Motivatsiya: Versiyalar orasidagi farq
Yoddan chiqmas doimo qo'l beruvchi MOTIVATSIYA |
Ibragim211 (munozara | hissa) „Motivation“ sahifasi tarjima qilib yaratildi Teglar: [tarjimon] [tarjimon 2] |
||
| Qator 1: | Qator 1: | ||
MOTIVATSIYA- bu insonni har qanday ko'rinishda va sharoitda o'z maqsadi tomon intilishiga qaratilgan KUCHdir. |
|||
E'tibor bergan bo'lsangiz men aynan motivatsiya va kuch so'zlarini katta harflar bilan ajratdim, buning boisi shundaki, motivatsiya bizga majoziy ma'nodagi kuchni beradi. Ya'ni motivatsiya inson ongiga shunchalar ta'sir etadiki, inson tanasi va butun fikri hayoli ma'lum bir maqsadga qaratilgan va ma'lum bir bosqichlar orqali u tomon tinimsiz harakatlanadigan to'liq zaryatlangan qurilmaga o'xshab qoladi. |
|||
Ko'plab insonlar o'zlarida ushbu KUCH ya'ni yuqorida ta'kidlab o'tilgan MOTIVATSIYAni izlaydilar,turli xil motivatsion videolar, filmlar va musiqalar eshitishga va o'zlrida ushbu kuchni yaratishga urunadilar. |
|||
'''Motivatsiya''' - bu odamlar va boshqa hayvonlarning ma'lum bir vaqtda xatti-harakatni boshlashi, davom ettirishi yoki to'xtatishi sababi. Motivatsion holatlar odatda agent ichida harakat qiluvchi, maqsadga yo'naltirilgan xatti-harakatlarga moyillikni yaratadigan kuchlar sifatida tushuniladi. Ko'pincha turli xil [[Ruhiy holat|ruhiy holatlar]] bir-biri bilan raqobatlashadi va faqat eng kuchli holat xatti-harakatni belgilaydi. <ref>{{Kitob manbasi|chapter=Motivation: State, Trait, or Both|title=Motivation, Effort, and the Neural Network Model|date=2020|pages=93–101|doi=10.1007/978-3-030-58724-6_8|isbn=978-3-030-58724-6}}</ref> Bu shuni anglatadiki, biz biror narsani amalga oshirmasdan turib, biror narsa qilishga undashimiz mumkin. Motivatsiyani ta'minlovchi paradigmatik ruhiy holat - bu istak . Ammo boshqa turli holatlar, masalan, nima qilish kerakligi yoki niyatlari haqidagi e'tiqodlar ham motivatsiyani ta'minlashi mumkin. Motivatsiya "motiv" so'zidan olingan bo'lib, u kishining ehtiyojlari, istaklari, istaklari yoki undovlarini bildiradi. Maqsadga erishish uchun shaxslarni harakatga undash jarayonidir. Ish maqsadlari kontekstida odamlarning xatti-harakatlarini kuchaytiradigan psixologik elementlar pulga bo'lgan xohishni o'z ichiga olishi mumkin. |
|||
''Istaysizmi men sizga eng tabiiy va hech qachon yoddan ko'tarilmaydigan MOTIVATSIYAni beraman?'' |
|||
Bu dunyoga kelmaganingizda nima bo'lar edi?- ha ushbu mashinani sotib ololmasdingiz, ha o'zingiz istagan taomlarni yoki muzqaymoqlarni yeyolmasdingiz, buyum taomlar uyoqda tursin, siz hattoki sevgi, hasrat, baxt, tashvish kabi dunyoni mazmunini tashkil etuvchi HISLARNI o'zingizda qo'llab ko'rolmagan bo'lardingiz. |
|||
Ammo siz bu dunyoga keldingiz OTA-ONANGIZ sabali, nahotki biror bir ishni boshlashingizdan oldin sizga kerakli bo'ladigan videolardagi motivatsiyaning o'rniga, sizga ushbu borliqni ko'rsatgan ota-onangiz yuzidagi yillar davomida shakllangan ajinlar, qo'llaridagi qadoqlar sizni rivojlanishingiz uchun TURTKI-MOTIVATSIYA bo'lolmasa? |
|||
Ibrat va Fikr o'zingizdan..... |
|||
Majoziy ko'rinishda motivatsiya eshak uchun "sabzi" dir. Motivatsiyadan tashqari, eshakni ko'chirish usullari Rag'batlantirish, vaziyatni ko'rish va hayotni tashkil etish, kerakli his-tuyg'ular va holatlarni uyg'otishdir |
