Konvergent fikrlash: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Keyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
SunFlowers04 (munozara | hissa)
1 317 edits
„Convergent thinking“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

13-Sentyabr 2022, 10:32 dagi koʻrinishi

Konvergent fikrlash - bu Joy Pol Guilford tomonidan divergent fikrlashning aksi sifatida ishlab chiqilgan atama. Bu, odatda, katta ijodkorlikni talab qilmaydigan standart savollarga, masalan, maktabda fanalri topshiriqlarida va intellekt uchun standartlashtirilgan ko'p tanlovli testlarda "to'g'ri" javob berish qobiliyatini anglatadi.

Muvofiqlik

Fayl:Map of Convergent Thinking.jpg
Konvergent fikrlash qanday ishlashi xaritasi

Konvergent fikrlash - bu muammoga yagona, aniq javob topishga qaratilgan fikrlash turi. [1] Bu savolga eng yaxshi yoki to'g'ri javobni olishga qaratilgan. Konvergent fikrlash tezlik, aniqlik va mantiqni ta'kidlaydi va tanish bo'lgan usullarni tanib olishga, qayta qo'llashga va saqlangan ma'lumotlarni to'plashga qaratiladi. [1] Bu javob osongina mavjud bo'lgan va uni eslab qolish yoki qaror qabul qilish strategiyalari orqali ishlab chiqish kerak bo'lgan holatlarda eng samarali hisoblanadi. [1] Konvergent fikrlashning muhim jihati shundaki, u yagona eng yaxshi javobga olib keladi va noaniqlik uchun joy qoldirmaydi. Bu nuqtai nazardan, javoblar to'g'ri yoki noto'g'ri bo'ladi. Konvergent fikrlash jarayonining oxirida olingan yechim ko'pincha eng yaxshi javobdir.

Konvergent fikrlash ham bilim bilan bog'liq, chunki u mavjud bilimlarni standart protseduralar yordamida manipulyatsiya qilishni o'z ichiga oladi. [1] Bilim - bu ijodkorlikning yana bir muhim jihati. Bu g'oyalar manbai, yechim yo'llarini taklif qiladi, samaradorlik va yangilik mezonlarini beradi. [1] Konvergent fikrlash ijodiy muammolarni hal qilishda vosita sifatida ishlatiladi. Biror kishi muammoni hal qilish uchun tanqidiy fikrlashdan foydalanganda, ular hukm chiqarish uchun ongli ravishda standartlar yoki ehtimolliklardan foydalanadilar. [2] Bu divergent fikrlashdan farq qiladi, bunda ko'plab mumkin bo'lgan yechimlarni izlash va qabul qilishda hukm kechiktiriladi.

Konvergent fikrlash ko'pincha divergent fikrlash bilan birgalikda ishlatiladi. Divergent fikrlash odatda o'z-o'zidan, erkin tarzda sodir bo'ladi, unda ko'plab ijodiy g'oyalar yaratiladi va baholanadi. [2] Qisqa vaqt ichida bir nechta mumkin bo'lgan yechimlar o'rganiladi.Divergent fikrlash jarayoni tugagandan so'ng, g'oyalar va ma'lumotlar konvergent fikrlashdan foydalangan holda tartibga solinadi va tuziladi shuningdek, qaror qabul qilish strategiyalari qo'llaniladi, bu bitta eng yaxshi yoki to'g'ri javobga olib keladi. [2] Divergent fikrlash misollari muammoni hal qilish jarayonining boshida aqliy hujum, erkin yozish va ijodiy fikrlash usullaridan foydalanishni o'z ichiga oladi va keyinchalik baholanishi mumkin bo'lgan yechimlarni ishlab chiqaradi. [3] Yetarli miqdordagi g'oyalar o'rganilgandan so'ng, konvergent fikrlashdan foydalanish mumkin. Bilim, mantiq, ehtimollik va qaror qabul qilishning boshqa strategiyalari e'tiborga olinadi, chunki erishilganda bir ma'noga ega bo'lmagan eng yaxshi javobni qidirishda yechimlar individual ravishda baholanadi. [2]

Konvergent va divergent fikrlash

Shaxsiyat

Divergent va konvergent fikrlashning shaxsiy korrelyatsiyasi o'rganildi. Natijalar shuni ko'rsatadiki, ikkita shaxsiy xususiyat divergent fikrlash bilan sezilarli darajada bog'liq. Ushbu xususiyatlar, ya'ni Ochiqlik va Ekstraversiya, divergent fikrlash ishlab chiqarishni osonlashtirishi aniqlandi. [4] Ochiqlik intellektual qiziqishni, tasavvurni, badiiy qiziqishlarni, liberal munosabatni va o'ziga xoslikni baholaydi. [5]

