Kontent qismiga oʻtish

Teobroma: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Ikromova Guli (munozara | hissa)
Theobroma“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

9-Aprel 2023, 08:33 dagi koʻrinishi

Theobroma
Theobroma cacao mevasi
Ilmiy tasniflash
O‘simliklar
Yuksak oʻsimliklar
Gulli oʻsimliklar
Ikki urugʻpallalilar
Rosids
Malvales
Gulxayridoshlar
Byttnerioideae
Theobromateae
Theobroma

L.[1]
Mashhur turi
Theobroma cacao

Sinonimlar

Cacao Mill. Tribroma O.F.Cook[1]

Teobroma - Gulxayridoshlar oilasiga mansub gulli o'simliklar turkumi. Uning tarkibiga Markaziy va Janubiy Amerikaning tropik o'rmonlariga xos bo'lgan 20 ga yaqin kichik daraxtlar kiradi[2].

Theobroma kakao, bu turkumning eng mashhur turi bo‘lib, mevasi shokolad tayyorlash uchun ishlatiladi. Cupuaçu (Theobroma grandiflorum) va Mocambo (Theobroma bicolor) ham iqtisodiy ahamiyatga ega.

Taksonomiya

Nom yunoncha theos "xudo"[3], broma "oziq-ovqat" degan ma'noni anglatadi[4] va "xudolarning taomi" deb tarjima qilinadi[5].

Turlari

Rasm Ilmiy ism Tarqatish
Theobroma angustifolium DC. Kosta-Rika, Meksika, Nikaragua, Panama
Theobroma bernoullii Pittier Panama.
</img> Theobroma bicolor Bonpl. – mokambo Shimoliy Braziliya, Kolumbiya, Peru, Venesuela
</img> Theobroma cacao L. – kakao Braziliya, Kolumbiya, Kosta-Rika, Ekvador, Fransiya Gvianasi, Gayana, Peru, Surinam, Venesuela
Theobroma canumanense Pires & Fróes ex Cuatrec. Braziliya
Theobroma cirmolinae Cuatrec. Kolumbiya
Theobroma gileri Cuatrec. Kolumbiya, Ekvador
</img> Theobroma glaucum H.Karst. Braziliya, Kolumbiya, Ekvador, Peru
</img> Theobroma grandiflorum (Willd. ex Spreng.) K.Schum. (Willd. ex Spreng.) K.Schum. – kubok Boliviya, Braziliya, Gayana, Gonduras, Venesuela
Theobroma hylaeum Cuatrec. Kolumbiya, Panama
</img> Theobroma mammosum Cuatrec. & J.León Kosta-Rika, Nikaragua
Theobroma microcarpum Mart. Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Venesuela
Theobroma nemorale Cuatrec. Kolumbiya
Theobroma obovatum Klotzsch ex Bernoulli Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Gayana, Peru, Venesuela
Theobroma simiarum Donn.Sm. Kolumbiya, Kosta-Rika, Ekvador, Nikaragua, Panama
Theobroma sinuosum Pav. ex Huber Braziliya, Peru
</img> Theobroma speciosum Willd. ex Spreng. – kakau Boliviya, Braziliya, Peru, Venesuela
Theobroma subincanum Mart. Boliviya, Braziliya, Kolumbiya, Ekvador, Frantsiya Gvianasi, Gayana, Surinam, Venesuela
Theobroma sylvestre Aubl. ex Mart. Braziliya.
Theobroma velutinum Benoist Braziliya, Frantsiya Gvianasi, Surinam

Ilgari bu turkumga kirgan

  • Abroma augustum (L.) Lf ( T. augustum L. kabi. )
  • Guazuma ulmifolia Lam. ( T. Guazuma L. )
  • Herrania albiflora Goudot ( T. albiflorum (Goudo) De Wild kabi. )
  • Herrania mariae (mart. ) Decne. sobiq Gudo ( T. mariae kabi (mart. ) K. Shum. )
  • Herrania purpurea (Pittier) RE Schult. ( T. purpureum Pittier kabi) [6]
Chapdan o'ngga: T. grandiflorum, T. bicolor, T. speciosum, T. kakao

Foydalanish

Teobromaning bir nechta turlari hosil qiladigan mevadan kakao tayyorlanadi.

Theobroma turlari, E. chalybeatus, E. damor, E. hosei va E. sericeus kabi Endoclita turkumining ba'zi kuyalarining lichinkalari tomonidan oziq-ovqat o'simliklari sifatida ishlatiladi. Boshqa bir kuya, Hypercompe muzina lichinkalari faqat Theobroma kakao bilan oziqlanadi.

Kakaoning faol moddasi teobrominning nomi turkumdan olingan.

Ma'lumotnomalar

  1. 1,0 1,1 "Genus: Theobroma L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 5 Jun 2003. Retrieved 9 December 2010.
  2. Genovese, Maria Inés; Barros, Helena Rudge de Moraes (2017), Mérillon, Jean-Michel; Ramawat, K.G. (muh.), „Theobroma cacao and Theobroma grandiflorum: Bioactive Compounds and Associated Health Benefits“, Bioactive Molecules in Food (inglizcha), Cham: Springer International Publishing, 1–22-bet, doi:10.1007/978-3-319-54528-8_15-1, ISBN 978-3-319-54528-8, qaraldi: 2023-03-21
  3. Liddell. „θεός“. A Greek-English Lexicon. Perseus Digital Library (1940).
  4. Liddell. „ἀ“. A Greek-English Lexicon. Perseus Digital Library (1940).
  5. „Theobroma - an overview | ScienceDirect Topics“. www.sciencedirect.com. Qaraldi: 2023-yil 21-mart.
  6. „GRIN Species Records of Theobroma. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Qaraldi: 2010-yil 9-dekabr.