Yaponiya — Singapur munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yaponiya — Singapur munosabatlari

Yaponiya
Singapur
Diplomatik vakolatxona
Yaponiya elchixonasi Singapurda. Singapur elchixonasi Tokioda.
Elchixona
Yaponiyaning Singapurdagi elchisi Koji Ishikava (2022) Singapurning Yaponiyadagi elchisi Piter Tan Xay (2019).
Singapurning Tokiodagi elchixonasi

Yaponiya — Singapur munosabatlari yoki Singapur —Yaponiya munosabatlari (yaponcha: 日本とシンガポールの関係 Nihon to Shingapōru no kankei) Yaponiya va Singapur oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlarni anglatadi. Yaponiya — Singapur tarixiy, iqtisodiy va siyosiy aloqalarga ega boʻlgan ikki yuqori rivojlangan Osiyo davlati. Ikki davlat birinchi marta 1966-yilda ikki tomonlama munosabatlarni oʻrnatgan boʻlsa-da, eng qadimgi munosabatlarning baʼzilari XV asrdan oldin Muromachi davrida, shuningdek, Ryukyu qirolligi davrida paydo boʻlgan[1]. Aloqalar asrlar davomida davom etib, Ikkinchi Jahon urushi paytida Yaponiyaning Singapurga bostirib kirishiga qadar eng muhim oʻzaro taʼsirga qadar davom etdi. Bosqin mamlakatning egallab olinishiga olib keldi, shundan soʻng Yaponiya Singapurni taxminan toʻrt yil davomida egallab turdi va urushda magʻlub boʻlganidan keyin chiqib ketdi.

Hozirda ikki davlat 2002-yildagi Yaponiya-Singapur iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (JSEPA) orqali rasmiy ravishda tuzilgan oʻzaro savdodan foyda koʻrmoqda, bu Yaponiyaning boshqa davlat bilan iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisidagi birinchi kelishuvi boʻldi[2].

Yaponiya Singapurning Tanglin shahrida elchixonasiga ega[3]. Singapurning Sakay, Osaka va Nagoyadagi bosh konsulliklaridan tashqari Tokioning Minato shahrida elchixonasi bor[4]. Yaponiyaning Singapurdagi hozirgi elchisi — Jun Yamazaki va Singapurning Yaponiyadagi elchisi — Piter Tan Xay Chuan.

Mamlakatni taqqoslash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rasmiy nomi Yaponiya Yaponiya Singapur Singapur
Mahalliy nomi 日本国 (Nihon-koku/Nippon-koku) Singapur Respublikasi
Bayrogʻi
Gerbi
Maydoni 377,972 km2 (145,936 sq mi) 719.9 km2 (278.0 sq mi)
Aholisi 126,672,000 5,638,700
Aholi zichligi 337.6/km² 7,804/km²
Vaqt zonasi 1 1
Poytaxti
Katta shahri  — 13,617,445  — 5,638,700
Boshqaruv shakli Unitar
Parlamentar
Konstitutsiyaviy monarxiya 		Unitar
Parlamentar
Konstitutsiyaviy respublika
Tashkil etilgan Miloddan avvalgi 660-yil 11-fevral (Imperator Jimmuning asos solishi)

1952-yil 28-aprelda (Suverenitet qaytarilgan) 		1299-yil (Singapur Qirolligining asos solishi)

1965-yil 9-avgust (Singapur Respublikasining eʼlon qilinishi)
Oldingi davlatlar Edo davri (1603—1868)

Edo syogunati (1600—1868)

Ryukyu Qirolligi (1429—1879)

Ezo Respublikasi (1869)
Yapon imperatorlik davri (1868—1945)

 Empire of Japan (1868—1945)
Urushdan keyingi davr (1945-yildan hozirgi kungacha)

 Japan 		Britaniya mustamlakachilik davri (1819—1946)

Zamonaviy Singapur (1819—1826)

Singapurning joylashishi (1826-1942; 1945-1946)
Yaponiya istilosi davri (1942—1945)

Syonan-to (Yapon imperatori) (1942—1945)
Vaqtinchalik harbiy davr (1945—1946)

Singapur harbiy maʼmuriyati (1945—1946)
Oʻz-oʻziini boshqarish davri (1946—1965)

Singapurning koloniya davri (1946—1963)

Singapur davlati (1963—1965)
Mustaqil davr (1965-hozirgacha)

 Singapore (1965-hozirgacha)
Davlat boshligʻi Naruhito Halima Yoqub
Hukumat boshligʻi Fumio Kishida Lee Hsien Loong
Rahbar oʻrinbosari — Heng Svee Keat

Lavrence Vong
Qonun chiqaruvchi organ Milliy Diet (ikki palatali parlament) Singapur parlamenti (bir palatali parlament)
Rasmiy tili Yapon tili Ingliz, Mandarin, Malay, Tamil tillari
Milliy madhiyasi Kimigayo Majulah Singapura
Harbiy kuch Yaponiya mudofaa kuchlari (JSDF)
  • Yaponiya quruqlikdagi mudofaa kuchlari (JGSDF)
  • Yaponiya havo mudofaa kuchlari (JASDF)
  • Yaponiya dengiz mudofaa kuchlari (JMSDF)
 Singapur qurolli kuchlari (SAF)
  • Singapur armiyasi (SA)
  • Singapur Respublikasi havo kuchlari (RSAF)
  • Singapur Respublikasi dengiz floti (RSN)
Huquqni muhofaza qilish agentligi Milliy politsiya agentligi (NPA) Singapur politsiyasi (SPF)
YaIM (nominal) $4.841 trillion $372.807 milliard
YaIM (nominal) aholi jon boshiga $41,021 $65,627
YaIM (PPP) $5.749 trillion $589.187 milliard
YaIM (PPP) aholi jon boshiga $45,565 $103,717
Pul birligi Yapon yeni Singapur dollari
Inson taraqqiyoti indeksi 0.919 (19-chi) (juda yuqori) 0.938 (11-chi) (juda yuqori)

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya parkiga kirish. Singapur.
Singapurdagi Yamoto Otokichining qabri

Ryukyu qirolligi XV asrda Malakka sultonligi ostida boʻlganida Singapur bilan savdo aloqalarini oʻrnatgan. Yaponiyaning qirollik bilan dengiz savdosi yapon mahsulotlari — kumush, qilichlar, ventilyatorlar, loklar va Xitoy mahsulotlari — dorivor oʻtlar, zarb qilingan tangalar, sirlangan kulolchilik, brokalar, karkidon shoxi, qalay, shakar, temir, amber, fil suyagi va tutatqi. Ikki qirollik oʻrtasida Ryukyuan kemalarida jami 150 ta sayohat 1424—1630-yillar oraligʻida amalga oshgan. „Rekidai Xoan“da rasmiy diplomatik hujjatlar qayd etilgan boʻlib, ulardan 61 tasi Siamga, 10 tasi Malakka, Pattani uchun 10 va Java uchun 8 va boshqa mamlakatlarga tegishli[5].