Ochiqlik divergent fikrlashning eng kuchli shaxsiy korrelyatsiyasi deb topilganligi ajablanarli emas, chunki avvalgi tadqiqotlar Ochiqlikni ijodkorlikning proksi sifatida talqin qilishni taklif qilgan. [6] Ochiqlik ijodkorlikdan tashqari jabhalardagi individual farqlarni konsepsiyalashtirgan bo'lsa-da, Ochiqlik va divergent fikrlash o'rtasidagi yuqori korrelyatsiya ijodkorlikning bir xil tomonlarini o'lchashning ikki xil usulidan dalolat beradi. Ochiqlik - bu "qutidan tashqarida" fikrlashni afzal ko'rganligi haqida o'z-o'zidan hisobot hisoblanadi. Divergent fikrlash testlari samaradorlikka asoslangan o'lchovni ifodalaydi.

Konvergent fikrlashda shaxsiyatning hech qanday ta'siri topilmadi, bu esa " Katta beshlik" shaxsiyat xususiyatlari konvergent fikrlashdan ko'ra divergent fikrlashni yaxshiroq bashorat qilishini yoki barcha turdagi shaxslar o'zlarining shaxsiyatidan qat'i nazar, konvergent fikrlash bilan shug'ullanishini ko'rsatadi. [4]

Miya faoliyati

Miya faoliyatidagi o'zgarishlar konvergent va divergent fikrlash jarayonida subyektlarda o'rganildi. Buning uchun tadqiqotchilar konvergent va divergent fikrlash vazifalari davomida subyektlarning elektroansefalografiya ( EEG ) tasvirlarini o'rganishdi. Har bir fikrlash turi davomida EEG parametrlarining o'zgarishining turli shakllari topilgan. Dam olayotgan nazorat guruhi bilan taqqoslaganda, konvergent va divergent fikrlash Alpha 1,2 ritmlarining sezilarli darajada sinxronizatsiyasini keltirib chiqardi. [7] Shu bilan birga, konvergent fikrlash ko'proq kaudal va o'ng tomonlama bo'lgan Theta 1 bandida uyg'unlikni kuchaytirdi. Boshqa tomondan, divergent fikrlash Theta 1 va 2 tasmalarida korteksning kaudal mintaqalarida amplitudaning pasayishini ko'rsatdi. [7] Amplituda va kogerentlikning katta o'sishi miyaning ikkala yarim sharlari o'rtasida yaqin sinxronizatsiyani ko'rsatadi.

Divergent fikrlash jarayonida gipotezaning muvaffaqiyatli ishlab chiqarilishi ijobiy his-tuyg'ularni uyg'otadi, bu qisman ijodiy fikrlashning murakkabligi va ishlash ko'rsatkichlarining ortishi, psixo-yarimferalararo muvofiqlik bilan bog'liq bo'lishi mumkin. [7] Shuningdek, o'ng yarim sharning va "kognitiv o'q" ning olingan ustunligi, chap oksipitalning birlashishi - o'ng frontal o'ng oksipitaldan farqli o'laroq Analitik fikrlashni tavsiflovchi chap frontal "o'q" muvaffaqiyatli divergent fikrlash paytida ongsiz aqliy ishlov berishning EEG tasvirini aks ettirishi mumkin. [8]

Konvergent va divergent fikrlash miyadagi noradrenalin darajasini modulyatsiya qiluvchi locus coeruleus neyrotransmisyon tizimiga bog'liq [9] [10] [11] . Ushbu tizim kognitiv moslashuvchanlikda va o'rganish va ekspluatatsiya qilish muammosida ( ko'p qurolli bandit muammosi) muhim rol o'ynaydi. [12]

Intellektual qobiliyat

O'smirlarning konvergent va divergent fikrlash qobiliyatlarini o'lchash uchun bir qator standart razvedka testlari ishlatilgan. Natijalar shuni ko'rsatadiki, divergent fikrlash darajasi yuqori deb tasniflangan subyektlar divergent fikrlash darajasi past deb tasniflangan subyektlarga qaraganda so'z ravonligi va o'qish ballari sezilarli darajada yuqori bo'lgan. [13] Bundan tashqari, divergent fikrlashda yuqori bo'lganlar ham yuqori tashvish va penetratsiya ballarini ko'rsatdilar. Shunday qilib, divergent fikrlash qobiliyati yuqori bo'lgan subektlarni idrok etish jarayonlari yetuk bo'lib, noan'anaviy tarzda adekvat boshqariladigan deb tavsiflash mumkin. [13]

