falanj suyagiga ega. U hech qanday mushaklarni o'z ichiga olmaydi, lekin tendonlarning suyaklarga biriktirilishi orqali qo'lning mushaklari tomonidan boshqariladi.

Foydalanadi

Vertikal tutilgan yolg'iz ko'rsatkich barmog'i ko'pincha 1 raqamini ifodalash uchun ishlatiladi (barmoqlarni sanash madaniyatlarda farq qilishi mumkin). Bu barmoq maslahat imo-ishorasi bo'lishi ham mumkin. Qo‘l kaftini tashqariga chiqarib, bosh va o‘rta barmoqlar teginish bilan Amerika imo-ishora tili alifbosidagi d harfini ifodalaydi.

Ishora

Ko'rsatkich barmog'i bilan ishora qilish narsani, shaxsni, joyni yoki ob'ektni ko'rsatish yoki aniqlash uchun ishlatilishi mumkin^[4].

Taxminan bir yoshga to'lgan chaqaloqlar o'z fikrlarni, shu jumladan qiziqish, istak va ma'lumotni bildirishni boshlaydilar. Inson chaqaloqlarida ishora qilish aql nazariyasini yoki boshqa odamlar nima o'ylayotganini tushunish qobiliyatini namoyish qilishi mumkin. Bu imo-ishora inson tilining rivojlanishi uchun asos bo'lishi mumkin.

Primatlar o'z fikirlarini boshqalarga yetkazib bera olmaydi. Shuning uchun ular ishora tilidan foydalanishadi^[5]. Boshqa hayvonlar ya'ni, korvidlar, itlar ^[6] va fillar ^[7] barmoq bilan ishora qilishni tushunishadi.

Ba'zi madaniyatlarda, xususan, Janubi-Sharqiy Osiyodagi Malayziya va Yavada ^[8] ko'rsatkich barmog'i bilan ishora qilish qo'pol hisoblanadi, shuning uchun uning o'rniga bosh barmoqni ishlati.

Islomda ko'rsatkich barmog'i

Islomda ko'rsatkich barmog'ini ko'tarish tavhidni (taẘḥīd) bildiradi, ya'ni Xudoning yagonaligini bildiradi. Alloh taoloning birligini ifodalash uchun ishlatiladi («Allohdan o‘zga iloh yo‘q»).

Arab tilida koʻrsatkich barmoq musabbiha (musabđḥḩ) deb ataladi, asosan al-musabbiha (ạl̊musabđḥḩ) deb ataladi. Ba'zan as-sabbāha (ạlsabّạḥḩ) shaklida ham ishlatiladi^[9] ^[10]. Arab tilidagi koʻrsatkich barmogʻi soʻzi bilan bir xil ma'noga ega boʻlgan arab tilidagi sabaḥa feʼli “ Subhana Alloh ” (sub̊ḭạna ạllh) deyish orqali Xudoni ulugʻlash yoki ulugʻlash maʼnosini bildiradi.

Qadimgi astronomiyada ko'rsatkich barmog'

GPS va kompas paydo bo'lishidan oldin, qadimgi odamlar tungi vaqtda yulduzlar yordamida ob'ektlarning yo'nalishini belgilash uchun ko'rsatkich barmog'idan foydalanganlar^[11].

San'atdagi imo-ishoralar

Ko'rsatkich barmog'i yuqoriga qaralganlihi, ta'lim hokimiyatining belgisidir. Bu Rafael tomonidan Afina maktabida Platonning tasvirida ko'rsatilgan^[12].

Plato detail from the School of Athens — Platon, Afina maktabining tafsiloti, Rafael, 1509 yil

Zamonaviy badiiy konventsiyada tomoshabinga ishora qiluvchi ko'rsatkich barmoq buyruq yoki chaqiruv shaklida bo'ladi. Buning ikkita mashhur misoli - Birinchi jahon urushi paytida Buyuk Britaniya va Qo'shma Shtatlar tomonidan qo'llanilgan ishga olish plakatlaridir.

Yana qarang

Raqamlar nisbati, ko'rsatkich va halqa barmog'ining qiyosiy uzunligi va bachadondagi androgen darajasi
Extensor indisis mushaklari
Barmoq (aniqlash)
Indeks (tipografiya)