Mustamlaka davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapurning yaponiyalik birinchi rezidenti Yamamoto Otokichi boʻlib, asli Mihama, Aichi shahridan. 1832-yilda Otokichi boʻronga tushib qolgan va Tinch okeani boʻylab oʻtib ketgan yapon qayigʻida ekipaj aʼzosi boʻlib ishlagan; uyga qaytishga muvaffaqiyatsiz urinishdan soʻng Yamamoto tarjimon boʻlib ishlay boshlagan va 1862-yilda Singapurga joylashdi. Yamamoto besh yil oʻtib vafot etdi va Singapurda Nihonjin bochi kōen (yaponcha: 日本人墓地公園) qabristoniga dafn etildi. Nihonjin bochi kōen 1891-yilda ochilgan va Yaponiyadan tashqaridagi eng katta yapon qabristoni boʻlib, maydoni 29 359 kvadrat metr. Unda Singapurdagi yapon xalqi aʼzolari, jumladan, Changi qamoqxonasida qatl etilgan yosh yapon fohishalari, tinch aholi, askarlar va harbiy jinoyatchilarning qoldiqlari joylashgan qabrlaridan iborat. Nihonjin bochi kōen 1987-yilda Singapur hukumati tomonidan yodgorlik bogʻi sifatida eʼlon qilingan[6].

Biroq, Singapurning eng qadimgi yapon aholisi asosan fohishalardan iborat boʻlib, keyinchalik ular „karayuki-san“ nomi bilan mashhur boʻlgan. Eng qadimgi yapon fohishalari 1870- yoki 1871-yillarda kelgan deb taxmin qilinadi; 1889-yilga kelib ularning soni 134 taga yetgan. 1895-yildan 1918-yilgacha Yaponiya hukumati yapon ayollarining Osiyoning boshqa hududlarida fohishaxonalarda ishlash uchun koʻchib ketishiga ruxsat bergan[7]. Singapurdagi yapon konsulining xabarlariga koʻra, 1895-yilda Singapurda yashovchi 450 dan 600 gacha yaponlarning deyarli barchasi fohishalar va ularning yordamchilari yoki kanizaklari boʻlgan; 20 ga yaqin odam „ushbu savdo“ bilan shugʻullangan[8]. 1895-yilda yapon maktablari yoki jamoat tashkilotlari boʻlmagan va Yaponiya konsulligi oʻz fuqarolariga kam taʼsir koʻrsatgan; fohishaxona egalari jamiyatda hukmron kuch edi. Xitoy-Yaponiya urushidagi gʻalaba bilan bir qatorda, Yaponiya davlatining kuchayishi chet eldagi yapon fuqarolarining rasmiy maqomiga oʻzgartirishlar kiritdi; yevropaliklar bilan rasmiy huquqiy tenglikka erishdilar[9]. Oʻsha yili yapon hamjamiyatiga oʻz qabristonini yaratish uchun hukumat tomonidan rasmiy ruxsat berildi, Serangoon shahrida urbanizatsiyalashgan hududdan tashqarida oʻn ikki gektar yer ajratildi. Aslida, bu joy 1888-yildayoq yaponiyaliklar uchun qabriston sifatida ishlatilgan[10].

Biroq, ularning rasmiy maqomidagi bu oʻzgarishlarga qaramay, jamiyatning oʻzi fohishalikka asoslangan boʻlib qoldi[11]. Bu hukumat tomonidan mintaqada Yaponiya iqtisodiy bazasini rivojlantirish yoʻli sifatida koʻrilgan; fohishalik savdosidan olingan foyda kapital toʻplash va Yaponiyaning iqtisodiy manfaatlarini diversifikatsiya qilish uchun ishlatilgan[7]. Fohishalar boshqa yaponlarga ham kreditor, ham mijoz boʻlib xizmat qilishgan: ular oʻz daromadlarini tadbirkorlik faoliyatini boshlashga urinayotgan boshqa yapon aholisiga qarzga berishgan va yapon tikuvchilari, shifokorlari va oziq-ovqat doʻkonlariga homiylik qilishgan[12]. Rus-yapon urushi davrida Singapurdagi yapon fohishalarining soni 700 ga yetgan boʻlishi mumkin[7]. Ular Oʻrta yoʻl atrofida toʻplangan[13]. Biroq, Birinchi jahon urushi tufayli Janubi-Sharqiy Osiyo Yevropa importidan uzilib qolganligi sababli, yapon mahsulotlari Yevropadan keladigan importning oʻrnini bosuvchi mahsulot sifatida kirib kela boshladi va bu Yaponiya hamjamiyatining iqtisodiy asosi sifatida chakana savdo va savdoga oʻtishni boshladi[11].

Singapur 1921-yilda litsenziyalangan yapon fohishaligini bekor qildi[14]. Bu butun yarimorol boʻylab qonuniylashtirilgan fohishalikka toʻliq barham berish boʻyicha hukumatning yirik rejasining bir qismi boʻlgan[15]. Taqiqlanganiga qaramay, koʻpchilik oʻz kasbini yashirincha davom ettirishga harakat qildi; Biroq, Singapur va Yaponiya hukumatlari fohishalik savdosini toʻxtatishga harakat qilishdi[16]. 1927-yilga kelib, taxminan 126 ta mustaqil yapon fohishasi qolgan[17]. Koʻpchilik oxir-oqibat Singapurni tark etdi yoki boshqa savdolarga oʻtdi. Ularning ketishi Yaponiya aholisi tarkibida sezilarli oʻzgarishlarga toʻgʻri keldi: ular homiylik qilgan, asosan yapon erkaklar tomonidan boshqariladigan tikuvchilik va sartaroshlar kabi korxonalar ham mijozlari ham chiqib ketishgani sababli yopildi yoki ularning oʻrnini yapon savdo firmalarida ishlaydigan xodimlar egallashdi. 1914-yilda atigi 14 nafar yaponiyalik bunday kasblarda ishlagan boʻlsa, 1921-yilga kelib ularning soni 1478 nafarga yetdi[18]. Oʻzgarish keyingi oʻn yillikda ham davom etadi: 1919-yilda Singapurdagi yaponlarning 38,5 foizi tovar savdogarlari va 28,0 foizi kompaniya va bank xodimlari boʻlgan boʻlsa, 1927-yilga kelib bu nisbat keskin oʻzgarib, 9,7 foiz savdogar va 62,9 foizni tashkil etdi[19].