|||
=== MOTIVATSIYA VA TANA MUNOSABATLARINING ETISHMASLIGI === |
|||
== |
|||
Motivatsiyaning etishmasligi odatda his-tuyg'ular (sezgilar) bilan yashaydigan va tez-tez boshini (ongini) aylantirmaydiganlar tomonidan azoblanadi. Ular odatda tanaga ergashmasliklari muhim, ularning tanasi letargik bo'lib, egilib, yig'ilmaydi va kinestetik takliflarning salbiy oqimini yaratadi ("hamma narsa sust, hech narsa qiziq emas"). Bunday xira ko'zlar va egilgan yelkalar fonida har qanday intellektual konstruktsiyalar, ongli og'zaki takliflar yoki aqlli kitoblarni o'qish behuda ketadi: ongli munosabat ongsiz (tanaviy) munosabatlar kuchidan oldin buziladi. Nima qilish kerak? O'zingizga ayting: "Tanangizga g'amxo'rlik qiling" va "Boshingizni aylantiring". Keyin tanani to'g'rilab, elkalarini to'g'rilab, ko'zlarni to'plang - va boshning nazorati ostida biznesga tushing. Hammasi ishlaydi! |
|||
Mehnat sharoitlarini yaxshilash bugungi kunning eng dolzarb muammosidir.Shaxsning ijtimoiy etukligining yangi darajasi mehnat muhitining noqulay sharoitlarini inkor etadi. Mehnat sharoitlari nafaqat ehtiyoj, balki ma'lum daromadli mehnatni rag'batlantiruvchi motiv sifatida ham ma'lum mehnat unumdorligi va uning samaradorligining omili va natijasi bo'lishi mumkin. |
|||
1) Ish joyidagi keraksiz narsalarni yo'q qiling |
|||
2) To'g'ri narsalarni to'g'ri tartibga soling va saqlang |
|||
3) Ish joyini doimo toza va ozoda tuting |
|||
4) Ish joyining ishlashga doimiy tayyorligi |
|||
5) Intizomni o'rganing va sanab o'tilgan tamoyillarga rioya qiladi. |
|||
Motivatsiya.O`zingizga va boshqalarga motivatsiya berish. |
|||
•Odamlarda doimo qiziqish va ish, rol yoki mavzuga sodiq qolish yoki maqsadga erishish uchun harakat qilishni xohlaydigan istak va kuchni rag'batlantiradigan ichki va tashqi omillar. |
|||
•Biror bir maqsadga erishish uchun bo’lgan kuchli xoxish yoki istak bormi demak sizda ozingizga bo'lgan ishonch va o'zgalarga otkazadigan tasir kuchingiz ijobiy. Siz karshingizdagi insonga bir so'z bilan ruxlantirib o'ziga ishonch uyg'ota olasiz. |
|||
Motivatsiyani o'zigizga moslashtirishda quydagilarga amal qiling •Ijobiy bo’ling (faqat xar bir qilayodgan ishingizga ijobiy yondoshing) |
|||
•O’zingizni rag’batlantiring |
|||
•O’zingizdan kuchliroq va bilmliroq odamlar davrasida bo’ling |
|||
•Maqsadlaringizga erishganingizni xayolingizda tasavvur qilib ko’ring |
|||
•O’zingizga yoqadigan va qiziqarli bo’lgan ish bilan shug’ullaning |
|||
•Umuman harakat qilmagandan ko’ra bir bor urinib ko’rgan yaxshiroqligini yodda tuting |
|||
Boshqalarga motivatsiya bermoqchimisiz avval ozingiz shunga ishoning |
|||
•Avvalom bor o’zingiz yutuqlarga erishgan bo’ling shunda odamlar sizga ergashadi |
|||
•Obdon kuzating, qaysi odamga nima motivatsiya bera olishini aniqlang |
|||
•Ular har qanday orzuga erisha olishlariga ularni ishontiring |
|||
•Rag’batlantiring |
|||
•Ularga yetakchi (lider) bo’lish imkonini bering |
|||
Bilm, kuchingiz va yaratilgan sharoitlardan unumli foydalaning! Yodingizda tuting siz o’zingiz va boshqalarga motivatsiya bera olasiz! Kelajaginga ishon sen kuchlisan. |
