Kontent qismiga oʻtish

Ogʻiz kandidozi: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Keyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
Sakinabonu (munozara | hissa)
4 739 edits
„Oral candidiasis“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

14-Oktyabr 2022, 07:25 dagi koʻrinishi

Og'iz kandidozi - bu og'izning shilliq pardalarida Candida turlarining mikozi (xamirturush / qo'ziqorin infeksiyasi). Boshqa nomlar orasida og'iz bo'shlig'i deb ham ataladi, og'izda paydo bo'ladigan kandidozdir.

Candida albicans bu holatda eng ko'p uchraydigan organizmdir. C. albicans og'iz mikrobiotasining oddiy komponenti sifatida dunyo aholisining taxminan 50% og'izlarida tashiladi[1]. Ushbu kandidoz holati kasallik deb hisoblanmaydi, ammo Candida turlari patogen bo'lib, xost to'qimalariga hujum qilganda, og'iz kandidozi paydo bo'lishi mumkin. Bu o'zgarish odatda zararsiz mikroorganizmlar tomonidan mahalliy (ya'ni shilliq qavat) yoki xos immunitetni o'zgartiruvchi tizimli omillar tufayli opportunistik infektsiyani tashkil qiladi.

Og'iz bo'shlig'ining kandidozi - bu mikoz (zamburug'li infektsiya). An'anaga ko'ra, og'iz kandidozi 1960-yillarda tasvirlangan Lehner tizimi yordamida o'tkir va surunkali shakllarga bo'linadi (jadvalga qarang). Ba'zi kichik tiplar deyarli har doim o'tkir (masalan, o'tkir psevdomembranoz kandidoz), boshqalari esa surunkali shaklda uchraydi. Biroq, bu odatiy taqdimotlar har doim ham to'g'ri kelmaydi, bu esa ushbu tizim bilan bog'liq muammolarni keltirib chiqardi. Yaqinda taklif qilingan og'iz kandidozining tasnifi og'iz bo'shlig'i va perioral to'qimalar bilan chegaralangan birlamchi og'iz kandidozini va og'izdan tashqari tananing boshqa qismlarini ham qamrab oladigan ikkilamchi og'iz kandidozini ajratib turadi. Inson immunitet tanqisligi virusi / orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi (OIV/OITS) global pandemiyasi an'anaviy tasnifdan uzoqlashishda muhim omil bo'ldi, chunki u og'iz bo'shlig'i kandidozining atipik shakllari bilan kasallangan bemorlarning yangi guruhini shakllantirishga ham olib keladi.

Tashqi ko'rinishi bo'yicha

Kandidozning uchta asosiy klinik ko'rinishi odatda tan olinadi: psevdomembranoz, eritematoz (atrofik) va giperplastik[2]. Ko'pincha, ta'sirlangan shaxslar u yoki bu aniq turni ko'rsatadi, lekin ba'zida bir odamda bir nechta klinik variantlar bo'lishi mumkin[3].  

Psevdomembranoz

O'tkir psevdomembranoz kandidoz og'iz bo'shlig'i kandidozining klassik shakli bo'lib[4], odatda qichitqi deb ataladi[2]. Umuman olganda, bu og'iz kandidozining eng keng tarqalgan turi bo'lib[5], og'iz kandidozi holatlarining taxminan 35% ni tashkil qiladi[6].

Birlashtirilgan lezyonlar

Candida bilan bog'liq shikastlanishlar og'iz bo'shlig'ining birlamchi kandidozidir (og'iz bo'shlig'i bilan chegaralangan), bu yerda sabablar ko'p deb hisoblanadi[2]. Masalan, bakteriyalar, shuningdek Candida turlari bu lezyonlarda ishtirok etishi mumkin[4]. Ko'pincha, faqat antifungal terapiya bu lezyonlarni doimiy ravishda bartaraf etmaydi, aksincha, kandidozni davolashdan tashqari, asosiy predispozitsiya qiluvchi omillarni ham hal qilish kerak[2].

Burchakli cheilit

Burchakli cheilit

Burchakli cheilitis og'iz burchaklarida (burchaklarida) yallig'lanish bo'lib, ko'pincha Candida turlarini o'z ichiga oladi, ba'zida " Candida bilan bog'liq burchakli cheilitis"[7], yoki kamroq tez-tez "monilial perleche" atamalari qo'llaniladi[8]. Taxminan 20% hollarda Candida organizmlari[3] va 60% hollarda C. albicans va Staphylococcus aureus aralash infektsiyasi uchun javobgardir[1]. Alomatlar va alomatlar orasida og'riq, eritema (qizarish) va og'izning bir yoki ko'pincha ikkala burchagining yoriqlari, komissuralarda (og'iz burchaklari ichida) og'iz bo'shlig'ida ko'rinadigan shish (shish) kiradi. Burchakli cheilit odatda keksa odamlarda uchraydi va protez bilan bog'liq stomatit bilan bog'liq[9].

Median romboid glossit

Median romboid glossit

Bu dorsal tilning markazida joylashgan elliptik yoki romboid lezyon, faqat sirkumvallat papillaning old tomonida (oldida). Hudud depapilatsiyalangan, qizarib ketgan (yoki qizil va oq) va kamdan-kam hollarda og'riqli. Lezyonda ko'pincha Candida turlari mavjud, ba'zida bakteriyalar bilan aralashadi[9].

Chiziqli gingival eritema

Bu eritematoz gingivitning mahalliy yoki umumiy chiziqli tasmasi (tish go'shtining yallig'lanishi). Bu birinchi marta OIV bilan kasallangan odamlarda kuzatilgan va "OIV-gingivit" deb nomlangan, ammo bu holat bu guruh bilan chegaralanmagan[2]. Candida turlari ishtirok etadi va ba'zi hollarda lezyon antifungal terapiyaga javob beradi, ammo og'iz bo'shlig'i gigienasi va inson gerpesviruslari kabi boshqa omillar mavjud deb hisoblanadi. Bu holat nekrotizan ülseratif periodontitga aylanishi mumkin[10].

