IDEF

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
IDEF usullari: tizim muhandisi vositasi qutisining bir qismi

IDEF, dastlab ICAM Taʼrifining qisqartmasi boʻlib, 1999-yilda Integratsiya Taʼrifi deb nomlangan, tizimlar va dasturiy taʼminot muhandisligi sohasida modellash tillari oilasi hisoblanadi. Ular funksional modellashdan boshlab maʼlumotlarga, simulyatsiya, ob’ektga yoʻnaltirilgan tahlil, dizayn va bilim olishgacha boʻlgan barcha foydalanishlarni qamrab oladi. Ushbu taʼrif tillari AQSh havo kuchlaridan mablagʻ bilan ishlab chiqilgan va ular Qoʻshma Shtatlar mudofaa vazirligi (DoD) boshqa harbiy agentliklari tomonidan eng keng qoʻllaniladigan boʻlsa-da, ular hozir jamoatchilikda mavjud.

IDEF oilasining eng keng tan olingan va ishlatiladigan komponentlari IDEF0 hisoblanadi, bu SADT-ga asoslangan funksional modellash tili hisoblanib, IDEF1X-bu axborot modellari va maʼlumotlar bazasi dizayni muammolarini hal qiladi.

IDEF usullarining umumiy koʻrib chiqilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

IDEF — bu funksional modellashdan boshlab maʼlumotlarga, simulyatsiya, ob’ektga yoʻnaltirilgan tahlil/dizayn va bilim olishgacha boʻlgan keng foydalanishlarni qamrab oladigan modellashtirish tillari oilasiga taalluqlidir. Oxir oqibat IDEF14 gacha IDEF usullari aniqlandi:

  • IDEF0: Funksiya modeli
  • IDEF1: Axborot modeli
  • IDEF1X: maʼlumotlar modeli
  • IDEF2: Simulyatsiya modeli dizaynlari
  • IDEF3: jarayon tavsifi toʻplami
  • IDEF4: Ob’ektga yoʻnaltirilgan dizayn
  • IDEF5: Ontologiya tavsifi toʻplami
  • IDEF6: dizayn asosini aniqlash
  • IDEF7: Axborot tizimlari auditlari
  • IDEF8: Foydalanuvchi interfeysini modellashtirish
  • IDEF9: Ish bilan shugʻullanish toʻgʻrisidagi cheklovlarni aniqlash
  • IDEF10: Amalga oshirish arxitekturalarini modellashtirish
  • IDEF11: Axborot artefaktlarini modellashtirish
  • IDEF12: Tashkilot modeli
  • IDEF13: Uch sxemadan iborat xaritalashtirish dizayni
  • IDEF14: tarmoq dizaynlari

1995-yilda faqat IDEF0, IDEF1X, IDEF2, IDEF3 va IDEF4 toʻliq ishlab chiqilgan edi. Boshqa IDEF konsepsiyalarining baʼzilari dastlabki dizaynga ega edi. Soʻnggi harakatlarning baʼzilari 1995-yilda IDEFning yangi rivojlanishlariga hissa qoʻshib; IDEF9ning ishonchli usullarini ishlab chiqish, IDEF6ning, inson tizimi, IDEF8ning va IDEF14ning oʻzaro taʼsirini aniqlash uchun ishonchli usullar yaratishga qaratilgan[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

IDEF aslida 1970-yillarda AQSh Harbiy kuch materiallari laboratoriyasida, Ohiodadagi Wright-Patterson havo kuchlari bazasida Dennis E. Wisnosky, Dan L. Shunk va boshqalar tomonidan boshlangan ICAM Taʼrifini anglatadi. va 1980-yillarda tugallangan. IDEF AQSh havo kuchlarining ICAM tashabbusining mahsuloti edi. Keyinchalik, IEEE IDEF qisqartmasini integratsiya taʼrifini qayta koʻrib chiqadi[2].

IDEFning modellashtirish tillari[tahrir | manbasini tahrirlash]

IDEF0[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Richard J. Mayer (1995) et al. Information Integration for Concurrent Engineering (IICE) Compendium of methods report. Wright-Patterson Air Force Base, Ohio 45433-7604.
  2. ↑ IEEE Standard for Functional Modeling Language—Syntax and Semantics for IDEF0, Software Engineering Standards Committee of the IEEE Computer Society, IEEE-SA Standards Board, The Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc. 345 East 47th Street, New York, NY 10017-2394, USA, IEEE Std 1320.1-1998, 25 June 1998
IDEF0 diagrammasi misoli: taʼmirlanadigan ehtiyot qismlarni saqlash jarayonining funksiyaviy modeli.