Yaponiya aholisi 1929-yilda Singapurda oʻzining eng yuqori choʻqqisiga chiqdi va keyin butun dunyo boʻylab Buyuk Depressiya natijasida 1933-yilgacha qisqaradi. Biroq, yenaning qadrsizlanishi va natijada Janubi-Sharqiy Osiyo bozorlarida yapon mahsulotlarining raqobatbardoshligi oshishi tufayli u biroz tiklanadi[20]. Boshqa yapon korxonalari qisqarishiga qaramay, baliqchilar soni 1920-yilda 200 kishidan iborat kichik bazadan 1936-yilda 1752 kishigacha oʻsdi, bu 1930-yillarda doimiy Yaponiya aholisining katta qismini tashkil etgan[21].

Singapur jangi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiyaning davlat sifatida Singapur bilan eng birinchi muhim oʻzaro taʼsiri Singapur hali ham Boʻgʻozlar turar-joylarining bir qismi boʻlgan paytda sodir boʻlgan. 1941-yil 8-dekabr kuni AQShning Perl-Harbor harbiy-dengiz bazasiga Yaponiyaning kutilmagan hujumi va Britaniya mustamlakasi Gonkongning xuddi shu kundagi hujumi bilan bir vaqtda Boʻgʻoz aholi punktlariga ham hujum boshlandi[22]. 1940-yilda Fransiya Hindixitoy ustidan nazoratni oʻz qoʻliga olgach, Yaponiya bir necha hujumlar uyushtirishga muvaffaq boʻldi. Qisman Tailand bilan ittifoq tufayli keyingi ikki oy ichida Malay arxipelagining katta hududlarini nazoratga oldi. Bir vaqtning oʻzida Singapurni tez-tez bombardimon qildi. 1942-yil 31-yanvarda Malaya yapon qoʻliga oʻtdi va chekinayotgan oxirgi ittifoqchi kuchlarni toʻxtatish uchun Malaya va Singapur oʻrtasidagi koʻprikni vayron qildi, Singapurga toʻliq hujumga tayyorlana boshladi[23].

Koʻprikni vayron qilish biroz vaqt oldi, yaponlar 8-fevral kuni Singapurga yetib kelishdi va Sarimbun plyaji jangiga kirishdilar. Muvaffaqiyatli gʻalabadan soʻng, Yaponiya hujumning ikkinchi bosqichiga oʻtdi, bu davrda yaponlar katta talofatlarga duchor boʻlishdi, ammo ittifoqchi ofitserlar oʻrtasidagi notoʻgʻri aloqa tufayli gʻalaba qozonishdi[24]. Singapurdan yaponlar sharqqa bosishda davom etdilar, oxir-oqibat strategik ahamiyatga ega Bukit Timahni egallab olishdi. Keyinchalik Pasir Panjangni olish uchun janubga harakat qilishdi. 15-fevralga kelib, oziq-ovqat va suv ratsioni kamligi, qurol-yarog 'oʻq-dorilari deyarli tugab boʻlgani tufayli yakuniy yigʻilish boʻlib oʻtdi, unda ittifoqchi ofitserlar hech qanday qarshi hujumni amalga oshirish mumkin emasligiga kelishib oldilar[23]. Soat 17:15 da general-leytenant Artur Persival yapon qoʻshinlariga taslim boʻlib, yetti kunlik jangga nuqta qoʻydi. Magʻlubiyatni Winston Cherchill Britaniya harbiy tarixidagi „eng yomon falokat“[25] deb taʼriflagan[26].

Yaponiya bosib olgan Singapur[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapur Syonan-to (shōnan -tō) nomi bilan tanildi, bu ingliz tiliga „Janubiy nur“ deb tarjima qilinadi. Yaponiya imperiyasi tomonidan ishgʻol qilingach uch yarim yil davomida Singapur, shuningdek, imperiyaning koʻplab boshqa koloniyalari koʻplab harbiy jinoyatlarga duchor boʻlgan[27]. Singapurga kelganidan koʻp oʻtmay, Yaponiyaning Kempeitai maxfiy politsiyasi Yaponiya imperiyasiga tahdid solayotgan etnik kelib chiqishi xitoylik boʻlgan singapurlarni tozalashni boshladi. Sook Ching nomi bilan atalgan ushbu ikki haftalik tozalash jarayonida 18 yoshdan 50 yoshgacha boʻlgan singapurlik erkaklar qisqa skrining jarayonidan oʻtkazildi va agar yaponlarga qarshi deb hisoblansa, hibsga olinib, oʻldirish uchun bir necha masofaviy qatl joylaridan biriga olib ketildi[28]. Yaponlar butun Malaya boʻylab xuddi shunday tozalashni uyushtirishga harakat qilishdi, lekin skrining jarayonidan voz kechishdi va buning oʻrniga Malayaning etnik kelib chiqishi xitoylik boʻlgan aholisini keng koʻlamli oʻldirish bilan shugʻullanishdi[29]. Yaponiya yozuvlari tozalash 5000 dan kam odamning oʻlimiga olib kelganligini koʻrsatsa-da, Singapur asoschisi va birinchi bosh vaziri Li Kuan Yu oʻlganlar soni 50,000 dan 100,000 gacha boʻlgan singapurlik-xitoylik erkaklarni taxmin qilgan.

Koʻpgina Britaniya va avstraliyalik harbiy asirlar Changi qamoqxonasida saqlanayotgan boʻlsa-da, ularning bir qismi Yaponiya imperiyasi tomonidan qullikka majburlangan. Janubi-Sharqiy Osiyo boʻylab bir qator infratuzilma loyihalarida ishlash uchun yuborilgan[30]. Yaponiya imperiyasi ham Singapurda bir nechta ayollar uylarini (Yaponiya armiyasi tomonidan jinsiy qullikka majburlangan ayollar va qizlar) tashkil etdi[31]. Taʼlim tizimi boshqa yapon koloniyalarida mavjud boʻlganlarga taqlid qilgan, unda barcha talabalar yapon tilini oʻrganishga majbur boʻlgan va oʻz ona tillaridan foydalanishdan qaytarilgan.