|||
== Sizga motivatsiya nima uchun kerak? == |
|||
Motivlar tizimi shaxsning ajralmas xususiyatidir. Bu o'ziga xoslikni shakllantiruvchi omillardan biridir. Motivatsiya bizning ruhiy xususiyatlarimiz bilan bog'liq (masalan, xolerik odamlar juda ko'p harakat qilishlari, iloji boricha ko'proq taassurotlar olishlari kerak) va jismoniy holat (kasal bo'lganimizda deyarli hech narsani xohlamaymiz). Buni tabiat tomonidan qo'yilishi tasodif emas. |
|||
Shakllanmagan motivatsiya odatiy holdir va siz u bilan ishlashingiz kerak bo'ladi, shunda odam to'siqlarni, shu jumladan dangasalikni engib o'tishi va o'zini muvaffaqiyatli deb bilishi kerak. O'zini anglash va rivojlantirish uchun motivlarni, istaklarni, qiziqishlarni tinglashga arziydi. Biror narsani juda qattiq istagan insonlar boshqalarnikidan kattaroq natijalarga erishishlari, boshqa barcha narsalar teng bo'lishi bejiz emas. Xalq aytganidek: "Xudo intiluvchiga farishtalarni beradi". Siz o'zingizning intilishlaringizni nazorat qilishingiz mumkin va kerak. Agar rivojlanish to'xtab qolsa, ajoyib natijalarga erishish mumkin. Ko'proq narsalarni kuzatib boring. Va qilgan har bir ishingiz quvonch keltirsin! Agar inson hayotini uning rivojlanish yo'lidagi oldinga siljishi deb hisoblasak, demak, hayot bu yangi chegaralarni doimiy ravishda engib o'tish, yaxshi natijalarga erishish jarayoni. Va bu jarayonda etakchi rollardan birini inson bajaradigan barcha harakatlar va ishlarning ma'nosi masalasi o'ynaydi. Inson faoliyati va xulq-atvoriga nima ta'sir qiladi? Nega u umuman hech narsa qilmayapti? Unga nima turtki beradi? Nima undaydi? Axir, har qanday harakat (va hatto harakatsizlik) deyarli har doim o'z motiviga ega. Shunday qilib, biz bir-birimiz bilan yaxshiroq muloqot qilishimiz uchun, atrofimizdagi odamlarni va o'zimizni, boshqalarning va o'z harakatlarimizni tushunishimiz osonroq bo'lishi uchun biz motivatsiya nima ekanligini gaplashishimiz kerak. Bu savol psixologiya uchun, masalan, uning asoslari yoki usullari kabi muhimdir. Shu sababli biz motivatsiya mavzusiga alohida dars bag'ishlaymiz, uni o'rganish jarayonida motivatsiyani shakllantirish jarayoni, motivatsiya tizimi, motivatsiya nazariyalari, uning turlari (ish, o'rganish, o'z-o'zini motivatsiya) bilan tanishamiz. Biz mehnat va xodimlar, talabalar, maktab o'quvchilari va o'zimiz mehnat motivatsiyasini boshqarish usullari to'g'risida bilib olamiz; Motivatsiyani rag'batlantirish va oshirish usullari haqida batafsil to'xtalamiz. |
|||
== Ta'rif == |
|||
"Motivatsiya" odatda odamlar yoki hayvonlarning ma'lum bir vaqtda ma'lum bir xatti-harakatni boshlashi, davom ettirishi yoki tugatishini tushuntiradigan narsa sifatida aniqlanadi. <ref name="Kazdin">{{Kitob manbasi|title=Encyclopedia of Psychology|date=2000|publisher=American Psychological Association|isbn=978-1-55798-187-5|url=https://www.apa.org/pubs/books/4600100|chapter=Motivation: an overview}}</ref> <ref name="Management" /> <ref>{{Kitob manbasi|title=Encyclopedia of Education|url=https://www.encyclopedia.com/medicine/psychology/psychology-and-psychiatry/motivation|chapter=Motivation}}</ref> <ref name="Filipp">{{Kitob manbasi|title=Encyclopedia of