Yoʻrgʻa tuvaloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Yo‘rg‘a Tuvaloqdan yoʻnaltirildi)
Chlamydotis undulata

Yoʻrgʻa tuvaloq (Chlamydotis undulata) — tuvaloqsimonlar oilasiga mansub qushlarning bir turi. Vazni 1,1 kg dan 2,4 kg gacha; qanoti 350–450 mm. Boʻynida uzun patlardan iborat „yoqa“ boʻlishi bilan boshqa tuvaloqlardan farq qiladi. Patlari sargʻish qum rangida, boshqarish patlarida qoramtir qoʻngʻir koʻndalang yoʻllarining boʻlishi uni choʻl sharoitida yirtqichlardan pana qiladi. Yerda tez (soatiga 35–40 km gacha) yuguradi. Shim. Afrika, Arabiston ya. o., Kichik, Gʻarbiy va Oʻrta Osiyo, Jan. Qozogʻiston, Gʻarbiy Moʻgʻuliston va Sinszyanning choʻl va yarim choʻl mintaqalarida tarqalgan.

Oʻzbekistonda Qizilqum va ochiq dashtlarda uchraydi. Arealining janubiy qismida oʻtroq yashaydi; shim. qismidan Arabiston, Gʻarbiy Osiyo va Turkmanistonga qishlash uchun uchib keladi. Asosan, hasharotlar, qisman oʻsimliklar bilan oziqlanadi. Yer yuzasiga uya qura-di: aprel — may oylarida 1—3 ta tuxum qoʻyadi. Tuxumlarini faqat modasi bosadi. Shim. hududlardan qishlov joyiga avgust—sent. oylarida uchib ketadi. Ov qushlari qatoriga kiradi. Soni keskin kamayib ketgani tufayli Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil