Florensiya aeroporti
| Florensiya aeroporti, Peretola Aeroporto di Firenze-Peretola | |||
|---|---|---|---|
| |||
| IATA kodi: FLR – ICAO kodi: LIRQ | |||
| Qisqacha bayon | |||
| Aeroport turi | Fuqarolik | ||
| Egasi | Toscana Aeroporti S.p. A. | ||
| Operator | Toscana Aeroporti S.p. A. | ||
| Xizmat doirasi | Florensiya, Italiya | ||
| Joylashuvi | Peretola | ||
| Ochilgan | 4-iyun, 1931-yil[1] | ||
| Markazi | |||
| Dengiz sathidan balandligi | ft / 43 m | ||
| Koordinatalari | 43°48′36″N 11°12′14″E / 43.81000°N 11.20389°E G O | ||
| Vebsayti | |||
| Xarita | |||
|
| |||
| Uchish/qoʻnish yoʻlaklari | |||
| Uzunligi | Yuzasi | ||
| ft | m | ||
| 05/23 | 5,118 | 1,560 [2] | Asfalt |
| Maʻlumotlar (2023) | |||
| Yoʻlovchilar soni | 3,077,917 | ||
| Yoʻlovchilar sonining oʻzgarishi 22-23 |  +38,1%
| ||
| Parvozlar soni | 38,055 | ||
| Parvozlar sonining oʻzgarishi 22-23 | +21,8%
| ||
| Assaeroporti statistikasi[3] | |||
Florensiya aeroporti, Peretola (IATA: FLR, ICAO: LIRQ), (italyancha: Aeroporto di Firenze-Peretola), rasmiy nomi Amerigo Vespuchchi aeroporti, Italiyaning Toskana mintaqasining markazi Florensiyaga xizmat qiluvchi xalqaro aeroport. U yoʻlovchilar soni boʻyicha Piza xalqaro aeroportidan keyin Toskananing ikkinchi eng gavjum aeroportidir.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dastlabki davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Florensiyada birinchi aerodrom 1910-yilda Kampo di Marte hududida tashkil etilgan, oʻshanda harbiy maʼmurlar maydondan „aeronavigatsiya boʻyicha tajribalar“ uchun foydalanishga ruxsat bergan edi. Kampo di Marte Florensiyaning birinchi aeroportiga aylandi va 1920-yillar davomida shunday boʻlib qoldi. Biroq, maydon tez orada uylar bilan toʻlib ketdi va oʻsha paytda brezent bilan qoplangan havo kemalarini almashtirgan yangi samolyotlar uchun noqulay edi. 1928-yilda Florensiya va Sesto Fiorentino oʻrtasidagi tekislikdagi joy tanlandi. Peretola aeroporti 1931-yil 4-iyunda ochildi[1].
Dastlab Peretola katta maydon boʻlib, u yerda samolyotlar hech qanday rasmiy yoʻnalishsiz uchib, qoʻndi, ammo keyinchalik Aeronavtika vazirligi uni kengaytirish va yangilashga qaror qildi. Aeroport Castello tomon uzaytirildi va 1938—1939-yillarda shimoli-sharqqa qaragan kengligi 60 metr va uzunligi 1000 metr boʻlgan asfalt uchish-qoʻnish yoʻlagi qurildi.
Ikkinchi jahon urushi paytida Peretola ham Italiya qirollik havo kuchlari, ham Luftwaffe, 1944-yildan boshlab Ittifoqchilar havo kuchlari tomonidan foydalanilgan. Keyinchalik 1940-yillarda u Douglas DC-3 samolyotida Aerea Teseo tomonidan amalga oshirilgan birinchi yoʻlovchi parvozlarini qabul qildi[4]. 1948-yilda Aerea Teseo faoliyatini toʻxtatdi. 1950-yillarning oxiri, 1960-yillarning boshlarida Alitalia DC-3’dan foydalangan holda ikkita yoʻnalishda parvozlarni taklif qildi: Rim-Florensiya-Venetsiya va Rim-Florensiya-Milan. ATI keyinchalik Fokker F27 bilan bir nechta mahalliy reyslarni yoʻlga qoʻydi.
1980-yillarning boshida aeroport jihozlarini yangilash rejalari ishlab chiqildi. 1984-yilda Saf (hozirgi AdF, aeroportni boshqarayotgan kompaniya) tashkil etildi va qayta qurish ishlari yakunlandi: uchish-qoʻnish yoʻlagini choʻzish (1000 metrdan 1400 metrga) va yoritish, VOR/DME navigatsiya tizimini oʻrnatish va aeroport terminalini qayta qurish amalga oshirildi. 1986-yil sentyabrda muntazam parvozlar qayta tiklandi. Oʻshandan beri parvozlar va yoʻlovchilar soni muttasil oʻsib bormoqda.
1990-yillardan boshlab rivojlantirilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1990-yilda aeroportga florensiyalik savdogar va kartograf Amerigo Vespuchchi nomi berildi.
1992-yilda AdF tomonidan qurilgan yangi kelganlar uchun moʻljallangan bino ochildi. Ikki yil oʻtgach, uchib ketish binosi ochildi va Florensiya shahar hokimyati aeroportga kiraverishda avtoturargoh ochdi. 1996-yilda uchish-qoʻnish yoʻlagi 250 metrga uzaytirildi va AdF uchish hududini yanada kengaytirishni moliyalashtirdi. Bugungi kunda yangi hududda 15 ta roʻyxatga olish stoli mavjud boʻlib, jami 1200 kvadrat metr maydonni egallagan boʻlib, shundan 770 tasi umumiy foydalanish uchun moʻljallangan.