IDEF0 funksional modellash usuli tashkilot yoki tizim qarorlari, harakatlari va faoliyatiga modellik qilish uchun moʻljallangan[1]. U Douglas T. Ross va SofTech, Inc tomonidan ishlab chiqilgan grafik modellashtirish tili tarkibiy tahlil va dizayn texnikasi (SADT) dan kelib chiqqan. Asosiy shaklida IDEF0 grafik modellashtirish tili (sintax va semantikasi)ning tanlovi va modellarni ishlab chiqish uchun keng qamrovli metodologiyaning tavsifini oʻz ichiga oladi. AQSh havo kuchlari SADT ishlab chiquvchilarini tizimning funksional nuqtai nazarini tahlil qilish va kommunikatsiya qilish uchun funksional model usuli ishlab chiqishga topshirgan. IDEF0 tizim tahlilini tashkil etishda yordam berishi kerak edi, tahlilchi va mijoz oʻrtasida soddalashtirilgan grafik qurilmalar orqali samarali aloqalarni rivojlantirishga yordam berishi lozim edi.[1]

IDEF3 yordamida modellashtirilgan va takomillashtirilgan oʻtish sxemasi

IDEF5[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻyin-kulgi qalamlari uchun IDEF5 tarkib sxemasi namunasi

IDEF5, yoki ontologiya tavsifi usuli uchun integratsiyalashgan taʼrif, foydalanish uchun, aniq, domen ontologiyalar ishlab chiqish va saqlash uchun dasturiy taʼminot muhandisligi usuli. Kompyuter fanlari sohasida ontologiyalar muayyan sohada tushuncha va ob’ektlar, shu bilan birga aloqa va maʼnolarini bogʻlash uchun ishlatiladi. Bundan tashqari, ontologiya olish terminologiya standartlashtirish orqali loyihalarni muvofiqlashtirishga yordam beradi va axborotdan qayta foydalanish imkoniyatini yaratadi. IDEF5 ontologiya usuli ontologiyalarni aniq domenning inson tushunchasini yaqinroq aks ettiradigan tarzda ishonchli ravishda qurish uchun ishlab chiqilgan.

IDEF8[tahrir | manbasini tahrirlash]

IDEF8, yoki inson-tizim oʻzaro taʼsirini yaratishning integratsiyalashgan tanlovi, foydalanuvchilar va ular ishlaydigan tizimlar oʻrtasidagi oʻzaro munosabatlarning yuqori sifatli dizaynlarini yaratish usuli hisoblanadi. Tizimlar muayyan maqsadni bajarish uchun funksiyalarni bajaradigan ob’ektlar toʻplami sifatida tavsiflanadi. Foydalanuvchi oʻzaro aloqada boʻlgan tizim har qanday tizim boʻlishi mumkin, mutlaqo kompyuter dasturi emas. Inson bilan tizim oʻzaro taʼsirlari IDEF8 usuli doirasida uchta spesifikatsiya darajasida ishlab chiqilgan. Birinchi darajadagi tizimning ishlashi falsafasini belgilaydi va umumiy tizim jarayonlarining modellari va matnli tavsiflari majmuini ishlab chiqaradi. Ikkinchi dizayn darajasi tizimdan foydalanishning rolga bogʻliq holatlarini aniqlaydi. IDEF8 dizaynining uchinchi darajasi inson tizimlari dizaynini batafsillashtirish uchun. IDEF8 ushbu dizayn darajasida foydalanuvchilar va dizaynerlarga boshqa ob’ektlar boʻyicha istagan xatti-harakatni aniqlashga yordam beradigan metaforlar kutubxonasini taqdim etadi. Metaforlar tanish, aniq ob’ektlar va tajribalar boʻyicha maʼnolarni aks ettiradi.[2]

IDEF14[tahrir | manbasini tahrirlash]

IDEF14 yoki tarmoqlarni loyihalashtirish usuli uchun integratsiyalashgan taʼrif, kompyuter va aloqa tarmoqlarini modellashtirish va loyihalashtirishni maqsad qilgan usul hisoblanadi. U mavjud („boʻlgani kabi“) yoki tasavvur qilingan („boʻlishi kerak“) tarmoqlarni modellash uchun ishlatilishi mumkin. Bu tarmoq dizaynerining potensial tarmoq dizaynlarini tekshirishga va dizayn asosini hujjatlashtirishga yordam beradi. IDEF14 tadqiqot loyihasining asosiy maqsadlari tez va aniq amalga oshirilishi mumkin boʻlgan yaxshi tarmoq dizaynlari uchun koʻrinadigan ehtiyojdan rivojlangan[2].

Hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu maqola ommaviy domen materiallari bilan Milliy standartlar va texnologiyalar instituti hamkorligida tayyorlandi.

Keyinchalik oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ovidiu S. Noran (2000). Biznes modeli: UML vs IDEF 2006-01-13 Wayback Machine Paper Griffith universitetida arxivlangan.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Varun Grover, William J. Kettinger (2000). Process Think: Winning Perspectives for Business Change in the Information Age. p. 168.
  2. ↑ 2,0 2,1 Richard J. Mayer (1995) et al. Information Integration for Concurrent Engineering (IICE) Compendium of methods report. Wright-Patterson Air Force Base, Ohio 45433-7604. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=IDEF&oldid=4307378" dan olindi