Ijtimoiy dalil: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Социальное доказательство“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

4-Dekabr 2022, 12:34 dagi koʻrinishi

Ijtimoiy dalil (inglizcha: Social proof ) yoki axborot ijtimoiy ta'siri (inglizcha: informational social influence ) - bu ba'zi odamlar qiyin vaziyatlarda o'zini tutishning afzal usulini aniqlay olmaganida yuzaga keladigan psixologik hodisa. Boshqalar vaziyat bilan ko'proq tanish, deb hisoblasa, bunday odamlar o'zlarining xatti-harakatlarini afzal ko'rishadi. Bu hodisa ko'pincha boshqalarning xatti-harakatlarini ataylab manipulyatsiya qilish uchun ishlatiladi.

shtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjodhj

Ijtimoiy isbotni qo'llash

Notanish odamning ijtimoiy mavqeini aniq aniqlash uchun ko'p harakat talab etiladi. Cheklangan vaqt va istakni hisobga olgan holda, odamlar ko'pincha boshqalarning ularga qanday munosabatda bo'lishiga qarab hukm qiladilar. Misol uchun, agar baholanayotgan erkak jozibali ayollar safida bo'lsa yoki ular bilan bog'langan bo'lsa, unda uning ahamiyati va jozibadorligi yuqori baholanadi. Bu holatda ongsiz hukm shunday bo'ladi: "Bu qizlarning hammasi unga yoqadi, unda qimmatli narsa bo'lishi kerak". Agar u ko'plab ayollar tomonidan rad etilgan bo'lsa, unda uning bahosi salbiy bo'ladi. Ongsiz hukm shunday bo'ladi: “Hozirgina rad etildi. Shubhasiz, buning uchun yaxshi sabab bor edi."

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Xuddi shunday, uzoq vaqt ishlamagan odam uchun ham, u yuqori professional va malakali bo'lsa ham, ish topish qiyin bo'ladi. Potentsial ish beruvchilar ish bilan bog'liq muammolarning sababi sifatida vaziyatni emas, balki ish izlovchini ko'radilar. Ariza beruvchining muvaffaqiyatsizligini tushuntirish uchun yollovchilar uning kamchiliklarini izlaydilar va uning xizmatlarini kamsitadilar. Aksincha, nominal jihatdan yuqori talabga ega bo'lgan shaxs (masalan, bosh direktor) jozibador ish takliflarini olishi va natijada, agar u o'z vazifalarini eng yaxshi tarzda bajarmasa ham, katta maosh olishi mumkin. Odamlar muvaffaqiyatli bo'lib ko'rinsa, potentsial ish beruvchilar va boshqa baholovchilar insonning muvaffaqiyatini tushuntiruvchi kuchli va ijobiy xususiyatlarni izlaydilar va kamchiliklarni e'tiborsiz qoldiradilar yoki kamaytiradilar.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Ijtimoiy isbot effektidan foydalanadigan odamlar galo effektidan ham foydalanishlari mumkin. Natijada, insonning xususiyatlari o'zidan yaxshiroq ko'rinadi. Bundan tashqari, insonning xususiyatlari ijobiy tomondan ko'rib chiqiladi. Misol uchun, odam salbiy ijtimoiy dalillarda takabbur, ijobiy ijtimoiy dalillarda esa dadil ko'rinishi mumkin.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Shu sabablarga ko'ra, ijtimoiy dalil nuqtai nazarni o'rnatish uchun muhimdir. Ijtimoiy isbot, albatta, mahsulotlarga ham qo'llanilishi mumkin va marketing va sotishda keng qo'llaniladi. Ijtimoiy isbot buzilgan holatlar kognitiv dissonansga olib kelishi va odamni nazoratdan chiqib ketishiga olib kelishi mumkin.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Ijtimoiy isbot tushunchasi va asosiy atribut xatosidan osongina foydalanish mumkin. Misol uchun, ko'ndirish (yoki to'lash) orqali jozibali ayolni omma oldida erkakka qiziqish ko'rsatishga ishontirish. Boshqalar, ayolning xulq-atvorini ob'ektiv sabablarga ko'ra (tashqi foyda) unga qiziqqan deb o'ylamasdan, erkakning fazilatlari bilan izohlashadi.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Ba'zi tungi klub va bar egalari o'z muassasalariga tirbandlik qilish uchun ijtimoiy dalillardan samarali foydalanmoqda. Bunga odatda odamlarning kirish tezligini ataylab sekinlashtirish orqali erishiladi. Shunday qilib, navbat sun'iy ravishda uzaytiriladi. Xabardor bo'lmagan mijozlar muassasaning mashhurligi belgisi sifatida navbatda turishi mumkin. Ular «Agar hamma kutayotgan bo'lsa, bu yaxshi klub bo'lsa kerak», deb o'ylab navbat kutishadi, aslida esa bu joy o'rtacha va umuman to'liq bo'lmasligi mumkin.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Teatrlar ba'zan oldindan belgilangan daqiqalarda qarsak chaladigan klakerlardan foydalanadilar. Odatda bu odamlar birinchi bo'lib qarsak chaladi, shundan keyin butun zal ularni qo'llab-quvvatlaydi. Bunday olqishlarni bexabar tomoshabinlar yaxshi chiqish belgisi sifatida qabul qilishlari mumkin.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Teleko'rsatuv yoki sitkomda oldindan yozib olingan kulgi tovushlari odatda bezovta bo'lishiga qaramay, telestudiyalar asosiy "kulgili" daqiqalarda kulgi tovushlarini o'ynatish orqali shouning "quvnoqligini" oshirishi mumkinligini aniqladilar. Ularning aniqlashicha, tomoshabinlar bu kulgidan g'azablansa ham, ular u bilan bo'lgan shoularni yanada kulgiliroq deb bilishadi.

jyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj dohjhtdjyky yulyilkrfjdh ddrhedgsekjmgsejgols jsjgosrjgo joj jtdohjdtohj doh

Ijtimoiy isbot o'zgarishlari

  • Atrofdagi guruh bilan identifikatsiya qilish
  • Maxsus bilimlarga ega bo'lish
  • Hokimiyatni tan olish

Sm. shuningdek

Eslatmalar

  • Aronson, E., Wilson, TD, & Akert, AM (2005). Ijtimoiy psixologiya (5-nashr. ). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall .
  • Baron, Robert S.; Vandello, Joseph A.; Brunsman, Bethany (1 January 1996), „The forgotten variable in conformity research: Impact of task importance on social influence.“, Journal of Personality and Social Psychology, 71 (5): 915–927, doi:10.1037/0022-3514.71.5.915
  • Bond, Rod; Peter B. Smith (1996), „Culture and Conformity: A Meta-analysis of Studies Using Asch's (1952, 1956) Line Judgment Task“, Psychological Bulletin, 119: 111–37, doi:10.1037/0033-2909.119.1.111
  • Cialdini, Robert B.; Wosinska, W.; Barett, D. W.; Gornik-Durose, M. (October 1999), „Compliance with a request in two cultures: The differential influence of social proof and commitment/consistency on collectivists and individualists“, Personality and Social Psychology Bulletin, 25 (10): 1242–1253, doi:10.1177/0146167299258006
  • Cialdini, Robert B. (October 2001), „Harnessing the science of persuasion“, Harvard Business Review, 79 (9): 72–79
  • Cialdini, Robert (1993), Influence (3rd-nashr), New York: HarperCollins
  • Hoffmann-Richter, Ulrike; Schenker, Tanja; Finzen, Asmus; Dittmann, Volker; Kraeuchi, Kurt; Hoffmann-Richter, Ulrike (Summer 2003), „The Werther Effect and Assisted Suicide“, Suicide and Life-Threatening Behavior, 33 (2): 192–200, doi:10.1521/suli.33.2.192.22768, PMID 12882420
  • Kelman, H. C. (1 March 1958), „Compliance, identification, and internalization three processes of attitude change“, Journal of Conflict Resolution, 2 (1): 51–60, doi:10.1177/002200275800200106
  • Lee, Kwan Min (1 April 2004), „The Multiple Source Effect and Synthesized Speech.“, Human Communication Research, 30 (2): 182–207, doi:10.1111/j.1468-2958.2004.tb00730.x
  • van der Linden, S., „Exploring Beliefs About Bottled Water and Intentions To Reduce Consumption: The Dual-Effect of Social Norm Activation and Persuasive Information“, Environment and Behavior, doi:10.1177/0013916513515239
  • Mesoudi, Alex; Jones, James Holland (2009), Jones, James Holland (muh.), „The Cultural Dynamics of Copycat Suicide“, PLOS ONE, 4 (9): e7252, doi:10.1371/journal.pone.0007252, PMC 2748702, PMID 19789643
  • Platow, Michael J.; Haslam, S. Alexander; Both, Amanda; Chew, Ivanne; Cuddon, Michelle; Goharpey, Nahal; Maurer, Jacqui; Rosini, Simone; Tsekouras, Anna (1 September 2005), „"It's not funny if they're laughing": Self-categorization, social influence, and responses to canned laughter☆“, Journal of Experimental Social Psychology, 41 (5): 542–550, doi:10.1016/j.jesp.2004.09.005
  • Sherif, M (1935), „A study of some social factors in perception“, Archives of Psychology, 27: 187
  • Wooten, D; ReedII, A (1 January 1998), „Informational Influence and the Ambiguity of Product Experience: Order Effects on the Weighting of Evidence“, Journal of Consumer Psychology, 7 (1): 79–99, doi:10.1207/s15327663jcp0701_04