Aging|url=https://www.encyclopedia.com/medicine/psychology/psychology-and-psychiatry/motivation|chapter=Motivation}}</ref> Motivatsion holatlar turli darajadagi kuchlarda bo'ladi. Daraja qanchalik baland bo'lsa, davlatning xulq-atvorga ta'siri shunchalik yuqori bo'ladi. <ref name="MelePrecis">{{Cite journal|title=Motivation and Agency: Precis|journal=Philosophical Studies|date=2005|volume=123|issue=3|pages=243–247|doi=10.1007/s11098-004-4903-0|url=https://philpapers.org/rec/MELMAA-6}}</ref> Bu ko'pincha maqsadli xatti-harakatlarga olib keladigan agentning ichidan harakat qiladigan kuchlar bilan bog'liq. <ref name="Management">{{Kitob manbasi|title=Encyclopedia of Management|url=https://www.encyclopedia.com/management/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/motivation-and-motivation-theory|chapter=Motivation and Motivation Theory}}</ref> <ref name="Britannica">{{Veb manbasi|sarlavha=Motivation|url=https://www.britannica.com/topic/motivation|ish=Encyclopedia Britannica|qaralgan sana=13 May 2021|til=en}}</ref> Motivatsiyani ichki kuchlar nuqtai nazaridan aniqlash bilan bog'liq muammolardan biri shundaki, ularni o'lchash juda qiyin, shuning uchun empirik fikrlaydigan nazariyotchilar ko'pincha kuzatiladigan xatti-harakatlar bilan chambarchas bog'liq bo'lgan ta'riflarni afzal ko'radilar. <ref name="Mele7">{{Kitob manbasi|title=Motivation and Agency|date=2003|publisher=Oxford University Press|url=https://philpapers.org/rec/MELMAA-2|chapter=7. Motivational Strength}}</ref> <ref name="Britannica" /> Yondashuvlardan biri motivatsiyani hayvon xatti-harakatlarining moslashuvchanligi nuqtai nazaridan aniqlashdir. Bu moslashuvchanlik maqsadga yo'naltirilgan xatti-harakatlarni o'z ichiga oladi, bu hayvon yangi tajribalar orqali o'rganganida o'zgaradi. <ref name="MeleIntro">{{Kitob manbasi|title=Motivation and Agency|date=2003|publisher=Oxford University Press|url=https://philpapers.org/rec/MELMAA-2|chapter=Introduction}}</ref> Masalan, kalamushlar ochlikni qondirish uchun murakkab labirintlardan o'tishni o'rganishlari mumkin. Boshqa tomondan, chivinlarning ovqatlanish harakati bu ma'noda moslashuvchan emas. Shu nuqtai nazardan, biz kalamushlarga emas, balki pashshalarga motivatsion holatni belgilashimiz mumkin. <ref name="MeleIntro" /> Ammo moslashuvchan xatti-harakatlarsiz motivatsiya holatlari borligi ta'kidlangan. To'liq falaj bo'lgan odam, masalan, xatti-harakatlar bilan shug'ullana olmasa ham, motivatsiyaga ega bo'lishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, moslashuvchanlik hali ham etarli motivatsiya belgisi bo'lishi mumkin, ammo zaruriy emas. <ref name="MeleIntro" /> Ba'zi ta'riflar inson va hayvonlarning motivatsiyasi o'rtasidagi uzluksizlikni ta'kidlaydi, boshqalari esa bu ikkisi o'rtasidagi aniq farqni ko'rsatadi. Bunga ko'pincha inson agentlari sabablarga ko'ra harakat qiladilar va hayvonlar o'zlarining eng kuchli xohishlariga ergashsa, o'zlarini o'zlari hosil qilgan niyatlarga bag'ishlaydilar, degan fikrga asoslanadi. <ref name="Miller">{{Cite journal|title=Motivation in Agents|journal=Noûs|date=2008|volume=42|issue=2|pages=222–266|doi=10.1111/j.1468-0068.2008.00679.x|url=https://philpapers.org/rec/MILMIA-2}}</ref> <ref