Malayziya ayollari: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Keyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
SunFlowers04 (munozara | hissa)
1 317 edits
„Women in Malaysia“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

25-Sentyabr 2022, 05:58 dagi koʻrinishi

Shahar ko'chalarida sayr qilib yurgan Malayziya ayollari

 

Malayziyadagi ayollar Malayziya hukumatidan o'z huquqlari, qarorlar qabul qilish, sog'liqni saqlash, ta'lim va ijtimoiy ta'minot hamda qonuniy to'siqlarni bartaraf etish bo'yicha yordam oladilar. Malayziya hukumati bu omillarni 1997-yilda Milliy birlik va ijtimoiy taraqqiyot vazirligini (ilgari 1993-yilda Ayollar ishlari bo'yicha kotibiyat yoki HAWA deb atalgan) tashkil etish orqali ta'minladi. Shundan so'ng 2001-yilda Malayziya ayollarining roli va hissalarini e'tirof etish uchun Ayollar ishlari vazirligi tashkil etildi.

Malayziyalik ayollarning 47 foizi ish kuchi sifatida foydalaniladi. [1]

Ayollar huquqlari

Malayziya ayollarga nisbatan kamsitishning barcha shakllariga barham berish toʻgʻrisidagi konvensiyani (CEDAW) 1995-yil avgust oyida shartlar bilan ratifikatsiya qildi. [2] 2010-yilda ayrim shartlar olib tashlandi, biroq ayrimlari saqlanib qoldi, xususan, 9(2), 16(1)(a), 16(1)(c), 16(1)(f) va 16(1)(g) moddalar bu moddalar Malayziya federal konstitutsiyasi va islom qonuniga (shariatga) zid ekanligi aytilgan. Mamlakatdagi ayollarning maqomi murakkab bo'lib, qisman ularning diniga va Malayziyaning shtatlari va federal hududlarida yashash joyiga bog'liq bo'lib, ayrim huquqiy masalalarga ta'sir qiluvchi omillar mavjud. Mamlakatda ayollar huquqlari masalasida islomning konservativ va liberal talqinlari hamda dunyoviyroq kuchlar o‘rtasida mafkuraviy kelishmovchiliklar mavjud. [3] [4]

Shariat sudlari

  Shariat erkaklarga bir nechta xotin olishga ruxsat beradi, chunki u turmushga chiqqan ayollarning ehtiyojlarini qondirish uchun faqat u javobgar bo'ladi, meros bo'yicha esa, erkak ko'proq meros oladi, chunki u buni o'z xotinlari va bolalari uchun foydali tarzda sarflashi kerak bo'ladi.To'rt shtatdagi musulmon bo'lmagan ayollar va musulmon ayollar teng ota-ona huquqlaridan foydalanadilar. Ayollarga nisbatan ishga joylashishda kamsitish bo'lishi mumkin, lekin bu hech qanday islomiy hukm tufayli emas. Keda shtatida ayol ijrochilar faqat ayol tomoshabinlar oldida chiqishlari mumkin. [5]

Jinsiy shilqimlik

Faqat Kuala-Lumpurda ayollar uchun belgilangan yo'lovchilar bo'limi.

Malayziyada 1955-yildagi Ish to'g'risidagi qonunda belgilanganidek, jinsiy zo'ravonlik “shaxsga nisbatan haqoratli, kamsituvchi yoki tahdid soladigan og'zaki, og'zaki bo'lmagan, vizual, imo-ishora yoki jismoniy shahvoniy xarakterdagi har qanday istalmagan xatti-harakatlardir". Qonunda erkak va ayol yoki ish beruvchi va xodim o'rtasida farq yo'q. Shunday qilib, jinsiy zo'ravonlik ayol tomonidan erkakka yoki xodim ish beruvchiga qarshi amalga oshirilishi mumkin.

