1991-yilgi Racha zilzilasi: Versiyalar orasidagi farq
Albatros777 (munozara | hissa) |
Albatros777 (munozara | hissa) |
||
| Qator 2: | Qator 2: | ||
== Tektonik muhit == |
== Tektonik muhit == |
||
[[Gruziya]] shimolda [[Katta Kavkaz]] va janubda [[Kichik Kavkaz]]ning ikkita togʻ zanjiri oʻrtasida joylashgan. Ushbu ikkita togʻlar ikkalasi ham Arabiston plitasi va Yevroosiyo plitalari oʻrtasidagi toʻqnashuvning davom etayotgan oqibatlaridan kelib chiqqan. [[Katta Kavkaz]] janubga yoʻnaltirilgan burma va tortish kamaridan iborat boʻlib, u Oligotsendan beri faol holda. Racha shahri ushbu hududga juda yaqin joylashgan va zilzilaning kuchi ham shuning uchun juda baland boʻlgan<ref name="Triep"/>. |
[[Gruziya]] shimolda [[Katta Kavkaz]] va janubda [[Kichik Kavkaz]]ning ikkita togʻ zanjiri oʻrtasida joylashgan. Ushbu ikkita togʻlar ikkalasi ham Arabiston plitasi va Yevroosiyo plitalari oʻrtasidagi toʻqnashuvning davom etayotgan oqibatlaridan kelib chiqqan. [[Katta Kavkaz]] janubga yoʻnaltirilgan burma va tortish kamaridan iborat boʻlib, u Oligotsendan beri faol holda. Racha shahri ushbu hududga juda yaqin joylashgan va zilzilaning kuchi ham shuning uchun juda baland boʻlgan<ref name="Triep"/>. |
||
== Zarari == |
|||
Zilzila 700 ta qishloq va aholi punktlariga taʼsir koʻrsatdi, 46,000 uy vayron boʻldi va 100,000 kishi uysiz qoldi. Qurbonlar soni kamroq edi, chunki aksariyat aholi zilzila paytida, mahalliy vaqt bilan 13:13 da dalada ishlagan. Koʻplab muhim tarixiy yodgorliklar, xususan Zemo Krixi yaqinidagi Arxangel cherkovi va Mravaldzali cherkovi jiddiy ravishda zarar koʻrdi<ref name="Nikoleishvili">{{cite web|url=http://www.opentext.ge/art/archit/medieval/racha.htm |title=Earthquake in Racha and Middle Age Monuments |last=Nikoleishvili |first=I. |accessdate=10 August 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721025942/http://www.opentext.ge/art/archit/medieval/racha.htm |archivedate=21 July 2011 }}</ref><ref name="Zaalishvil">{{cite book |last1=Zaalishvili |first1=V. |last2=Sulberidze |first2=O. |last3=Chelidze |first3=T. |author4=Varazanashvili O. |author5=Javakhishvili Z. |name-list-style=amp |editor=Balassanian S. |editor2=Cisternas A. |editor3=Melkumyan M. |title=Earthquake hazard and seismic risk reduction |chapter-url=https://books.google.com/books?id=MwUEbRU6oXAC&pg=PA127|series=Advances in natural and technological hazards research |volume=12 |year=2000 |isbn=978-0-7923-6390-3 |pages=127–136 |chapter=Seismicity and cultural monuments of Georgia}}</ref>. |
|||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
||
16-Oktyabr 2020, 10:25 dagi koʻrinishi
1991-yilgi Racha zilzilasi Gruziyaning Racha viloyatida, 29-aprel kuni soat 9:12 da sodir boʻlgan. Katta Kavkaz togʻlarining janubiy etaklaridagi Oni va Ambrolauri tumanlarida joylashgan boʻlib, zilzila 270 kishini oʻldirdi, taxminan 100 ming kishini uysiz qoldirdi va jiddiy zarar yetkazdi, shu jumladan bir necha oʻrta asr yodgorliklari vayron boʻldi[1]. Uning kuchi 7,0 ballni tashkil etgan va Kavkaz tarixida qayd etilgan eng kuchli zilzila boʻldi[2]. Zilzila 17 km chuqurlikda sodir boʻlgan[3].
Tektonik muhit
Gruziya shimolda Katta Kavkaz va janubda Kichik Kavkazning ikkita togʻ zanjiri oʻrtasida joylashgan. Ushbu ikkita togʻlar ikkalasi ham Arabiston plitasi va Yevroosiyo plitalari oʻrtasidagi toʻqnashuvning davom etayotgan oqibatlaridan kelib chiqqan. Katta Kavkaz janubga yoʻnaltirilgan burma va tortish kamaridan iborat boʻlib, u Oligotsendan beri faol holda. Racha shahri ushbu hududga juda yaqin joylashgan va zilzilaning kuchi ham shuning uchun juda baland boʻlgan[4].
Zarari
Zilzila 700 ta qishloq va aholi punktlariga taʼsir koʻrsatdi, 46,000 uy vayron boʻldi va 100,000 kishi uysiz qoldi. Qurbonlar soni kamroq edi, chunki aksariyat aholi zilzila paytida, mahalliy vaqt bilan 13:13 da dalada ishlagan. Koʻplab muhim tarixiy yodgorliklar, xususan Zemo Krixi yaqinidagi Arxangel cherkovi va Mravaldzali cherkovi jiddiy ravishda zarar koʻrdi[1][5].
Manbalar
- ↑ 1,0 1,1 Nikoleishvili, I. „Earthquake in Racha and Middle Age Monuments“. 2011-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 10-avgust.
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedArafiev - ↑ NGDC. „Comments for the Significant Earthquake“. Qaraldi: 2010-yil 10-avgust.
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedTriep - ↑ Zaalishvili, V.; Sulberidze, O.; Chelidze, T.; Varazanashvili O.; Javakhishvili Z. „Seismicity and cultural monuments of Georgia“,. Earthquake hazard and seismic risk reduction, Advances in natural and technological hazards research Balassanian S.: , 2000 — 127–136 bet. ISBN 978-0-7923-6390-3.