name="Britannica" /> ''Kauzalistik'' ta'riflar motivatsiya va natijada paydo bo'ladigan xatti-harakatlar o'rtasidagi sababiy bog'liqlikni ta'kidlaydi. Boshqa tomondan, sababchi bo'lmagan ta'riflar motivatsiya xatti-harakatni sababiy bo'lmagan tarzda tushuntiradi. <ref name="MelePrecis" /> <ref name="MeleIntro" /> <ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Action|url=https://plato.stanford.edu/entries/action/|ish=The Stanford Encyclopedia of Philosophy|nashriyot=Metaphysics Research Lab, Stanford University|sana=2016}}</ref> |
|||
== Kontent nazariyalari == |
|||
Motivatsiya mazmunini ifodalovchi nazariyalar: motivatsiyani tadqiq qilish tarixidagi eng dastlabki nazariyalardan biri odamlarni rag'batlantiradigan qanday narsalardir. Kontent nazariyalari maqsadning (ehtiyojlarning) qaysi toifalari odamlarni rag'batlantirishga qaratilganligi sababli, kontent nazariyalari ehtiyoj nazariyalari bilan bog'liq. |
|||
Maslou (1954) besh ierarxik sinfdan iborat ehtiyojlar ierarxiyasini ishlab chiqdi. Maslouning fikriga ko'ra, odamlarni qondirilmagan ehtiyojlar rag'batlantiradi. Ehtiyojlar asosiy (eng past-eng birinchi) dan eng murakkab (eng yuqori-eng oxirgi)gacha sanab o'tilgan: <ref>{{Veb manbasi|url=https://sielearning.tafensw.edu.au/MBA/9791F/BusinessServices/LO/1207_020138_605F_02_wi/1207_020138_605F_0204_wi.htm|sarlavha=The Content Theories of Motivation|ish=module 9791F Leading Organisations|nashriyot=Technical and Further Education (TAFE)|qaralgan sana=2014-10-21|arxivsana=2018-03-15|arxivurl=https://web.archive.org/web/20180315070455/https://sielearning.tafensw.edu.au/MBA/9791F/BusinessServices/LO/1207_020138_605F_02_wi/1207_020138_605F_0204_wi.htm}}</ref> |
|||
* [[Fiziologiya]] ( ochlik, [[Chanqash|tashnalik]], [[uyqu]] va boshqalar). ) |
|||
* Xavfsizlik / Xavfsizlik / Boshpana / Salomatlik |
|||
* Ijtimoiy / [[Sevgi]] / [[Doʻstlik|Do'stlik]] |
|||
* O'z-o'zini hurmat qilish / Tan olish / Muvaffaqiyat |
|||
* O'z-o'zini namoyon qilish / to'liq [[Potensial|potentsialga]] erishish |
|||
[[Turkum:Bilim]] |
|||
[[Turkum:Motivatsiya]] |
|||
4-Yanvar 2023, 17:55 dagi koʻrinishi
Motivatsiya - bu odamlar va boshqa hayvonlarning ma'lum bir vaqtda xatti-harakatni boshlashi, davom ettirishi yoki to'xtatishi sababi. Motivatsion holatlar odatda agent ichida harakat qiluvchi, maqsadga yo'naltirilgan xatti-harakatlarga moyillikni yaratadigan kuchlar sifatida tushuniladi. Ko'pincha turli xil ruhiy holatlar bir-biri bilan raqobatlashadi va faqat eng kuchli holat xatti-harakatni belgilaydi. [1] Bu shuni anglatadiki, biz biror narsani amalga oshirmasdan turib, biror narsa qilishga undashimiz mumkin. Motivatsiyani ta'minlovchi paradigmatik ruhiy holat - bu istak . Ammo boshqa turli holatlar, masalan, nima qilish kerakligi yoki niyatlari haqidagi e'tiqodlar ham motivatsiyani ta'minlashi mumkin. Motivatsiya "motiv" so'zidan olingan bo'lib, u kishining ehtiyojlari, istaklari, istaklari yoki undovlarini bildiradi. Maqsadga erishish uchun shaxslarni harakatga undash jarayonidir. Ish maqsadlari kontekstida odamlarning xatti-harakatlarini kuchaytiradigan psixologik elementlar pulga bo'lgan xohishni o'z ichiga olishi mumkin.