Xalq orasida banan puli deb ataladigan yangi valyuta muomalaga kiritildi. Ushbu valyuta tezda katta inflyatsiyani olib keldi, chunki yapon rasmiylari kerak boʻlganda koʻproq bosib chiqarishgan va pulni osonlik bilan qalbakilashtirish mumkin edi[32]. Barcha singapurliklar oziq-ovqat ratsioniga boʻysunishdi va fuqarolarga har oyda sotib olish uchun ratsion kartalari tarqatildi[33]. Oziq-ovqat mavjudligi kamayganligi sababli, singapurliklar oʻz bogʻlarida oziq-ovqat mahsulotlarini yetishtirishga urindilar.

Yaponlarga qarshi bir qancha partizan hujumlari sodir boʻlgan va Qoʻshma Shtatlar vaqti-vaqti bilan Yaponiya bazalarini bombardimon qilgan boʻlsa-da, Ikkinchi Jahon urushi oxirida Yaponiya harbiy taslim boʻlgunga qadar ishgʻol tugamaydi. Yaponiya istilosi va ingliz istilosining qayta tiklanishi oʻrtasidagi oraliq davr yirik jinoiy faoliyat va yaponlarga qarshi qasos bilan ajralib turdi.

Aloqalar va iqtisodiy munosabatlarning oʻrnatilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya va Singapur ishgʻoldan keyin juda kam oʻzaro aloqada boʻlishgan. 1959-yilda Yaponiya hukumatiga kompensatsiya toʻlash toʻgʻrisida soʻrov yuborildi, ammo Yaponiya Singapur hali ham Britaniyaning mustamlakasi ekanligini va 1951-yilda Britaniyaga tovon toʻlaganligi sababli ularni rad etdi. Singapur 1963-yilgacha Birlashgan Qirollikning mustamlakasi sifatida mavjud boʻldi. Keyinchalik Malayziya bilan birlashib, davlatga aylandilar. Biroq, yirik siyosiy kelishmovchiliklar va irqiy nizolardan soʻng Malayziya hukumati bir ovozdan Singapurni ittifoqdan chiqarishga ovoz berdi, natijada 1965-yil 9-avgustda Singapur toʻliq mustaqillikka erishdi.

Mustaqillik oʻrnatilgandan soʻng, Yaponiya va Singapur oʻrtasida ellik million Singapur dollari toʻlash boʻyicha kelishuvga erishildi, ammo Yaponiya ishgʻol paytida sodir etilgan harbiy jinoyatlar uchun rasmiy uzr soʻramagan[34]. Biroq, Yaponiya Singapurning imkoniyatlarini hisobga olib eng yirik savdo sherigi, shuningdek, eng yirik chet el investoriga aylandi. 1980-yilda Singapur hukumati korporativ boshqaruv, mehnat amaliyoti va jamoat xavfsizligi nuqtai nazaridan Yaponiyadan oʻrganish kampaniyasini boshladi. Kompaniyaning kasaba uyushmalari va koban yoki mahalla politsiyasi postlari Singapurga kiritildi[35].

Yaponiyaning xususiy sektori Singapurning dastlabki yillarida iqtisodiy rivojlanishida muhim rol oʻynagan, yapon korporatsiyalari Seiko yirik ishlab chiqarish markazini tashkil qildi va Sumitomo Chemical Corporation Singapurda birinchi neft-kimyo zavodini yaratdi. Yaponiya mahsuldorlik markazi, shuningdek, Singapurga oʻz mahsuldorligini oshirish boʻyicha maslahat berdi[36].

2002-yilda Yaponiya-Singapur Iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (yaponcha: 日本シンガポール新時代経済連携協定 Nihon Shingapōru shin jidai keizai renkei kyōtei) imzolanishi bilan munosabatlardagi muhim bosqich roʻy berdi. Hujjat Yaponiyaning boshqa davlat bilan birinchi iqtisodiy hamkorlik shartnomasi boʻlib xizmat qildi. Bu ikki davlat chegarasi orqali odamlar, tovarlar, xizmatlar, kapital, axborot va boshqalarning erkin harakatlanishini osonlashtirib, iqtisodiy faoliyat sohasida hamkorlikni mustahkamlash imkonini berdi.

Shuningdek, Yaponiyadan Singapurga eksport qilinadigan barcha tariflarni bekor qildi. Singapurdan Yaponiyaga import qilinadigan bojlar ham bekor qilindi, qishloq xoʻjaligi mahsulotlari va charm mahsulotlari bundan mustasno[2].

Yaponiya va Singapur hukumatlari bir necha bor bir-birlariga tashrif buyurishgan. Yaponiya ham, Singapur ham Sharqiy Osiyo sammiti, Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorligi (APEC), ASEAN+3 (APT) va Jahon savdo tashkiloti (JST) aʼzolaridir.

Bugungi kunda ikki davlat bir-birining eng yirik Osiyo investorlari hisoblanadi[37][38][39][40].

2015-yilga kelib, Singapurda 25 000 dan ortiq yapon yashagan, odatda mamlakatda faoliyat yuritgan yoki doimiy rezident boʻlgan 1100 yapon kompaniyasida ishlaydi[41].

Savdo qiymati
（mln AQSh dollari hisobida) 		2007-yil 2008-yil 2009-yil 2010-yil 2011-yil 2012-yil 2013-yil 2014-yil 2015-yil 2016-yil 2017-yil 2018-yil 2019-yil 2020-yil
Singapurga eksport qilish 450,628 476,762 391,118 478,841 514,741 408,362 410,286 409,536 346,440 320,476 385,307 406,969 390,382 373,889
Yaponiyaga import qilish 395,980 450,893 356,299 423,222 459,655 379,734 373,022 366,016 296,602 274,998 338,247 366,342 359,004 328,804
Toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar
（mln AQSh dollari hisobida) 		2007-yil 2008-yil 2009-yil 2010-yil 2011-yil 2012-yil 2013-yil 2014-yil 2015-yil 2016-yil 2017-yil 2018-yil 2019-yil
Qabul qilingan toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar miqdori 37,033 11,798 24,418 48,637 48,637 64,003
Qabul qilingan toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar
（majburiyat asosida）		 8,081 9,427 10,559 13,099 9,591 8,961 8,130 6,492 7,070

Diplomatik missiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Madaniy munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yapon bogʻi koʻprigi
Pokemon markazi Singapur

Yaponiya va Singapur soʻnggi bir necha oʻn yilliklarda ijobiy munosabatlardan foyda koʻrdi. Yaponiya madaniyatining koʻplab jihatlari, jumladan, oziq-ovqat va ommaviy axborot vositalari, 1980- va 1990-yillar davomida butun Singapurda mashhur boʻldi. Singapur madaniyati Yaponiyada ham oʻzining madaniy meʼyorlari va koʻp madaniyatli oshxonalari kabi keng tarqalmoqda[35].

Jurong Yapon bogʻi, Singapurning Jurong Sharqida joylashgan (yaponcha: 星和園ジュロン日本庭園 Seiwa-en Juron Nihon teien) 1974-yilda ochilgan boʻlib, 1392—1568-yillardagi Muromachi davri va 1568—1615-yillardagi Azuchi-Momoyama davrini tasvirlash uchun moʻljallangan[45][46].

2014-yilgi tadqiqot shuni koʻrsatdiki, Singapur aholisining taxminan 44 foizi mamlakatning Yaponiya bilan munosabatlarini „juda doʻstona“ deb bilishadi, singapurliklarning 53 foizi esa „baʼzi shartlar bilan“ Yaponiyaga ishonish mumkinligini bildrishadi[35].

2016-yilda Yaponiya va Singapur oʻrtasidagi munosabatlarning 50 yilligi sababli Singapurda bir yil davomida oʻtkazilgan koʻplab yapon madaniy tadbirlari bilan nishonlandi[47].

Albirex Niigata Singapore FC yaponcha: アルビレックス新潟シンガポール Arubirekkusu Nīgata Shingapōru) — Singapur Premer-ligasida oʻynaydigan futbol klubi. Klub yaponiyalik Albirex Niigataning jamoasi boʻlib, uning oʻyinchilari Yaponiyadan baʼzi singapurlik futbolchilar bilan kelishadi.

Don Kidot (yaponcha: 株式会社ドン・キホーテ Yaponiyada keng tanilgan Kabushiki gaisha Don Kihote chegirmali doʻkoni 2017-yilda Singapurda oʻzining birinchi doʻkonini ochdi. 2021-yil holatiga koʻra, u hozirda Singapurda 11 doʻkonga ega, bu Yaponiyadan tashqarida eng koʻp doʻkonlar soniga ega mamlakat sifatida qayd etilgan[48][49][50]. Don Kijote asoschisi ham Singapurda, xususan Sentosada yashaydi[51].

Birinchi rasmiy doimiy Pokémon markazi (yaponcha: ポケモンセンター) Pokemonsentā) Yaponiyadan tashqarida 2019-yil 11-aprelda Singapurda, xususan Jewel Changi aeroportida ochilgan. Singapurda Yaponiyadan tashqarida joylashgan yagona mashhur Pokemon markazi mavjud.

Singapur oshxonasining jihatlari ham Yaponiyaning turli joylarida mashhur. Bee Cheng Hiang, oʻzining bakkvasi bilan mashhur boʻlgan Singapur kompaniyasi, 2016-yil 23-sentyabrda Ginza shahrida oʻzining birinchi yapon shoxobchasini ochdi[52]. 2020-yilda Singapurning Ya Kun Kaya Toast qahvaxonalar tarmogʻi Shinjuku shahrida oʻzining birinchi savdo nuqtasini ochdi[53].

Jamoatchilik politsiyasining uslubi Yaponiyada ham, Singapurda ham oʻxshashdir, bu asosan kobanlar va mahalla politsiya markazlari bilan bogʻliq.

Madaniyat va ommaviy axborot vositalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Musiqasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Parfume, Kyary Pamyu Pamyu, Official Hige Dandism, Sakura Gakuin, Babymetal, AKB48 va Aimyon kabi yapon rassomlari Singapurda mashhur. Koʻpgina yapon sanʼatkorlari J-pop ning ishtiyoqli bozori tufayli Singapurga gastrolga borishga moyildirlar. Oliviya Ong kabi singapurlik sanʼatkorlar Yaponiyada katta muvaffaqiyatlarga erishdilar, ular bolaligida Tokioga koʻchib oʻtishgan va yapon-Singapur ovoz yozish kompaniyasi S2S Pte Ltd bilan shartnoma imzolash paytida J-pop Mirai guruhini tuzganlar[54][55][56].

Yaponiyadagi koʻplab J-pop sanʼatkorlariga sanʼatkorlarni boshqarish xizmatlarini koʻrsatadigan yapon koʻngilochar kompaniyasi Amuse, Inc. Singapurda ofisiga ega.

Anime[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yapon pop madaniyatini oʻz ichiga olgan koʻplab yillik anjumanlardan biri bu Anime Festival Asia (yaponcha: アニメフェスティバルアジア Anime Fesutibaru Ajia), har yili Singapurning Suntec konferensiya va koʻrgazma markazida oʻtkaziladi.

Transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havo[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaponiya va Singapur oʻrtasida har kuni quyidagi aviakompaniyalar bilan oʻnlab toʻgʻridan-toʻgʻri reyslar mavjud: Singapore Airlines, Scoot, Jetstar, All Nippon havo yoʻllari va Yaponiya havo yoʻllari. Singapur Changi aeroporti ham All Nippon havo yoʻllari uchun xizmat koʻrsatadi. Singapore Airlines va All Nippon havo yoʻllari aviakompaniyalari bir-birlari bilan kodshering shartnomasiga ega[57]. Singapur Airlines, All Nippon havo yoʻllari va Yaponiya Havo Yoʻllari Skytrax tomonidan 5 yulduzli aviakompaniyalar sifatida baholanadi. 2019-yil holatiga koʻra, Singapur Changi aeroporti Skytrax tomonidan dunyodagi eng yaxshi aeroport deb topildi. Tokio Haneda aeroporti, Chubu Centrair xalqaro aeroporti va Narita xalqaro aeroporti mos ravishda ikkinchi, oltinchi va toʻqqizinchi oʻrinlarni egalladi[58].

Aviakompaniya Manzillar
All Nippon havo yo'llari Singapur, Tokio–Haneda, Tokio–Narita
Japan Airlines Singapur, Tokio–Haneda, Tokio–Narita
Jetstar Asia havo yo'llari Singapur, Naha, Osaka–Kansai
Singapur Airlines Singapur, Fukuoka, Nagoya–Centrair, Osaka–Kansai, Sapporo–Chitose, Tokio–Haneda, Tokioo–Narita
Scoot Singapur, Osaka–Kansai, Sapporo–Chitose

Temir yoʻl[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Singapurdagi dastlabki Mass Rapid Tranzit (MRT) tarmogʻi boʻlib, qurilishida yaponiyaliklarning katta ishtiroki boʻlgan. Dastlabki MRT qurilishidagi 30 fuqarolik shartnomalaridan 11 tasi yapon firmalariga tegishli boʻlgan[59]. Oʻshandan beri koʻplab yapon qurilish firmalari Taisei korporatsiyasi[60], Penta-Okean[61], Nishimatsu[62] va Tekken korporatsiyasi kabilar keyingi MRT liniyalarini qurishda muhim rol oʻynadi[63].