Aksincha, yuqori konvergent fikrlash guruhidagi subyektlar o'tgan o'quv yili uchun o'rtacha ko'rsatkichlarni yuqori ko'rsatdilar, uy vazifasini bajarishda kamroq qiyinchiliklarga duch kelishdi va shuningdek, ota-onalari ularni o'rta maktabdan keyingi ta'limga majbur qilishlarini ko'rsatdilar. [13] Bu konvergent fikrlash o'lchovlari bilan bog'liq yagona muhim munosabatlar edi. Bu shuni ko'rsatadiki, bu kognitiv o'lchovlar bir-biridan mustaqildir. Kelajakda ushbu mavzu bo'yicha olib boriladigan tadqiqotlar divergent va konvergent mutafakkirlar o'rtasidagi shaxsiyatning rivojlanish, kognitiv va abadiy jihatlariga ularning munosabat tuzilmalariga emas, balki ko'proq e'tibor qaratishlari kerak. [13]

Ijodiy qobiliyat

Ijodiy qobiliyat bir to'g'ri javobni talab qiladigan konvergent topshiriqlar va turli xil to'g'ri javoblarni ishlab chiqarishni talab qiladigan divergent topshiriqlar yordamida tadqiqotda o'lchandi. Konvergent vazifalarning ikkita turi ishlatilgan, birinchisi masofaviy bog'lanish vazifalari bo'lib, ular mavzuga uchta so'z berdi va oldingi uchta so'z qaysi so'z bilan bog'liqligini so'radi. Konvergent fikrlash topshirig'ining ikkinchi turi tushuncha muammolari bo'lib, ular subyektlarga ba'zi kontekstual faktlarni berdi va keyin ularga izoh talab qiladigan savol berdi. [14]

Masofaviy assotsiatsiyalar vazifalari uchun konvergent mutafakkirlar beshta masofaviy assotsiatsiyalar muammolaridan ko'pini to'g'ri hal qilishdi, keyin esa divergent fikrlashdan foydalanganlar. [14] Bu bir tomonlama ANOVA tomonidan sezilarli darajada farq qilishini ko'rsatdi. Bundan tashqari, tushunish muammolariga javob berishda, konvergent fikrlashdan foydalangan ishtirokchilar nazorat guruhiga qaraganda ko'proq tushunish muammolarini hal qilishdi, ammo konvergent yoki divergent fikrlashdan foydalanadigan subyektlar o'rtasida sezilarli farq yo'q edi. [14]

Divergent fikrlash vazifalari uchun, garchi barcha divergent vazifalar birgalikda o'zaro bog'liqlikni ko'rsatgan bo'lsa-da, shartlar o'rtasida tekshirilganda ular ahamiyatli emas edi. [14]

Kayfiyat

Tuyg'ular asosiy kognitiv jarayonlarga ta'sir qilishi mumkinligini ko'rsatadigan ko'payib borayotgan dalillar bilan, so'nggi yondashuvlar aksincha, kognitiv jarayonlar ham odamning kayfiyatiga ta'sir qilishi mumkinligini o'rganib chiqdi. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, ijodiy fikrlash topshirig'iga tayyorgarlik vazifa uchun qanday fikrlash turidan foydalanilganiga qarab kayfiyat o'zgarishiga olib keladi. [15]

Natijalar shuni ko'rsatadiki, ijodiy fikrlashni talab qiladigan vazifani bajarish insonning kayfiyatiga ta'sir qiladi. Bu kayfiyat va idrok nafaqat bog'liq, balki bu munosabatlar o'zaro bog'liq degan fikrni sezilarli darajada qo'llab-quvvatlaydi. [16] Bundan tashqari, divergent va konvergent fikrlash kayfiyatga qarama-qarshi yo'llar bilan ta'sir qiladi. Divergent fikrlash ko'proq ijobiy kayfiyatga olib keldi, konvergent fikrlash esa teskari ta'sir ko'rsatdi va salbiy kayfiyatni keltirib chiqardi. [15]