1998-yil 9-apreldan boshlab AdF aeroport infratuzilmasini boshqarish boʻyicha global imtiyozga ega boʻldi va u texnik xizmat koʻrsatish va rivojlantirish uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga oldi.
2012-yil 5-dekabrda Vueling Yevropaning bir nechta yoʻnalishlariga parvozlar amalga oshirishini va Florensiyada operatsion bazasi ochilganini eʼlon qildi.
Infratuzilmasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1999-yil oxirida terminallar, samolyotlar toʻxtash joylari va boshqa obyektlarni taʼmirlash va kengaytirish boshlandi. 2000-yil iyul oyida AdF fond bozorida debyutini amalga oshirdi va 2001-yilda aeroport Yevropada birinchilardan boʻlib oʻz xizmatlari sifati uchun UNI EN ISO 9001/2000 sertifikatiga ega boʻldi[manba kerak].
Florensiya aeroporti bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega va asosiy taksi yoʻli 5-uchish-qoʻnish yoʻlagining oxirida joylashgan boʻlib, 23-uchish-qoʻnish yoʻlagi oxirida joylashgan. Kichikroq aeroportlarda boʻlgani kabi samolyotlar qoʻngandan keyin uchish-qoʻnish yoʻlagining oxirida aylanib chiqadi, keyin toʻxtash joyi va terminalga yetib borish uchun orqaga buriladi. Monte Morello yaqinida joylashganligi sababli, samolyotlar odatda 23-uchish-qoʻnish yoʻlagidan koʻtariladi va shu tariqa samolyotlar uchish uchun yana uchish-qoʻnish yoʻlagidan taksi yoʻlagiga tushishga majbur boʻladi[manba kerak].
Polizia di Stato aeroportga politsiya vertolyotlarini joylashtirgan.
Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Quyidagi aviakompaniyalar Florensiya aeroportida muntazam va charter reyslarini amalga oshiradi[5][6]:
| Aviakompaniya | Manzillar |
|---|---|
| Aegean Airlines | Afina |
| Air Dolomiti | Frankfurt, Myunxen |
| Air France | Parij–Sharl de Goll |
| Austrian Airlines | Vena |
| Binter Canarias |  Gran Kanariya
|
| British Airways |  London-CityMavsumiy:  Edinburg, London-Hitrou, London-Stansted[7]
|
| Brussels Airlines | Mavsumiy:  Brussel
|
| Eurowings | Mavsumiy:  Düsseldorf[8]
|
| Iberia | Madrid |
| ITA Airways | Rim-Fiumichino |
| KLM | Amsterdam |
| Luxair | Mavsumiy:  Luksemburg
|
| Scandinavian Airlines | Mavsumiy:  Kopengagen,  Oslo,  Stokgolm-Arlanda
|
| Swiss International Air Lines |  Syurix Mavsumiy: Jeneva
|
| TAP Air Portugal |  Lissabon
|
| Volotea | Bari,  Bordo, Hamburg[9], Kalyari, Kataniya, Nant, Palermo, Praga[10] Mavsumiy: Bilbao, Lion, Marsel, Olbiya, Tuluza
|
| Vueling | Amsterdam, Barselona, Kataniya, London-Gatvik, Madrid, Palermo, Parij-Orli Mavsumiy: Bilbao, Olbiya,
|
| Widerøe | Mavsumiy: Bergen, Sandefjord
|
Yer usti transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aeroport terminalida Florensiya tramvay tizimining ikkinchi yoʻlidagi bekat joylashgan[11]. Aeroport Florensiya shahri bilan avtobus yoʻnalishi bilan ham bogʻlangan. Avtobuslar Autolinee Toscane tomonidan boshqariladi va har yarim soatda markaziy temir yoʻl vokzalidan yoʻlga chiqadi. Shuningdek, Florensiya markaziga eltuvchi taksi xizmatlari ham bor[12].
Baxtsiz hodisalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1997-yil 30-iyul: Fransiyaning Nitsa shahridan uchib kelgan ATR 42 mintaqaviy samolyoti Air Littoral 701 reysi qoʻnish chogʻida uchish-qoʻnish yoʻlagini bosib oʻtib, perimetr panjarasidan oʻtib, yaqin atrofdagi A11 avtomagistrali yonidagi ariqqa qulab tushdi. Kapitan toʻrt kundan keyin olgan jarohatlaridan vafot etdi; bortdagi yana oʻn toʻrt kishi yaralandi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 „Florence "Amerigo Vespucci" International Airport“. Structurae. Qaraldi: 2022-yil 8-iyul.
- ↑ „Technical data - Toscana Aeroporti S.p.A.“.
- ↑ „Archivio“.
- ↑ deZeng IV, Henry L. „Luftwaffe Airfields 1935-45 Italy, Sicily and Sardinia“. The Luftwaffe, 1933-45 (2015-yil sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 8-iyul.
- ↑ „Flight Timetable“. Toscana Aeroporti (2022-yil 27-mart). Qaraldi: 2022-yil 8-iyul.
- ↑ „Partenze da Firenze“. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 31-iyul.
- ↑ „BA CityFlyer NS24 London Stansted Operations“. AeroRoutes. Qaraldi: 2023-yil 13-dekabr.
- ↑ „Eurowings NS24 Network Additions – 30NOV23“.
- ↑ „Volotea s'alia amb Eurowings i llança vuit noves rutes amb Alemanya“ (2023-yil 15-fevral).
- ↑ „Volotea to Launch New Direct Flight from Prague to Florence“ (2023-yil 7-oktyabr).
- ↑ „Linea 2“. mobilita.comune.fi.it. 2016-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „To & From Airport - Airport of Florence“. www.aeroporto.firenze.it. 2016-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