Yaponiyaning Kawasaki Heavy Industries va Mitsubishi Heavy Industries kabi harakatlanuvchi kompaniyalari ham Singapur MRT uchun poyezdlarni yetkazib berishda ishtirok etgan. Xususan, Kawasaki 1986-yildan 1989-yilgacha Nippon Sharyo, Tokyu Car Corp va Kinki Sharyo bilan birgalikda 66 olti-vagonli MRT poyezdlarini, keyinchalik esa 1999-yildan 2001-yilgacha Nippon Sharyo bilan 21 ta qoʻshimcha poyezdni yetkazib berdi[64]. Tokiodagi Yurikamome va Kobedagi oʻrta sigʻimli rezina shinali avtomatlashtirilgan yoʻl-yoʻriqli tranzit yechimi boʻlgan Yangi transport tizimi Singapurda ham Sengkang va Punggol kabi shahar ilovalarida ham qoʻllanilgan.

2013-yilda Yaponiyaning sharqiy va Katta Tokiodagi yirik temir yoʻl operatori JR East mintaqadagi kelajakdagi temir yoʻl loyihalari uchun va Kuala-Lumpur-Singapur yuqori tezlikda harakatlanish taklifi doirasida Singapurda ofisini ochdi[65]. 2016-yilda JR East mintaqada Yaponiyada temir yoʻl sayohatini rivojlantirish uchun Tanjong Pagar markazidaYaponiyadan tashqarida birinchi Japan Rail stansiyasini ochdi[66].

Turizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yilda Singapurga 829 664 nafar yaponiyalik sayyoh tashrif buyurgan boʻlsa, Yaponiyaga 437 280 nafar singapurlik sayyoh tashrif buyurgan[67].

Yaponiya Singapurga 90 kungacha vizasiz kirish imkonini beradi, bu muddat 6 oygacha uzaytirilishi mumkin. Singapur Yaponiyaga 30 kungacha vizasiz kirish imkonini bergan. 2018-yildan 2021-yilgacha Singapur va Yaponiya pasportlari dunyodagi eng kuchli ikki pasport sifatidagi mavqeini saqlab qolgan[68].

Singapurning rasmiy tillaridan tashqari, turli sayyohlik joylari va Singapur Changi aeroportidagi Singapur yoʻnalishida yapon tilidan foydalanadi. Buning sababi yapon sayyohlarining yuqori foizidir. 1978-yildan 2000-yilgacha har yili Singapurga kelgan sayyohlarning kamida 10 foizi Yaponiyadan kelgan[69].

Sayohatchilar soni[70]
Yaponiyadan Singapurga Singapurdan Yaponiyaga
sayohatchilar soni yildan yilga sayohatchilar soni yildan yilga
2000-yil 929,670 62,163
2001-yil 755,766 Decrease18.7 % 59,122 Decrease4.9 %
2002-yil 723,420 Decrease4.3 % 64,346 8.8 %
2003-yil 434,064 Decrease40.0 % 65,369 1.6 %
2004-yil 598,821 38.0 % 72,445 10.8 %
2005-yil 588,535 Decrease1.7 % 94,161 30.0 %
2006-yil 594,404 1.0 % 115,870 23.1 %
2007-yilv 594,511 0.0 % 151,860 31.1 %
2008-yil 571,020 Decrease4.0 % 167,894 Decrease10.6 %
2009-yil 489,940 Decrease14.2 % 145,224 Decrease13.5 %
2010-yil 528,817 7.9 % 180,960 24.6 %
2011-yilv 656,406 24.1 % 111,354 Decrease38.5 %
2012-yil 757,116 15.3 % 142,201 27.7 %
2013-yil 832,838 10.0 % 189,280 33.1 %
Izohlar：
SARS turizmdan tashqari biznes maqsadlari uchun sayohatni oʻz ichiga oladi
2011-yilda Yaponiyaga sayohatchilar sonining kamayishi Buyuk Sharqiy Yaponiya zilzilasi bilan bogʻliq.

Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapurdagi Vaseda Shibuya oʻrta maktabi

Taʼlim nuqtayi nazaridan, Singapurda yashovchi yapon xalqi (yaponcha: 在シンガポール日本人 Zai Shingapōru Nihonjin) bir qator yapon tilida oʻrta taʼlim muassasalari, jumladan, 400 oʻquvchiga moʻljallangan bolalar bogʻchasi, 1900 oʻquvchiga moʻljallangan boshlangʻich maktab, 700 oʻrinli oʻrta maktab va 500 oʻquvchiga moʻljallangan oʻrta maktab, shuningdek, ularni universitetga kirish imtihonlariga tayyorlash uchun oʻn ikkita juku (kram maktablari) ga ega. Maktablar Yaponiya mahallalari yaqinida joylashgan boʻlib, barcha talabalar jamoasi va xodimlari Yaponiya fuqarolaridir. Yapon oilalarining faqat kichik bir qismi oʻz farzandlarini yapon boʻlmagan xalqaro maktablarga yuborishadi[71].

Singapur yapon maktabi (yaponcha: 早稲田大学系属早稲田渋谷シンガポール校 Shingapōru Nihonjin Gakkō) boshlangʻich va oʻrta maktab oʻquvchilariga hamda Singapurdagi Vaseda Shibuya oʻrta maktab oʻquvchilariga xizmat qiladi. Ikkala maktabda har yili yapon madaniyatiga qiziqqan jamoatchilik vakillari uchun ochiq festivallar oʻtkaziladi.