Manbalar

↑ „forefinger - definition of forefinger in English | Oxford Dictionaries“. Oxford Dictionaries | English. 2016-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 8-iyun.
↑ „first finger - definition of first finger in English | Oxford Dictionaries“. Oxford Dictionaries | English. 2017-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 8-iyun.
↑ „second finger“. Medical Dictionary. Qaraldi: 2022-yil 17-avgust.
↑ Gary Imai. „Gestures: Body Language and Nonverbal Communication“. 2010-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-noyabr.
↑ Day. „Research on babies and pointing reveals the action's importance“. Slate (2013-yil 26-mart). Qaraldi: 2013-yil 25-aprel.
↑ Kirchhofer, Katharina C.; Zimmermann, Felizitas; Kaminski, Juliane; Tomasello, Michael (2012). "Dogs (Canis familiaris), but Not Chimpanzees (Pan troglodytes), Understand Imperative Pointing". PLOS ONE 7 (2): e30913. doi:10.1371/journal.pone.0030913. PMID 22347411. PMC 3275610. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3275610.
↑ Goodman, M.; Sterner, K. N.; Islam, M.; Uddin, M.; Sherwood, C. C.; Hof, P. R.; Hou, Z. C.; Lipovich, L. et al. (2009). "Phylogenomic analyses reveal convergent patterns of adaptive evolution in elephant and human ancestries". Proceedings of the National Academy of Sciences 106 (49): 20824–9. doi:10.1073/pnas.0911239106. PMID 19926857. PMC 2791620. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2791620.
↑ Scott, David Clark. „A Thumb Points the Way in Java“. The Christian Science Monitor (1990-yil 12-aprel). „...figures in some reliefs can be seen pointing - with their thumbs. "Pointing with the index finger is a terrible thing to do. It means death or violence. People used their thumb for polite pointing and it's still the same today, notes Jan Fontein, curator of the exhibition of ancient Indonesian sculpture sponsored by Mobil Indonesia...“.
↑ Drißner, Gerald. Islam for Nerds - 500 Questions and Answers. Berlin: createspace, 2016 — 521 bet. ISBN 978-1530860180.
↑ „What does it mean when a Muslim raises the index-finger?“ (en-US). Arabic for Nerds (2016-yil 31-dekabr). 2019-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 18-iyul.
↑ „Using The Stars For Direction, Latitude, And Time“. Astronomy Trek (2012-yil 29-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 26-oktyabr.
↑ Brusati, Celeste. The Authority of the Word: Reflecting on Image and Text in Northern Europe, 1400-1700. Brill, Nov 11, 2011 — 168 bet. ISBN 978-9004215153.

Havolalar

Media related to Index fingers at Wikimedia Commons

[1] „forefinger - definition of forefinger in English | Oxford Dictionaries“. Oxford Dictionaries | English. 2016-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 8-iyun.

[2] „first finger - definition of first finger in English | Oxford Dictionaries“. Oxford Dictionaries | English. 2017-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 8-iyun.

[3] „second finger“. Medical Dictionary. Qaraldi: 2022-yil 17-avgust.

[Imai-4] Gary Imai. „Gestures: Body Language and Nonverbal Communication“. 2010-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-noyabr.

[Day-5] Day. „Research on babies and pointing reveals the action's importance“. Slate (2013-yil 26-mart). Qaraldi: 2013-yil 25-aprel.

[pmid22347411-6] Kirchhofer, Katharina C.; Zimmermann, Felizitas; Kaminski, Juliane; Tomasello, Michael (2012). "Dogs (Canis familiaris), but Not Chimpanzees (Pan troglodytes), Understand Imperative Pointing". PLOS ONE 7 (2): e30913. doi:10.1371/journal.pone.0030913. PMID 22347411. PMC 3275610. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3275610.

[7] Goodman, M.; Sterner, K. N.; Islam, M.; Uddin, M.; Sherwood, C. C.; Hof, P. R.; Hou, Z. C.; Lipovich, L. et al. (2009). "Phylogenomic analyses reveal convergent patterns of adaptive evolution in elephant and human ancestries". Proceedings of the National Academy of Sciences 106 (49): 20824–9. doi:10.1073/pnas.0911239106. PMID 19926857. PMC 2791620. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2791620.

[8] Scott, David Clark. „A Thumb Points the Way in Java“. The Christian Science Monitor (1990-yil 12-aprel). „...figures in some reliefs can be seen pointing - with their thumbs. "Pointing with the index finger is a terrible thing to do. It means death or violence. People used their thumb for polite pointing and it's still the same today, notes Jan Fontein, curator of the exhibition of ancient Indonesian sculpture sponsored by Mobil Indonesia...“.

[:0-9] Drißner, Gerald. Islam for Nerds - 500 Questions and Answers. Berlin: createspace, 2016 — 521 bet. ISBN 978-1530860180.

[10] „What does it mean when a Muslim raises the index-finger?“ (en-US). Arabic for Nerds (2016-yil 31-dekabr). 2019-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 18-iyul.

[11] „Using The Stars For Direction, Latitude, And Time“. Astronomy Trek (2012-yil 29-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 26-oktyabr.

[12] Brusati, Celeste. The Authority of the Word: Reflecting on Image and Text in Northern Europe, 1400-1700. Brill, Nov 11, 2011 — 168 bet. ISBN 978-9004215153.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]