Ish joyida jinsiy zo'ravonlik yoki ish beruvchining xodimga nisbatan noto'g'ri xatti -harakati bilan bog'liq eng dastlabki qayd etilgan holatlar 1939-yilda, Malayziya hali Britaniya mustamlakachiligi ostida bo'lgan davrda kuzatilgan. Klang hind assotsiatsiyasi yevropaliklar va " qora tanli yevropaliklar " tomonidan ayol ishchilarning zo'ravonligini qoralagan ish tashlash aksiyasini uyushtirdi. 1950-yilda Perakdagi Panavan Karupiah mulkidan 106 nafar ayol va erkak rezina tegirmonchilar jinsiy zo'ravonlikka qarshi ish tashlashdi. [6]

Jinsiy zo'ravonlik keng tarqalgan bo'lib, 2010-yildan beri Malayziya temir yo'lidagi poyezdlarning pushti rangdagi vagonlar faqat ayollar uchun mo'ljallangan . [7] 2010-yildan beri Kuala-Lumpurda faqat ayollar harakatlanadigan ayollar avtobuslari ham bor. [7] 2011-yilda hukumat Kuala-Lumpurning katta hududida faqat ayollar harakatlanishi uchun taksi xizmatini yo'lga qo'ydi. [8] Taksilarda ayol haydovchilar bor, ular chaqiruv asosida ishlaydi. [8]

Ayol jinsiy a'zolarini kesish

Malayziyada ayol jinsiy a'zolarini kesish (FGM) qo'llaniladi, musulmon oilalardagi ayollarning 90% dan ortig'i bu amaliyotdan o'tgan. [9] [10] Ayol jinsiy a'zolarini kesishni amalga oshirish uchun keltirilgan sabablar orasida diniy majburiyat, gigiyena, madaniy amaliyotlar va nikohdan oldingi jinsiy aloqani oldini olishiga ishonish kiradi. [10] [11] Biroq, mamlakatda qo'llaniladigan ayol jinsiy a'zolarini kesish shakli dunyoning boshqa qismlarida, masalan, Shimoliy- Sharqiy Afrikada bo'lgani kabi, og'ir emas va faqat kichik kesishdan iboratligi xabar qilinadi. [10] [12] Shunga qaramay, amaliyotning ko'lami to'liq ma'lum emas va asosan anekdot hisobotlari va antropologik tadqiqotlarga asoslanadi, chunki na milliy guruhlar hisobotlari, na hujjatlashtirilgan dalillar topilmadi. [13] [14] Ayol jinsiy a'zolarini kesish keng tarqalgan diniy majburiyat sifatida qaraladi; 2009-yilda Malayziyaning Islom diniy ishlar boʻyicha Milliy kengashining Fatvo qoʻmitasi ayol jinsiy a'zolarini kesish musulmonlar uchun farz, lekin uning zararli shakllaridan saqlanish kerak, degan qarorga keldi. [15]

Oiladagi zo'ravonlik

Malayziyadagi ayollar uydagi zo'ravonlikdan (DV) ma'lum himoyaga ega, shu jumladan 1994-yildagi Oiladagi zo'ravonlik to'g'risidagi qonun bunga misol. [16] Jinoyat kodeksiga ko'ra, ayollar erlarini jismoniy zo'ravonlik yoki tahdid kabi zo'ravonlik uchun ayblashlari mumkin - nikohdan ozod qilingan yagona jinoiy jinoyat zo'rlashdir (375-modda). [17] Oilaviy zo'rlash (nikohda rozi bo'lmagan jinsiy aloqa) o'z-o'zidan noqonuniy emas, balki "xotini bilan jinsiy aloqada bo'lish uchun o'z xotiniga yoki boshqa shaxsga zarar yetkazish yoki o'lim qo'rquvini keltirib chiqaradigan erkakdir. Jinoyat kodeksining 375A-moddasida nazarda tutilgan jinoyatni sodir etgan. [17] Bir tadqiqotga ko'ra, Malayziyada 15 yoshdan oshgan ayollarning 39 foizi sheriklari tomonidan jismoniy zo'ravonlikka uchraydi. [18] Oiladagi zo'ravonlik tobora ko'proq jamoatchilik muammosi sifatida qaralmoqda: Ayollarga yordam tashkiloti (WAO) oiladagi zo'ravonlik qurbonlari uchun SMS ishonch telefonini ishga tushirdi. [19]