Singapurdagi yapon qoʻshimcha maktabi (JSS; シンガポールrìnìnìnìnìnìnìnìshínìshingapōru Nihongo Hoshū Jugyō Kō) qoʻshimcha dastur boʻlib, Singapurda ham faoliyat olib boradi[72][73].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Japan-Singapore Relations (Basic Data)“ (ja-JP). Ministry of Foreign Affairs of Japan. Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 „MOFA: The Japan-Singapore Economic Partnership Agreement (JSEPA)“ (inglizcha). www.mofa.go.jp. Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  3. ↑ „Embassy of Japan in Singapore“. Embassy of Japan in Singapore. Qaraldi: 17-sentabr 2019-yil.
  4. ↑ „Embassy of the Republic of Singapore in Tokyo“. Ministry of Foreign Affairs, Singapore. Qaraldi: 17-sentabr 2019-yil.
  5. ↑ Shunzō Sakamaki (May 1964). „Ryukyu and Southeast Asia“. The Journal of Asian Studies. 23-jild, № 3. Association for Asian Studies, JSTOR. 383–389/383–384-bet. doi:10.2307/2050757. JSTOR 2050757.
  6. ↑ Bose, „Japanese War Dead“, pp. 53—59.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Warren 2003, s. 35
  8. ↑ Shimizu & Hirakawa 1999, s. 26
  9. ↑ Shiraishi & Shiraishi 1993, s. 8
  10. ↑ Tsu 2002, s. 96
  11. ↑ 11,0 11,1 Shiraishi & Shiraishi 1993, s. 9
  12. ↑ Shimizu & Hirakawa 1999, s. 21
  13. ↑ Warren 2003, s. 41
  14. ↑ Warren 2003, s. 42, 87
  15. ↑ Shimizu 1993, s. 66
  16. ↑ Shimizu 1993, s. 67
  17. ↑ Shimizu 1993, s. 68
  18. ↑ Shimizu 1993, s. 69
  19. ↑ Shimizu 1993, s. 75
  20. ↑ Shimizu 1993, s. 63
  21. ↑ Shimizu & Hirakawa 1999, s. 94
  22. ↑ Gill, G. Hermon. Australia in the War of 1939–1945. Series 2 - Navy. Canberra: Australian War Memorial, 1957.  (Wayback Machine saytida 25-may 2009-yil sanasida arxivlangan)
  23. ↑ 23,0 23,1 Thompson, Peter. The Battle for Singapore: The True Story of the Greatest Catastrophe of World War II. London: Portrait Books, 2005 — 250–251 bet. ISBN 0-7499-5099-4. 
  24. ↑ Elphick, Peter. Singapore: The Pregnable Fortress — A Study in Deception, Discord and Desertion. London: Coronet Books, 1995. ISBN 0-340-64990-9. 
  25. ↑ Churchill, Winston. The Second World War. London: Pimlico, 1959. ISBN 9780712667029. 
  26. ↑ Corrigan, Gordon. The Second World War: A Military History. New York: Atlantic Books, 2010. ISBN 9780857891358. 
  27. ↑ „Japanese War Crimes“ (inglizcha). National Archives (15-avgust 2016-yil). Qaraldi: 19-mart 2018-yil.
  28. ↑ „The Sook Ching – BiblioAsia“ (inglizcha). www.nlb.gov.sg. Qaraldi: 19-mart 2018-yil.
  29. ↑ „Southeast Asian Culture and Heritage in a Globalising World: Diverging Identities in a Dynamic Region (Hardback) - Routledge“ (inglizcha). Routledge.com. Qaraldi: 19-mart 2018-yil.
  30. ↑ La Forte, Robert S. With Only the Will to Live: Accounts of Americans in Japanese Prison Camps 1941–1945, Wilmington, Delaware, 1994. 
  31. ↑ „'Comfort women' were housed in Cairnhill during Japanese Occupation“ (inglizcha). Mothership.sg. Qaraldi: 19-mart 2018-yil.
  32. ↑ Boon, K.N.. Malaysia Banknotes & Coins (1786—2006): A Complete Educational Reference, 2006. ISBN 983-43313-0-4. 
  33. ↑ „PEACE LIVING CERTIFICATE ISSUED DURING JAPANESE OCCUPATION“. www.nas.gov.sg. 2020-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  34. ↑ „Singapore Log » Japan Made To Pay $50 million In War Reparations : Pagenation“. sg.pagenation.com. 2022-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Michishita, Narushige. „Japan, Singapore, and 70 years of post-war ties“ (inglizcha). The Straits Times (11-fevral 2015-yil). Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  36. ↑ Koh, Tommy. „Japan, Singapore and 50 years of post-war friendship“ (inglizcha). The Straits Times (26-aprel 2016-yil). Qaraldi: 20-mart 2018-yil.
  37. ↑ „Foreign investment in Japan - Santandertrade.com“. santandertrade.com. Qaraldi: 2-fevral 2021-yil.
  38. ↑ „Foreign investment in Singapore - Santandertrade.com“. santandertrade.com. Qaraldi: 2-fevral 2021-yil.
  39. ↑ „Singapore emerges as top Asian investor in Japan“ (inglizcha). AsiaOne (14-iyun 2016-yil). Qaraldi: 2-fevral 2021-yil.
  40. ↑ Mourdoukoutas. „Japan, Not China, Is The Biggest Investor In Southeast Asia's Infrastructure“ (inglizcha). Forbes. Qaraldi: 2-fevral 2021-yil.
  41. ↑ Mayako Shimamoto, Koji Ito, and Yoneyuki Sugita, Historical Dictionary of Japanese Foreign Policy (2015) p. 271.
  42. ↑ „Lui Tuck Yew is now our Ambassador to Japan, in the footsteps of Wee Kim Wee“. mothership.sg.
  43. ↑ „Former Ambassadors and Consul-Generals“. Ministry of Foreign Affairs of Japan.
  44. ↑ „Greetings from Ambassador Jun Yamazaki“. Ministry of Foreign Affairs of Japan.
  45. ↑ „Singapore Chinese and Japanese Gardens“. www.jgarden.org/. 2013-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-noyabr 2012-yil.
  46. ↑ „Singapore Parks - Singapore Attractions“. www.singapore.com/. Qaraldi: 24-fevral 2014-yil.
  47. ↑ „The 50th Anniversary of Singapore-Japan Diplomatic Relations (SJ50) Project Plan (In Singapore)“. www.sg.emb-japan.go.jp.
  48. ↑ „Japan's Donki to open first Southeast Asian store in Singapore“ (inglizcha). Channel NewsAsia. 28-sentabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2018-yil.
  49. ↑ Varma, Ankita. „Don Don Donki store opening at Orchard Central on Friday“ (inglizcha). The Straits Times (30-noyabr 2017-yil). Qaraldi: 7-avgust 2018-yil.
  50. ↑ „Japan's Donki to launch second outlet in Singapore, first store set for Dec 1 opening“ (inglizcha). Channel NewsAsia. 28-sentabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2018-yil.
  51. ↑ „Don Quijote founder and his ties to Singapore“. AsiaOne. Qaraldi: 29-noyabr 2017-yil.
  52. ↑ hermes. „A slice of Singapore in Tokyo: Bee Cheng Hiang opens in Japan“ (inglizcha). The Straits Times (10-oktabr 2016-yil). Qaraldi: 2-fevral 2021-yil.
  53. ↑ How. „Ya Kun opens Tokyo outlet, explains to Japanese that kaya toast is 'soul food'“. mothership.sg. Qaraldi: 2-avgust 2021-yil.
  54. ↑ „Push to boost J-pop culture abroad“. The Straits Times.
  55. ↑ „Could Perfume lead J-pop's resurgence?“. The New Paper.
  56. ↑ „J-pop star Kyary Pamyu Pamyu, 23, has no intention of altering her cute image“. The New Paper.
  57. ↑ „Profile on All Nippon Airways“. CAPA. Centre for Aviation. 2016-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-oktabr 2016-yil.
  58. ↑ „The World’s Top 10 Airports of 2019“. WAA. Skytrax. Qaraldi: 29-sentabr 2019-yil.
  59. ↑ GOVINDAN SRIDHARAN. „DETERMINANTS OF JOINT VENTURE PERFORMANCE IN THE CONSTRUCTION INDUSTRY:CASES FROM THE MASS RAPID TRANSIT PROJECT IN SINGAPORE“ (1995-yil may). 2020-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  60. ↑ Shawn Lim. „Taisei Corporation shows off work on Singapore subway with breathtaking video“. The Drum (8-may 2018-yil).
  61. ↑ „Order received for subway construction work in Singapore“. Penta-Ocean Construction Co. Ltd. (12-dekabr 2013-yil).
  62. ↑ „C828 zone of the Circle Line subway construction in Singapore“. Nishimatsu Construction Co. Ltd. (2011). 2022-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-noyabr.
  63. ↑ „Tekken Corporation“. OCAJI. — „"Design－Build Contract：Trackworks for Singapore Subway North-East Line (MRT C716 Project)"“. 2020-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-noyabr.
  64. ↑ „EMU Trains for the Singapore Land Transport Authority“. Kawasaki Heavy Industries. 2013-yil 3-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  65. ↑ „JR East Overseas Business“. Japan Railway and Transport Review (2015-yil oktabr).
  66. ↑ „JR East opens first overseas cafe in Singapore“. The Japan Times (5-dekabr 2016-yil).
  67. ↑ „International Visitor Arrivals (2005—2018)“. Singapore Tourism Board (24-fevral 2019-yil). 2017-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-sentabr 2019-yil.
  68. ↑ „Henley Passport Index 2008 to 2020“ (inglizcha). Henley Passport Index. Qaraldi: 19-yanvar 2021-yil.
  69. ↑ Singapore Department of Statistics. „Tourism - Latest Data“ (inglizcha). Base. Qaraldi: 26-noyabr 2020-yil.
  70. ↑ „JTB総合研究所 日本人出国者数“. 2016-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-noyabr.
  71. ↑ Ben-Ari 2003, s. 124
  72. ↑ "アジアの補習授業校一覧（平成25年4月15日現在）" (). Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology. Retrieved on February 13, 2015.
  73. ↑ "お問合せページ." The Japanese Supplementary School Singapore. Retrieved on February 14, 2015.

