Yevdokiya Nikulina

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Yevdokiya Andreyevna Nikulina (ruscha: Евдокия Андреевна Никулина ; 1917-yil 18-noyabr — 1993-yil 23 mart) — 46-Taman gvardiyasi tungi bombardimonchi aviatsiya polkida eskadron komandiri, 1944-yil 26-oktabrda Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan.

Yoshlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nikulina 1917-yil 18-noyabr kuni Parfyonovo qishlogʻida katta rus dehqon oilasida tugʻilgan.[1] Uning yetti aka-ukasi bor edi. Qishloq maktabida yettinchi sinfni tamomlab, ukasi Fyodor bilan Podolsk shahriga koʻchib oʻtdi va 1933-yilda savdo maktabini tamomlagandan soʻng sement zavodida ishladi. 1934-yilda Podolsk aeroklubiga oʻqishga kirishga urinib koʻrgandan soʻng, u fuqaro havo flotining Balashov nomidagi uchuvchilar va aviatexniklar maktabiga hujjat topshirdi va u yerda Fuqarolik havo flotining Bataysk maktabiga oʻtishdan oldin ikki yil davomida mexanik boʻlish uchun oʻqidi. 1938-yilda parvoz maktabini tugatgandan soʻng, u Fuqarolik havo flotining Moskva boʻlimining 205-maxsus operatsiyalar eskadronida uchuvchi boʻlib ishladi, u yerda hosilni changdan tozalash, pochta joʻnatmalari va tez tibbiy yordam samolyotlarini uchish bilan shugʻullanib, 500 soatdan ortiq parvozni amalga oshirdi. urush boshlanishi.[2][3]

Harbiy faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

1941-yilda Qizil Armiya safiga qoʻshilib, oʻqishni tugatgandan soʻng

eskadron komandiri sifatida urushning Sharqiy frontiga yuboriladi. Oʻz vazifalarini bajarishda u Janubiy, Zakavkaz, Shimoliy Kavkaz va 2-Belarus frontlarini himoya qildi.[4]. Germaniya Sovet Ittifoqiga bostirib kirgandan soʻng, Nikulina fuqarolik havo flotining maxsus Belarus aviatsiya guruhida uchuvchi sifatida frontga yuborildi va u yerda 1941-yil dekabrgacha Marina Raskova tomonidan tashkil etilgan ayollar aviatsiyasi guruhiga kirguncha qoldi. Urushning dastlabki oylarida u Polikarpov R-5 va Polikarpov Po-2 samolyotlarida yarador askarlarni tashish, razvedka va maʼlumotlarni etkazib berishda turli xil vazifalarni bajargan. Fuqaro havo flotidan ketgach, u Engels harbiy aviatsiya maktabida oʻqishni boshladi; Dastlab u 1942-yil fevral oyida Po-2 dan foydalangan 587-chi shoʻngʻin bombardimonchi aviatsiya polkiga tayinlangan, ammo may oyida u Po-2 uchish boʻyicha oldingi tajribasi tufayli 588-tungi bombardimonchi aviatsiya polkiga eskadron komandirining oʻrinbosari lavozimiga tayinlangan. (tungi bombardimonchi polk tomonidan foydalanilgan) janglarda. Janubiy, Zakavkaz, Shimoliy Kavkaz, 4-Ukraina va 2-Belarus jabhalarida bombardimon qilish kampaniyalarida qatnashgan polk 1943-yilda qoʻriqchilar unvoniga sazovor boʻldi va 46-gvardiya tungi bombardimonchi polki deb oʻzgartirildi. Janubiy frontga joʻnatilganidan koʻp oʻtmay, u 1942-yil 18-iyunda polkning birinchi jang kechasi paytida halok boʻlgan Lyubov Oxlovskaya oʻrniga eskadron komandiri etib tayinlandi.[3][5] Nikulinaning oʻzi ham Kavkaz uzra parvoz chogʻida samolyotiga zenit snaryadining shrapnellari bilan urilganidan keyin yaralangan; shrapnel yoqilgʻi bakini teshib, navigator hushini yoʻqotganiga qaramay, u Sovet nazorati ostidagi hududga xavfsiz tarzda favqulodda qoʻnishga muvaffaq boʻldi. Jarohatlarini davolagandan soʻng u jangga qaytdi va 1943-yil sentabrgacha jami 345 ta jangovar jang uchun u Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga nomzod boʻldi, lekin uning oʻrniga Aleksandr Nevskiy ordeni bilan taqdirlandi, bu esa uni shu orden bilan taqdirlangan toʻqqiz ayoldan biriga aylantirdi. oldi. U 1944-yil sentabrda bu unvonga qayta nomzod qilib koʻrsatildi, oʻsha paytgacha jami 600 ta jang oʻtkazdi va oʻsha yilning 26-oktabrida unvonga sazovor boʻldi. Urush oxiriga kelib, uning jami 740 ta jangovar jangi 105 tonna bomba tashlab, ikkita zenit artilleriya punkti, ikkita projektor, uchta oʻtish joyi, bitta temir yoʻl uchastkasini yoʻq qildi va 177 ta yirik portlash sodir boʻldi.[2]

Keyinchalik hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Urushdan keyin u nafaqaga chiqishdan oldin zahiraga qoʻshilgan faol sifatida xizmatni tark etdi. 1948-yilda Rostov-Don Kommunistik partiya maktabini tamomlagan va 1954-yilda Rostov-Don pedagogika institutini tamomlagan. U nafaqaga chiqqunga qadar mahalliy partiya qoʻmitasida ishladi va umrining qolgan qismini Rostov-Don shahrida oʻtkazdi.[5]

Nikulina va uning toʻrt yoshli nabirasi 1992-yil 2-iyulda uyida qaroqchilar tomonidan hujumga uchradi. U hujumdan tuzalib ketdi, lekin koʻp oʻtmay 1993-yil 23-martda vafot etdi. Uning oʻz uyida oʻldirilgani haqida yolgʻon xabarlar tarqalgan.[6]

2015-yilda u Rostov-Dondagi „Qahramonlar xiyobonida“ yulduz bilan taqdirlangan.[6]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Shkadov, Ivan. Герои Советского Союза: краткий биографический словарь II, Любовь - Яшчук. Moscow: Voenizdat, 1988 — 170 bet. OCLC 247400113. 
  2. 2,0 2,1 Simonov & Chudinova 2017.
  3. 3,0 3,1 Cottam 1998.
  4. „Никулина Евдокия Андреевна“. airaces.narod.ru. Qaraldi: 2018-yil 15-yanvar.
  5. 5,0 5,1 Rakobolskaya & Kravtsova 2005.
  6. 6,0 6,1 Yefimova, Polina. „В Ростове открыли "звезду" в память Дины Никулиной“ (ru). Qaraldi: 2018-yil 6-fevral. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content