Majoziy ko'rinishda motivatsiya eshak uchun "sabzi" dir. Motivatsiyadan tashqari, eshakni ko'chirish usullari Rag'batlantirish, vaziyatni ko'rish va hayotni tashkil etish, kerakli his-tuyg'ular va holatlarni uyg'otishdir
MOTIVATSIYA VA TANA MUNOSABATLARINING ETISHMASLIGI
Motivatsiyaning etishmasligi odatda his-tuyg'ular (sezgilar) bilan yashaydigan va tez-tez boshini (ongini) aylantirmaydiganlar tomonidan azoblanadi. Ular odatda tanaga ergashmasliklari muhim, ularning tanasi letargik bo'lib, egilib, yig'ilmaydi va kinestetik takliflarning salbiy oqimini yaratadi ("hamma narsa sust, hech narsa qiziq emas"). Bunday xira ko'zlar va egilgan yelkalar fonida har qanday intellektual konstruktsiyalar, ongli og'zaki takliflar yoki aqlli kitoblarni o'qish behuda ketadi: ongli munosabat ongsiz (tanaviy) munosabatlar kuchidan oldin buziladi. Nima qilish kerak? O'zingizga ayting: "Tanangizga g'amxo'rlik qiling" va "Boshingizni aylantiring". Keyin tanani to'g'rilab, elkalarini to'g'rilab, ko'zlarni to'plang - va boshning nazorati ostida biznesga tushing. Hammasi ishlaydi!
Mehnat sharoitlarini yaxshilash bugungi kunning eng dolzarb muammosidir.Shaxsning ijtimoiy etukligining yangi darajasi mehnat muhitining noqulay sharoitlarini inkor etadi. Mehnat sharoitlari nafaqat ehtiyoj, balki ma'lum daromadli mehnatni rag'batlantiruvchi motiv sifatida ham ma'lum mehnat unumdorligi va uning samaradorligining omili va natijasi bo'lishi mumkin.
1) Ish joyidagi keraksiz narsalarni yo'q qiling
2) To'g'ri narsalarni to'g'ri tartibga soling va saqlang
3) Ish joyini doimo toza va ozoda tuting
4) Ish joyining ishlashga doimiy tayyorligi
5) Intizomni o'rganing va sanab o'tilgan tamoyillarga rioya qiladi.
Motivatsiya.O`zingizga va boshqalarga motivatsiya berish.
•Odamlarda doimo qiziqish va ish, rol yoki mavzuga sodiq qolish yoki maqsadga erishish uchun harakat qilishni xohlaydigan istak va kuchni rag'batlantiradigan ichki va tashqi omillar.
•Biror bir maqsadga erishish uchun bo’lgan kuchli xoxish yoki istak bormi demak sizda ozingizga bo'lgan ishonch va o'zgalarga otkazadigan tasir kuchingiz ijobiy. Siz karshingizdagi insonga bir so'z bilan ruxlantirib o'ziga ishonch uyg'ota olasiz.
Motivatsiyani o'zigizga moslashtirishda quydagilarga amal qiling •Ijobiy bo’ling (faqat xar bir qilayodgan ishingizga ijobiy yondoshing)
•O’zingizni rag’batlantiring
•O’zingizdan kuchliroq va bilmliroq odamlar davrasida bo’ling
•Maqsadlaringizga erishganingizni xayolingizda tasavvur qilib ko’ring
•O’zingizga yoqadigan va qiziqarli bo’lgan ish bilan shug’ullaning
•Umuman harakat qilmagandan ko’ra bir bor urinib ko’rgan yaxshiroqligini yodda tuting
Boshqalarga motivatsiya bermoqchimisiz avval ozingiz shunga ishoning
•Avvalom bor o’zingiz yutuqlarga erishgan bo’ling shunda odamlar sizga ergashadi
•Obdon kuzating, qaysi odamga nima motivatsiya bera olishini aniqlang
•Ular har qanday orzuga erisha olishlariga ularni ishontiring
•Rag’batlantiring
•Ularga yetakchi (lider) bo’lish imkonini bering
Bilm, kuchingiz va yaratilgan sharoitlardan unumli foydalaning! Yodingizda tuting siz o’zingiz va boshqalarga motivatsiya bera olasiz! Kelajaginga ishon sen kuchlisan.
Sizga motivatsiya nima uchun kerak?
Motivlar tizimi shaxsning ajralmas xususiyatidir. Bu o'ziga xoslikni shakllantiruvchi omillardan biridir. Motivatsiya bizning ruhiy xususiyatlarimiz bilan bog'liq (masalan, xolerik odamlar juda ko'p harakat qilishlari, iloji boricha ko'proq taassurotlar olishlari kerak) va jismoniy holat (kasal bo'lganimizda deyarli hech narsani xohlamaymiz). Buni tabiat tomonidan qo'yilishi tasodif emas.