 

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Shiraishi, Saya; Shiraishi, Takashi, muh. (1993), The Japanese in colonial Southeast Asia, Southeast Asian Publications, 3-jild, Cornell University, ISBN 978-0-87727-402-5. Chapters cited:
    • Shiraishi, Saya; Shiraishi, Takashi (1993), The Japanese in Colonial Southeast Asia: An Overview, 1–20-bet
    • Shimizu, Hajime (1993), The Pattern of Economic Penetration of Prewar Singapore and Malaysia, 63–86-bet
  • Ben-Ari, Eyal (1998), „Golf, Organization, and 'Body Projects': Japanese Business Executives in Singapore“, in Linhart, Sepp; Frühstück, Sabine (muh.), The culture of Japan as seen through its leisure, Japan in Transition, State University of New York Press, 139–164-bet, ISBN 978-0-7914-3791-9
  • Shimizu, Hiroshi; Hirakawa, Hitoshi (1999), Japan and Singapore in the world economy: Japan's economic advance into Singapore, 1870–1965, Studies in the modern history of Asia, 5-jild, Routledge, ISBN 978-0-415-19236-1
  • Japan in Singapore: cultural occurrences and cultural flows. Routledge, 2013. ISBN 978-1-136-11618-6. . Chapters cited:
    • Ben-Ari, Eyal; Yong, Yin Fong Vanessa (2013), Twice Marginalized: Single Japanese Female Expatriates in Singapore, 82–111-bet
    • Clammer, John (2013), The Happiness-Making Machine: Soka Gakkai and Japanese Cultural Presence in Singapore, 175–193-bet
    • Hamrin, Tina (2013), Tenrikyo in Singapore: Rerepresenting the Japanese presence, 194–215-bet
  • Tsu, Yun-hui Timothy (2002), „Post-mortem identity and burial obligation: on blood relations, place relations, and associational relations in the Japanese community of Singapore“, in Nakamaki, Hirochika (muh.), The culture of association and associations in contemporary Japanese society (PDF), Senri Ethnological Studies, 62-jild, Osaka, Japan: National Museum of Ethnology, 93–114-bet, OCLC 128864303, 22 iyul 2011da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 12–Noyabr 2022–yil {{citation}}: More than one of |archivedate= va |archive-date= specified (yordam); More than one of |archiveurl= va |archive-url= specified (yordam)CS1 maint: date format ()
  • Ben-Ari, Eyal (2003), „The Japanese in Singapore: The Dynamics of an Expatriate Community“, in Goodman, Roger (muh.), Global Japan: the experience of Japan's new immigrant and overseas communities, Routledge, 116–146-bet, ISBN 978-0-415-29741-7
  • Warren, James Francis (2003), Ah ku and karayuki-san: prostitution in Singapore, 1870–1940, Singapore: studies in society & history, National University of Singapore Press, ISBN 978-9971-69-267-4
  • Tan, Bonny (2008), „Yamamoto Otokichi“, Singapore Infopedia, Singapore: National Library Board, 27 iyul 2009da asl nusxadan arxivlandi
  • {{{title}}}. Japan: Ministry of Foreign Affairs, 2009-yil may. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaponiya_—_Singapur_munosabatlari&oldid=3794888" dan olindi