Amaliy foydalanish

Fayl:Multiple Choice Questions.jpg.png
Konvergent fikrlashni talab qiluvchi ko'p tanlovli savollar

Konvergent fikrlash bola tarbiyasida asosiy vositadir. Bugungi kunda ta'lim imkoniyatlarining ko'pchiligi tabiatda ko'p tanlov bo'lgan standartlashtirilgan testlarda ishlash bilan bog'liq. [17] Talaba mumkin bo'lgan javoblarni o'ylab ko'rganda, ular konstruksiya ichidagi muqobillarni tortish uchun konvergent fikrlashdan foydalanadilar. Bu o'lchanadigan yagona eng yaxshi echimni topishga imkon beradi. [17]

  • Gamlet spektaklining to'liqligi haqida fikr yuritadigan bo'lsak, Ofeliya aqldan ozganining asosiy sabablari nima edi? [18]
  • Fotosintez uchun kimyoviy reaksiya qanday?
  • O'simliklarda azot yetishmasligining belgilari qanday?
  • Chorvachilikning qaysi zotlari Janubiy Texas uchun eng mos keladi? [19]

Tanqid

Konvergent fikrlash g'oyasi tadqiqotchilar tomonidan tanqid qilindi, ular barcha muammolarning samarali tasniflanishi mumkin bo'lgan yechimlarga ega emasligini ta'kidlaydilar. Konvergent fikrlash bir yechimga boshqasiga nisbatan pozitsiyani belgilaydi. Muammo shundaki, odam murakkabroq muammolar bilan shug'ullanayotganda, odam ularga mavjud yechimlarni to'g'ri taqsimlay olmasligi mumkin. [20] Bunday hollarda tadqiqotchilarning ta'kidlashicha, murakkab muammolar bilan shug'ullanayotganda, odamning his- tuyg'ulari yoki instinktiv muammolarni hal qilish qobiliyati kabi boshqa o'zgaruvchilar ham berilgan muammoning yechimini aniqlashda rol o'ynaydi. [20]

Bundan tashqari, konvergent fikrlash ozchiliklarning argumentlarini qadrsizlantirishi ham aytilgan. [21] Ishonchli dalillarni ko'pchilik yoki ozchilik tomonidan qo'llab-quvvatlanganda subyektlarni konvergent yoki divergent fikrlashga undash uchun eksperimental manipulyatsiyalar qo'llanilgan tadqiqotda konvergent fikrlash sharoitida ko'pchilikning qo'llab-quvvatlashi asosiy masala bo'yicha ko'proq ijobiy munosabatni keltirib chiqaradigan model paydo bo'ldi. Aksincha, ozchilikning argumentni qo'llab-quvvatlashi subyektlarga hech qanday ta'sir ko'rsatmadi. [21] Konvergent mutafakkirlar eng yaxshi javobni tanlashga juda e'tibor berishadi, chunki ular ozchiliklarning fikrini to'g'ri baholay olmaydilar va oxir-oqibat aniq yechimlarni rad etishlari mumkin. [21]