Shakllanmagan motivatsiya odatiy holdir va siz u bilan ishlashingiz kerak bo'ladi, shunda odam to'siqlarni, shu jumladan dangasalikni engib o'tishi va o'zini muvaffaqiyatli deb bilishi kerak. O'zini anglash va rivojlantirish uchun motivlarni, istaklarni, qiziqishlarni tinglashga arziydi. Biror narsani juda qattiq istagan insonlar boshqalarnikidan kattaroq natijalarga erishishlari, boshqa barcha narsalar teng bo'lishi bejiz emas. Xalq aytganidek: "Xudo intiluvchiga farishtalarni beradi". Siz o'zingizning intilishlaringizni nazorat qilishingiz mumkin va kerak. Agar rivojlanish to'xtab qolsa, ajoyib natijalarga erishish mumkin. Ko'proq narsalarni kuzatib boring. Va qilgan har bir ishingiz quvonch keltirsin! Agar inson hayotini uning rivojlanish yo'lidagi oldinga siljishi deb hisoblasak, demak, hayot bu yangi chegaralarni doimiy ravishda engib o'tish, yaxshi natijalarga erishish jarayoni. Va bu jarayonda etakchi rollardan birini inson bajaradigan barcha harakatlar va ishlarning ma'nosi masalasi o'ynaydi. Inson faoliyati va xulq-atvoriga nima ta'sir qiladi? Nega u umuman hech narsa qilmayapti? Unga nima turtki beradi? Nima undaydi? Axir, har qanday harakat (va hatto harakatsizlik) deyarli har doim o'z motiviga ega. Shunday qilib, biz bir-birimiz bilan yaxshiroq muloqot qilishimiz uchun, atrofimizdagi odamlarni va o'zimizni, boshqalarning va o'z harakatlarimizni tushunishimiz osonroq bo'lishi uchun biz motivatsiya nima ekanligini gaplashishimiz kerak. Bu savol psixologiya uchun, masalan, uning asoslari yoki usullari kabi muhimdir. Shu sababli biz motivatsiya mavzusiga alohida dars bag'ishlaymiz, uni o'rganish jarayonida motivatsiyani shakllantirish jarayoni, motivatsiya tizimi, motivatsiya nazariyalari, uning turlari (ish, o'rganish, o'z-o'zini motivatsiya) bilan tanishamiz. Biz mehnat va xodimlar, talabalar, maktab o'quvchilari va o'zimiz mehnat motivatsiyasini boshqarish usullari to'g'risida bilib olamiz; Motivatsiyani rag'batlantirish va oshirish usullari haqida batafsil to'xtalamiz.
Ta'rif
"Motivatsiya" odatda odamlar yoki hayvonlarning ma'lum bir vaqtda ma'lum bir xatti-harakatni boshlashi, davom ettirishi yoki tugatishini tushuntiradigan narsa sifatida aniqlanadi. [2] [3] [4] [5] Motivatsion holatlar turli darajadagi kuchlarda bo'ladi. Daraja qanchalik baland bo'lsa, davlatning xulq-atvorga ta'siri shunchalik yuqori bo'ladi. [6] Bu ko'pincha maqsadli xatti-harakatlarga olib keladigan agentning ichidan harakat qiladigan kuchlar bilan bog'liq. [3] [7] Motivatsiyani ichki kuchlar nuqtai nazaridan aniqlash bilan bog'liq muammolardan biri shundaki, ularni o'lchash juda qiyin, shuning uchun empirik fikrlaydigan nazariyotchilar ko'pincha kuzatiladigan xatti-harakatlar bilan chambarchas bog'liq bo'lgan ta'riflarni afzal ko'radilar. [8] [7] Yondashuvlardan biri motivatsiyani hayvon xatti-harakatlarining moslashuvchanligi nuqtai nazaridan aniqlashdir. Bu moslashuvchanlik maqsadga yo'naltirilgan xatti-harakatlarni o'z ichiga oladi, bu hayvon yangi tajribalar orqali o'rganganida o'zgaradi. [9] Masalan, kalamushlar ochlikni qondirish uchun murakkab labirintlardan o'tishni o'rganishlari mumkin. Boshqa tomondan, chivinlarning ovqatlanish harakati bu ma'noda moslashuvchan emas. Shu nuqtai nazardan, biz kalamushlarga