Jinsiy savdo

Ba'zi ayollar va qizlar Malayziyada jinsiy savdo qurboni bo'lishdi. [20] [21] Ular Osiyo va boshqa qit’alarda fohishalik va turmush qurishga majbur bo‘lib, jismoniy va ruhiy zo‘ravonlikka uchragan. [22]


Ta'lim

Ayollarda savodxonlik darajasi erkaklarga (95,4%) nisbatan past (90,7%) - 2010-yildagi hisob-kitoblarga ko'ra, 15 va undan katta yoshdagi aholi uchun. [23] Malayziya, so'nggi yillarda ikkala jins vakillarining ta'limiga sarmoya kiritdi; va natijada, endi ko'proq qizlar universitet darajasida tahsil olishmoqda. [24]

Malayziyada ayollar holatini tanqid qilish

2006-yilda ayollar huquqlari uchun faol kurashuvchi, Malayziyadagi musulmon ayollarning ahvolini aparteid ostidagi qora tanli janubiy afrikaliklarning holatiga o'xshash deb ta'riflagan. [25] [26]

Marinaning bu soʻzlari erkaklarga ajrashish yoki toʻrttagacha xotin olish imkonini beruvchi yangi islom qonuniga javoban aytilgan. Qonun shuningdek, erlarga xotinlarining mol-mulki ustidan ko'proq vakolat bergan. [25] Malayziya musulmon professionallari forumi kabi konservativ guruhlar uning sharhlarini shariatni haqorat qilish va boshqa musulmon yoki Sharqiy Osiyo mamlakatlari bilan solishtirganda Malayziyadagi ayollarning muhim roliga putur yetkazish maqsadida tanqid qilishdi. [25]

2021-yil iyul oyida 6 nafar malayziyalik ayollar ayollarga shafqatsiz munosabatda bo'lish va bolalarni fuqaroliksiz qoldirishi mumkin bo‘lgan eskirgan fuqarolik qonunlari yuzasidan hukumatga qarshi sud ishini boshladi. Advokatlarning aytishicha, hukumatga qarshi ishda g'alaba qozonish o'n minglab ikki millatli oilalarga fuqarolikni olishga yordam beradi va boshqa mamlakatlarga o'z fuqarolik qonunlarini o'zgartirishga majbur qiladi. [27]

2021-yil 9-sentabr kuni Malayziya Oliy sudi chet elda tug‘ilgan farzandlariga o‘z fuqaroligini o‘tkazmoqchi bo‘lgan bir guruh malayziyalik onalar foydasiga qaror chiqardi. Sudya amaldagi fuqarolik to'g'risidagi qonun o'z-o'zidan kamsituvchi va gender kamsitishni qonundan tashqari deb hisoblovchi boshqa konstitutsiyaviy band bilan birga o'qilishi kerak, deb qaror qildi. [28]

Targ'ibot guruhlari

  • Islomdagi opa-singillar
  • Ayollarga yordam tashkiloti, NNT
  • Barcha ayollar harakati jamiyati, AWAM