Manbalar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Cropley, Arthur (2006). "In Praise of Convergent Thinking". Creativity Research Journal 18 (3): 391–404. doi:10.1207/s15326934crj1803_13. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Lundsteen, Sara, Critical Thinking in Problem Solving: A Perspective for the Language Arts Teacher, ProQuest 63157229 Andoza:ERIC
  3. ↑ „Strategies of Divergent Thinking“. University of Washington. Qaraldi: 2009-yil 6-avgust.
  4. ↑ 4,0 4,1 Chamorro-Premuzic, Tomas (2008). "Effects of Personality and Threat of Evaluation on Divergent and Convergent Thinking". Journal of Research in Personality 42 (4): 1095–1101. doi:10.1016/j.jrp.2007.12.007.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "personality" defined multiple times with different content
  5. ↑ McCrae, R (1987). "Creativity, divergent thinking and Openness to Experience". Journal of Personality and Social Psychology 52 (6): 1258–1265. doi:10.1037/0022-3514.52.6.1258. https://zenodo.org/record/1231472. 
  6. ↑ King, L; Walker, L; Broyles, S (1996). "Ceativity and the Five-Factor Model". Journal of Research in Personality 30 (2): 189–203. doi:10.1006/jrpe.1996.0013. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Razoumnikova, Olga (2000). "Function Organization of Different Brain Areas During Convergent and Divergent Thinking: an EEG Investigation". Cognitive Brain Research 10 (1–2): 11–18. doi:10.1016/S0926-6410(00)00017-3. PMID 10978688.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "eeg" defined multiple times with different content
  8. ↑ Squire, L; Knowlton, G (1993). "The Structure and Organization of Memory". Annual Review of Psychology 44: 453–495. doi:10.1146/annurev.ps.44.020193.002321. PMID 8434894. 
  9. ↑ Beversdorf, David Q.; White, Dawn M.; Chever, Daquesha C.; Hughes, John D.; Bornstein, Robert A. (2002). "Central β-adrenergic modulation of cognitive flexibility". NeuroReport 13 (18): 2505–2507. doi:10.1097/00001756-200212200-00025. ISSN 0959-4965. PMID 12499857. http://dx.doi.org/10.1097/00001756-200212200-00025. 
  10. ↑ Heilman, Kenneth M.; Nadeau, Stephen E.; Beversdorf, David O. (2003). "Creative Innovation: Possible Brain Mechanisms". Neurocase 9 (5): 369–379. doi:10.1076/neur.9.5.369.16553. ISSN 1355-4794. PMID 14972752. http://dx.doi.org/10.1076/neur.9.5.369.16553. 
  11. ↑ Lin, Hause; Vartanian, Oshin (2018). "A Neuroeconomic Framework for Creative Cognition" (en). Perspectives on Psychological Science 13 (6): 655–677. doi:10.1177/1745691618794945. ISSN 1745-6916. PMID 30304640. http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1745691618794945. 
  12. ↑ Aston-Jones, Gary; Cohen, Jonathan D. (2005-07-21). "An integrative theory of locus coeruleus-norepinephrine function: Adaptive gain and optimal performance". Annual Review of Neuroscience 28 (1): 403–450. doi:10.1146/annurev.neuro.28.061604.135709. ISSN 0147-006X. PMID 16022602. http://dx.doi.org/10.1146/annurev.neuro.28.061604.135709. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Clark, Charles; Weldman, D.; Thorpe, J. (1985). "Convergent and Divergent Thinking Abilities of Talented Adolescents". Journal of Educational Psychology 56 (3): 157–163. doi:10.1037/h0022110. PMID 14327689.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "education" defined multiple times with different content
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Nielsen, Bayard; Pickett, C.; Simonton, D. (2008). "Conceptual Versus Experimental Creativity: Which Works Best on Convergent and Divergent Thinking Tasks?". Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts 2 (3): 131–138. doi:10.1037/1931-3896.2.3.131.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "creativity" defined multiple times with different content
  15. ↑ 15,0 15,1 Chermahini, Soghra; Hommel, B. (2011). "Creative mood swings: divergent and convergent thinking affect mood in opposite ways". Psychological Research 76 (5): 634–640. doi:10.1007/s00426-011-0358-z. PMID 21695470. PMC 3412079. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3412079.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "mood" defined multiple times with different content
  16. ↑ Bar, M (2009). "A Cognitive Neuroscience Hypothesis of Mood and Depression". Trends in Cognitive Sciences 13 (11): 456–463. doi:10.1016/j.tics.2009.08.009. PMID 19819753. PMC 2767460. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2767460. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Hommel, B; Colzato, L.; Fischer, R.; Christoffels, I. (2011). "Bilingualism and creativity: benefits in convergent thinking come with losses in divergent thinking". Frontiers in Psychology 2: 273. doi:10.3389/fpsyg.2011.00273. PMID 22084634. PMC 3212749. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3212749. 
  18. ↑ Leslie. „Five Basic Types of Questions“. The Second Principle. Corwin Press. Qaraldi: 2015-yil 6-mart.
  19. ↑ „Msg.#67 Asking the Right Questions In Class“. Tomorrow's Professors Mailing List. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 5-mart.
  20. ↑ 20,0 20,1 Csikszentmihalyi. „The Creative Personality“. HarperCollins. Qaraldi: 2012-yil 1-aprel.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 De Dreu, Carsten; De Vries, N.; Gordijn, E.; Schuurman, M. (1999). "Convergent and divergent processing of majority and minority arguments: effects on focal and related attitudes". European Journal of Social Psychology 29 (2–3): 329–348. doi:10.1002/(SICI)1099-0992(199903/05)29:2/3<329::AID-EJSP930>3.0.CO;2-6.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Konvergent_fikrlash&oldid=2878993" dan olindi