emas, balki pashshalarga motivatsion holatni belgilashimiz mumkin. [9] Ammo moslashuvchan xatti-harakatlarsiz motivatsiya holatlari borligi ta'kidlangan. To'liq falaj bo'lgan odam, masalan, xatti-harakatlar bilan shug'ullana olmasa ham, motivatsiyaga ega bo'lishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, moslashuvchanlik hali ham etarli motivatsiya belgisi bo'lishi mumkin, ammo zaruriy emas. [9] Ba'zi ta'riflar inson va hayvonlarning motivatsiyasi o'rtasidagi uzluksizlikni ta'kidlaydi, boshqalari esa bu ikkisi o'rtasidagi aniq farqni ko'rsatadi. Bunga ko'pincha inson agentlari sabablarga ko'ra harakat qiladilar va hayvonlar o'zlarining eng kuchli xohishlariga ergashsa, o'zlarini o'zlari hosil qilgan niyatlarga bag'ishlaydilar, degan fikrga asoslanadi. [10] [7] Kauzalistik ta'riflar motivatsiya va natijada paydo bo'ladigan xatti-harakatlar o'rtasidagi sababiy bog'liqlikni ta'kidlaydi. Boshqa tomondan, sababchi bo'lmagan ta'riflar motivatsiya xatti-harakatni sababiy bo'lmagan tarzda tushuntiradi. [6] [9] [11]
Kontent nazariyalari
Motivatsiya mazmunini ifodalovchi nazariyalar: motivatsiyani tadqiq qilish tarixidagi eng dastlabki nazariyalardan biri odamlarni rag'batlantiradigan qanday narsalardir. Kontent nazariyalari maqsadning (ehtiyojlarning) qaysi toifalari odamlarni rag'batlantirishga qaratilganligi sababli, kontent nazariyalari ehtiyoj nazariyalari bilan bog'liq.
Maslou (1954) besh ierarxik sinfdan iborat ehtiyojlar ierarxiyasini ishlab chiqdi. Maslouning fikriga ko'ra, odamlarni qondirilmagan ehtiyojlar rag'batlantiradi. Ehtiyojlar asosiy (eng past-eng birinchi) dan eng murakkab (eng yuqori-eng oxirgi)gacha sanab o'tilgan: [12]
- Fiziologiya ( ochlik, tashnalik, uyqu va boshqalar). )
- Xavfsizlik / Xavfsizlik / Boshpana / Salomatlik
- Ijtimoiy / Sevgi / Do'stlik
- O'z-o'zini hurmat qilish / Tan olish / Muvaffaqiyat
- O'z-o'zini namoyon qilish / to'liq potentsialga erishish
- ↑ „Motivation: State, Trait, or Both“,Motivation, Effort, and the Neural Network Model, 2020 — 93–101 bet. DOI:10.1007/978-3-030-58724-6_8. ISBN 978-3-030-58724-6.
- ↑ „Motivation: an overview“,Encyclopedia of Psychology. American Psychological Association, 2000. ISBN 978-1-55798-187-5.
- ↑ 3,0 3,1 „Motivation and Motivation Theory“,Encyclopedia of Management.
- ↑ „Motivation“,Encyclopedia of Education.
- ↑ „Motivation“,Encyclopedia of Aging.
- ↑ 6,0 6,1 "Motivation and Agency: Precis". Philosophical Studies 123 (3): 243–247. 2005. doi:10.1007/s11098-004-4903-0. https://philpapers.org/rec/MELMAA-6.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 „Motivation“ (en). Encyclopedia Britannica. Qaraldi: 2021-yil 13-may.
- ↑ „7. Motivational Strength“,Motivation and Agency. Oxford University Press, 2003.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 „Introduction“,Motivation and Agency. Oxford University Press, 2003.
- ↑ "Motivation in Agents". Noûs 42 (2): 222–266. 2008. doi:10.1111/j.1468-0068.2008.00679.x. https://philpapers.org/rec/MILMIA-2.
- ↑ „Action“. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University (2016).
- ↑ „The Content Theories of Motivation“. module 9791F Leading Organisations. Technical and Further Education (TAFE). 2018-yil 15-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 21-oktyabr.