Ushbu mahalliy va tizimli xost mudofaa mexanizmlaridan birining buzilishi og'iz kandidoziga potentsial sezuvchanlikni tashkil qiladi, bu kamdan-kam hollarda predispozitsiya qiluvchi omillarsiz yuzaga keladi[2]. Bu ko'pincha "kasallar kasalligi" deb ta'riflanadi[2], juda yosh, juda keksa yoki juda kasal[2] [4] [11].

Chaqaloqlarda og'iz kandidozi. Juda yosh yoshda immunitet tizimi hali to'liq shakllanmagan.

Immunitet tanqisligi

Immunitet tanqisligi - bu tibbiy sharoitlar yoki davolash usullari tufayli yuzaga kelishi mumkin bo'lgan immunitet tizimining zaiflashgan holati.

O'tkir psevdomembranoz kandidoz yangi tug'ilgan chaqaloqlarning taxminan 5 foizida uchraydi[7]. Candida turlari tug'ilish paytida onaning vaginal kanalidan olinadi. Juda yosh yoshda immunitet tizimi hali to'liq rivojlanmagan va kandidoz turlariga individual immun javob yo'q[7], chaqaloqlarda qo'ziqorinlarga antikorlar odatda onaning ko'krak suti bilan ta'minlanadi.

Tarixi

Og'iz bo'shlig'i kandidozi butun tarix davomida tan olingan[12]. Ushbu holatning birinchi ta'rifi miloddan avvalgi 4-asrda "Epidemiya" (gippokrat korpusining bir qismi bo'lgan risola) da sodir bo'lgan deb taxmin qilinadi, bu erda og'iz bo'shlig'i kandidoziga o'xshash tovushlar og'ir asosiy kasallik bilan sodir bo'lishi aytilgan[13] [14].

Manbalar

  1. ↑ 1,0 1,1 Kerawala C, Newlands C (editors). Oral and maxillofacial surgery. Oxford: Oxford University Press, 2010 — 446, 447 bet. ISBN 9780199204830.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Kerawala 2010" defined multiple times with different content
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Samaranayake, LP. Essential microbiology for dentistry, 3rd, Elseveier, 2009 — 178–180, 247, 293–297 bet. ISBN 978-0702041679. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Bouquot, Brad W. Neville, Douglas D. Damm, Carl M. Allen, Jerry E.. Oral & maxillofacial pathology, 2., Philadelphia: W.B. Saunders, 2002 — 189–197 bet. ISBN 978-0721690032.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "OMF path textbook" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Burket's oral medicine, 11th, Hamilton, Ont.: BC Decker, 2008 — 79–84 bet. ISBN 9781550093452. 
  5. ↑ Clinical oral medicine and pathology. New York: Humana Press, 2010 — 19, 21, 92, 93 bet. ISBN 978-1-60327-519-4. 
  6. ↑ Rhodus, NL (Mar–Apr 2012). "Treatment of oral candidiasis". Northwest Dentistry 91 (2): 32–3. PMID 22662470. Archived from the original on 2013-11-02. https://web.archive.org/web/20131102013504/http://www.mndental.org/_asset/ywd54g/2012_MA_Rhodus.pdf. Qaraldi: 2013-09-06. Ogʻiz kandidozi]]
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Soames JV, Southam JC, JV. Oral pathology, 3rd, Oxford: Oxford Univ. Press, 1999 — 147, 193–200 bet. ISBN 978-0192628947. Soames JV, Southam JC, JV (1999). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Soames 1999" defined multiple times with different content
  8. ↑ Park, KK; Brodell, RT; Helms, SE (June 2011). "Angular cheilitis, part 1: local etiologies". Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner 87 (6): 289–95. PMID 21838086. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Scully C. Oral and maxillofacial medicine : the basis of diagnosis and treatment, 3rd, Edinburgh: Churchill Livingstone, 2013 — 254–267 bet. ISBN 9780702049484. Scully C (2013). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Scully 2013" defined multiple times with different content
  10. ↑ (editors) Newman MG, Takei HH, Klokkevold PR, Carranza FA. Carranza's clinical periodontology, 11th, St. Louis, Mo.: Elsevier/Saunders, 2012 — 180 bet. ISBN 978-1-4377-0416-7. 
  11. ↑ Scully, C; el-Kabir, M; Samaranayake, LP (1994). "Candida and oral candidosis: a review.". Critical Reviews in Oral Biology and Medicine 5 (2): 125–57. doi:10.1177/10454411940050020101. PMID 7858080. 
  12. ↑ Williams, D; Lewis, M (Jan 28, 2011). "Pathogenesis and treatment of oral candidosis". Journal of Oral Microbiology 3: 5771. doi:10.3402/jom.v3i0.5771. PMID 21547018. PMC 3087208. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3087208. 
  13. ↑ Lynch, DP (August 1994). "Oral candidiasis. History, classification, and clinical presentation". Oral Surgery, Oral Medicine, and Oral Pathology 78 (2): 189–93. doi:10.1016/0030-4220(94)90146-5. PMID 7936588. 
  14. ↑ Dolin, [edited by] Gerald L. Mandell, John E. Bennett, Raphael. Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases, 7th, Philadelphia, PA: Churchill Livingstone/Elsevier, 2010 — Chapter 250 bet. ISBN 978-0-443-06839-3.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogʻiz_kandidozi&oldid=3094724" dan olindi