Manbalar

  1. ↑ „Organisation Chart“. Ministry of Human Resources. 2012-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  2. ↑ „SUHAKAM report on UN CEDAW“. SUHAKAM (2017). Qaraldi: 2020-yil 28-oktyabr.
  3. ↑ Margaret Alston. „Women's Rights in Malaysia“. International Policy Digest (2012-yil 26-iyun). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  4. ↑ Jennifer Pak. „Rise of strict Islam exposes tensions in Malaysia“. BBC (2011-yil 26-avgust). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  5. ↑ „Human Rights Report: Malaysia“. US Department of State (2010). Qaraldi: 2013-yil 20-yanvar.
  6. ↑ SUHAKAM (2010). Suhakam's Report on the Status of Women's Rights in Malaysia (Report). Human Rights Commission of Malaysia. http://www.suhakam.org.my/wp-content/uploads/2013/11/SUHAKAM-Report-on-The-Status-of-Women-s-Rights-in-Malaysia-2010.pdf. Qaraldi: 2 November 2020. 
  7. ↑ 7,0 7,1 „Women-only buses aim to halt sex harassment“. NBC News (2010-yil 2-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  8. ↑ 8,0 8,1 „Malaysia launches women-only taxis, hoping to reduce number of rape and robbery cases“. Agence France-Presse. Al Arabiya News (2011-yil 27-noyabr). 2017-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  9. ↑ „#Malaysia“. Stop FGM Middle East. Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 „Female circumcision on the rise in Malaysia“. The Express Tribune (2015-yil 20-fevral). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  11. ↑ „Knowledge and Acceptance on Female Circumcission“. Faculty of Medicine and Health Sciences, Universiti Sains Islam Malaysia (2010). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  12. ↑ Sya Taha. „"A Tiny Cut": Female Circumcision in South East Asia“. The Islamic Monthly (2013-yil 12-mart). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  13. ↑ Isa, Ab Rahman; Shuib, Rashidah; Othman, M. Shukri (1999). "The practice of female circumcision among Muslims in Kelantan, Malaysia". Reproductive Health Matters 7 (13): 137144. doi:10.1016/S0968-8080(99)90125-8. 
  14. ↑ Rashid, Abdul; Iguchi, Yufu (2019). "Female genital cutting in Malaysia: a mixed-methods study". BMJ 9 (4): e025078. doi:10.1136/bmjopen-2018-025078. PMID 30940756. PMC 6500248. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=6500248. 
  15. ↑ „Malaysia storm over female circumcision“. ABC (2012-yil 7-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  16. ↑ „Domestic Violence Act 1994 (Act 521)“. Wellesley Centers for Women (1997-yil 20-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  17. ↑ 17,0 17,1 „Archived copy“. 2015-yil 23-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 28-aprel.
  18. ↑ Othman, Sajaratulnisah; Mat Adenan, Noor Azmi (2008-09-29). "Domestic violence management in Malaysia: A survey on the primary health care providers". Asia Pacific Family Medicine 7 (1): 2. doi:10.1186/1447-056X-7-2. ISSN 1447-056X. PMID 18973706. PMC 2572131. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2572131. 
  19. ↑ „WAO introduces first SMS helpline for domestic abuse survivors“. Bernama. The Malay Mail (2014-yil 23-may). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  20. ↑ „Stop human trafficking in Malaysia, DAP MP tells gov't“. Malaysia Kini (2019-yil 21-dekabr).
  21. ↑ „Rohingya women, girls being trafficked to Malaysia for marriage“. Al Jazeera (2019-yil 8-may).
  22. ↑ „Educate the young about human trafficking“. NST (2019-yil 12-fevral).
  23. ↑ „The World Factbook – Malaysia“. Central Intelligence Agency. 2007-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  24. ↑ P. Aruna. „Najib: Malaysia's investment in education without gender discrimination has yielded results“. The Star (2013-yil 28-may). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Jonathan Kent. „Malaysia 'apartheid' row deepens“. BBC (2006-yil 11-mart). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "bbcm" defined multiple times with different content
  26. ↑ Jonathan Kent. „Malaysia women 'suffer apartheid'“. BBC (2006-yil 8-mart). Qaraldi: 2017-yil 9-iyun.
  27. ↑ hermesauto. „Malaysian mothers fight government over 'sexist' citizenship law“ (en). The Straits Times (2021-yil 14-iyul). Qaraldi: 2021-yil 2-sentyabr.
  28. ↑ „Malaysia High Court Rules Women Can Pass on Citizenship to Foreign-Born Children | Voice of America - English“ (en). www.voanews.com. Qaraldi: 2021-yil 15-sentyabr.

Qo'shimcha o'qish

Havolalar

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Malayziya_ayollari&oldid=2900880" dan olindi