Surunkali kolit
| Surunkali kolit | |
|---|---|
 Yo'g'on ichakning ko'rinishi |
Surunkali kolit — yo'g'on ichakning shilliq qavatidagi yallig'lanish va distrofik o'zgarishlar bilan kechadigan kasallik[1].
Etiologiyasi va patogenezi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Surunkali kolitning sabablari turlicha bo'lib, ba'zi hollarda o'tkir infeksiya (bakteriyalar, dizenteriyalar, salmonellyoz va boshqalar), parazitlar (amyobiaz, balantidioz, lyambliyoz va boshqalar), ichak tomirlarining aterosklerotik zararlanishi (ishemik kolit), nurlanish (radiatsion kolit), ovqat mahsulotlariga allergiya va dori vositalarini uzoq vaqt davomida qabul qilishda yuzaga keladi.
Patogenezi etiologiyasi bilan bog'liq bo'lgan holda, shunga mos ravishda bir-biridan farq qilsa ham, odatda yo'g'on ichak shilliq qavatida shish, gemorragiyalar, eroziv yarali zararlanishlar bilan kechadi[2].
Klinik ko'rinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Odatda bemorlarning eng ko'p qiladigan shikoyatlari:
Yo'g'on ichak bo'ylab og'riqning bo'lishi, defekatsiya va gaz ajralishidan keyin og'riqning kamayishi, ich kelishining buzilishi (qabziyat, ich ketishi — kun davomida 10-15 martagacha), meteorizm, qorin quldirashi va boshqalar. Yallig'lanish jarayoni yo'g'on ichakning seroz qavatida yuzaga kelsa, og'riq doimiy bo'lib yurganda, harakatlanganda kuchayib, yotgan holatda yengillashadi.
Ishemik kolitda ovqatlanishdan so'ng va jismoniy harakatdan keyin og'riq kuchayadi.
Nur ta'siridagi kolitda qabziyat va diareya tez-tez almashib, najasda qon bo'lishi bilan farqlanadi.
Dori vositalari ta'siridagi kolitda kasallik belgilari 5-10 kundan, bir oygacha muddatda yuzaga keladi.
Kasallikning turini farqlashda og'riqni, defekatsiya bilan bog'liqligini aniqlash muhim. Surunkali kolitda defekatsiyadan keyin bemorlarda yengillik hissi yuzaga kelmaydi. Qorin palpatsiyasida yo'g'on ichakning turli qismlarida og'riq va spastik qisqarishlar kuzatiladi[2].
Diagnostikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qon tahlilida gipoxrom kamqonlik, kasallikning avj olgan davrida esa leykotsitoz va uning chapga siljishi kuzatiladi.
Mikroskopik tekshiruvda najasda eritrotsitlar, leykotsitlar, gijja tuxumlari va sodda hujayralilarning kistalari aniqlanadi. Ichak surtmasi maxsus ozuqa muhitiga ekilganda ko'pincha disbakterioz kuzatiladi.
Tashxisni tasdiqlash uchun endoskopik tekshirishlar (rektoromanoskopiya va kolonoskopiya) o'tkaziladi.
Davolash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompleks davo choralarini o'z ichiga olgan bo'lib, mahsus parhez va ich ketishini mo'tadillashtiruvchi preparatlarlar tavsiya etiladi. Shifokor ko'rsatmalariga qarab antibakterial, parazitlar va dizbakteriozga qarshi dori vositalari beriladi[3].
Profilaktikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
O'tkir ichak infeksiyalarining oldini olish, o'z vaqtida aniqlash va davolash, ratsional ovqatlanish, shaxsiy sanitariya va gigiyena qoidalariga amal qilish kerak. Bir yilda bir marta shifokor ko'rigidan o'tish tavsiya etiladi[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Kolit va uning turlari“. Qaraldi: 2024-yil 4-may.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Surunkali kolit — 529-530 bet. 2024-yil 4-mayda qaraldi.
- ↑ Ichki kasalliklar propedevtikasi. ziyo.uz.com — 530 bet. 2024-yil 4-mayda qaraldi.