Yan Koxanovskiy yodgorligi, Poznan
Yan Koxanovskiy yodgorligi (polsha. Pomnik Jana Kochanowskiego) — Tumskiy orolida, Poznan shahridagi arxieparxiya muzeyi yaqinidagi kichik maydonda oʻrnatilgan polshalik shoir Yan yodgorligi[1][2].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uygʻonish davrining eng mashhur polyak shoirlaridan biri Yan Koxanovskiy 1530-yilda Lyublin voyevodaligining Sitsina qishlogʻida tugʻilgan. U 1584-yilda Lyublin shahrida vafot etgan[3].
Yodgorlik yaratish gʻoyasi 1884-yilda shoir vafotining 300 yilligida tugʻilgan. Bir yil oʻtgach, yodgorlik tayyor boʻldi va dastlab Tumskiy orolidagi sobor oldidagi maydonga oʻrnatildi. Oʻsha paytda Poznan Prussiya Qirolligining bir qismi edi va Prussiya hukumati Polsha madaniyatining ramzi boʻlgan Koxanovskiyga haykal oʻrnatish qaroridan mamnun emas edi. Shunga qaramay, mahalliy aholi orasida pul yigʻish davom etdi[1].
Obelisk shaklidagi yodgorlikning muallifi polshalik arxitektor va mustaqillik harakati faoli Antoni Krjizanovski edi[4]. Kochanovskiy portreti tushirilgan bronza medalyon polshalik haykaltarosh va Imperator Badiiy akademiya professori Viktor Brodzki tomonidan yaratilgan[5][1].
Yodgorlik 1940-yilda nemis istilosi paytida vayron qilingan. Yodgorlik 1984-yilda Yeji Sobochinskiy tomonidan toʻliq rekonstruksiya qilingan va sobor yaqiniga oʻrnatilgan. 2002-yilda yodgorlikni bir necha metr uzoqroqqa koʻchirishga qaror qilindi, u hozirgi kungacha joylashgan arxiyeparxiya muzeyi ostida (Yan Lubranskiy koʻchasi 1)[1].
Yodgorlik ustida shunday deyilgan: "1885-yilda Poznan aholisi mablagʻlari hisobidan yaratilgan, 1940-yilda vayron qilingan Entoni Krjizanovski loyihasiga koʻra bu yodgorlik 1984-yilda Yerji Sobochinski tomonidan shahar mablagʻiga rekonstruksiya qilingan"[1][6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Poznań - Pomnik Jana Kochanowskiego. Atrakcje turystyczne Poznania. Ciekawe miejsca Poznania“. www.polskaniezwykla.pl. 2020-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ „Pomnik Jana Kochanowskiego na placu przed katedrą na początku XX wieku“ (pl). CYRYL - Cyfrowe Repozytorium Lokalne. 2021-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ „Jan Kochanowski | Życie i twórczość | Artysta“ (pl). Culture.pl. 2021-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ „Antoni Krzyżanowski: "Towarzystwo Pożyczkowe" - Środowisko - Poznan.pl“ (pl). www.poznan.pl. 2021-yil 9-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ „Wiktor Polearch Brodzki | Życie i twórczość | Artysta“ (pl). Culture.pl. 2019-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ Dk. „Poznań Nowych Doznań - zdjęcia dokumentacyjne Poznania: Pomnik Jana Kochanowskiego“. Poznań Nowych Doznań - zdjęcia dokumentacyjne Poznania (sobota, 18 lipca 2009). 2021-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.