Xonchorbogʻ

Xonchorbog' inglizcha: Khancharvak
Qishloq
Oʻzbekiston Bayroq
39°36′13.4″N 66°35′14.8″E
Mamlakat	Oʻzbekiston
viloyat	Samarqand viloyati
tuman	Pastdargʻom tumani
Asos solingan	1940
Ilk eslatilishi	XV-XVI
Maydon	0.003 km2 (0.0012 mi²)
Aholisi  (2023)	5 843
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Xonchorbog' inglizcha: Khancharvak Xonchorbog' inglizcha: Khancharvak

XVI asrda qurilgan. Xonchorbog‘ harobasi rejasi

Xonchorbog‘ — Samarqand viloyati Pastdarg‘om tumanlidagi qadimiy qishloqdir. Tumaning janubiy qismida, Zarafshon tog‘ tizmasining shimoliy etagida, Eski Anhor kanali bo‘yida joylashgan. Aholisi 6 ming kishi. Bog‘dorchilik, sabzavotchilik va chorvachilik bilan shug‘ullanadi. Dehqonchilikda Eski Anhor kanali suvidan foydalaniladi.

Tarixi

Tashkil topishi

Anaxita haykalchasi. miloddan avvalgi II-I asrlar. Xonchorbog‘

Xonchorbog‘ toponimi Xon va Chorbog‘ so‘zlari birlashmasidan hosil bo‘lgan. Xon turkiy va mo‘g‘ul xalqlari unvoni. Chorbog‘ shahardan tashqaridagi hovli joyli qo‘rg‘onli bog‘. Buxoro xoni Abdullaxon II tomonidan chorbog‘ qurdirgan. Xalq og‘izda aytilishida Xonchorbog‘ yerida juda katta bog‘ barpo qilingan. Undagi mevalar shig‘il pishib mo‘l-kul hosil bergan. Bog‘ yonidan katta savdo yo‘li o‘tar, karvon yo‘l yurib Xonchorbog‘ga kelganda tuyalar mevali daraxtlarga osilib shoxlarini, hosilini yeb qo‘ymasin deb ularning og‘izini to‘rva xaltalar bilan bog‘lab o‘tilgan. Abdullahon II ning saroy tarixchisi Hofiz Tanish Buxoriy asarida Abdullaxon II ni Xonchorbog‘ yaqinidagi Qo‘riqi Qoqlik mavzesiga qo‘nib o‘tganligi yozilgan. Abdullaxon II qurdirgan Chorbog‘ yo‘nalishidan miyonkol shamoli esib turgan va hozir ham shunday. Chorbog‘ning maydoni 19 gektarni tashkil qilgan.

Abdullaxoja Ibn Darvesh qabri

Abdullaxoja ibn Darvesh qabriga qo‘yilgan qabrtosh. 962-1554-yil. Xonchorbog‘.

Chorbog‘dan janubda 1554-yilda vafot etgan Abdulla Ibn Darvesh va Xitoy podshohi qizining qabri mavjud. Chorbog‘ atrofi aholisi 10 ming kishilik katta mahalla bo‘lgan. Kasallik tarqalishi natijasida aholining ko‘pchilik qismi vafot etgan, qolgan qismi atrofdagi qishloqlarga ko‘chib o‘tgan.

Arxeologik tatqiqotlar

Arxeolog [A. Suxarev], muzey direktori Shukurov, ilmiy xodim Mullaqandov. (1934-yil.)

Arxeolog Ivan Aleksandrovich Suxarev (1909-1941) 1936-yilda Chorbogʻ xarobalarini oʻrganadi. Chorbogʻ maydoni 19 gektar ekkanligini hisobotida yozib qoldirgan.

XX asr

1937-1938-yillarda Qozog‘istondan ziyolilar, ruhoniylar, boylar qatag‘on qilingan. Ular Xonchorbog‘ yerlariga ko‘chirib keltirilgan. 1942-yilda Mesxetiy turklar, 1943-yilda polyaklar, 1944-yilda qirim-tatarlarni Juma temir yo‘l stansiyasidan Xonchorbog‘ga ko‘chirib keltirilgan. Birinchilardan bo‘lib 1938-yilda Chiroqchi tumanidan Jumayev Qo‘shoq (1906-1986) va Boyirov Qurbon (1909-1991) ko‘chib kelgan. Xonchorbog‘ OSHP yonida shamol quduq bo‘lgan. Uni mahalliy aholi metrogen quduq deyishgan.

Mahalla

Mahalla faollari.1980

1991-yil mart oyida Turg‘un Normurodov mahalla raisi etib saylangan. Dastlab mahalla raisi shtat birligi bo‘lsada, oylik ish haqqi ajratilmagan, keyinchalik bir necha yildan keyin oylik ish haqqi ajratilgan. Xonchorbog‘ mahallasi raislari(oqsoqollari):

1. 1940-1965-yillar Boyirov Qurbon (1909-1991)
2. 1965-1980-yillar Mayinov Qurbon (1934-1983)
3. 1980-1991-yillar Jumayev Rahmat (1930-2015)
4. 1991-1992-yillar Normurodov Turg‘un (1957-yil tug‘ilgan.)
5. 1992-1995-yillar Qiyamov Erka (1941-2020)
6. 1995-1996-yillar Mayinov Qo‘chqor (1950-yil tug‘ilgan.)
7. 1998-1999-yillar Aymatov Eshmamat (1967-yil tug‘ilgan)
8. 1999-2000-yillar Normurodov Turg‘un (1957-yil tug‘ilgan.)
9. 2000-2002-yillar Xushvaqtov Boybo‘ri (1959-yil tug‘ilgan.)
10. 2002-2007-yillar Aznarova Nodira (1970-2010.)
11. 2007-2013-yillar Sulaymanov Zarif (1969-yil tug‘ilgan.)
12. 2013-2016-yillar Eshonqulov Xurram (1961-yil tug‘ilgan.)
13. 2016-2019-yillar Ochilov Jahongir (1982-yil tug‘ilgan.)
14. 2019-2021-yillar Ahmedov Jo‘rabek (1985-yil tug‘ilgan.)
15. 2021-2022 Ochilov Jahongir (1982-yil tug‘ilgan.)
16. 2022- hozirgacha Zarif Sulaymonov (1969-yil tugʻilgan)

Maktab

9-maktabning yangi binosi.(2022)

Mahallada 1947-0yilda Holbekov Dunyo (1912-1984) uyida boshlang‘ich maktab ochilgan. Bu maktab to‘rt yillik, darslar rus tilida o‘qitiladigan 35-sonli maktab bo‘lgan.4-sinfni bitirgan o‘quvchilar tumandagi 11-maktabga kunlik qatnab, 21,31-maktablarga yotoq bilan borib o‘qishni davom ettirgan. O‘quvchilarni Sanchiquldagi 11-maktabga Arziyev Xudoynazar (1916-2010), Aliyev Saʼdin (1934-2003)lar ot-aravada kunlik olib borib, olib kelishgan. Aravani qora va qizil rangli otlarga qo‘shgan. Qora rangli otning laqabi „karik“, qizil rangli otning laqabi „qovoq“ bo‘lgan. Bu ot-arava mahalliy xalq tilida „Furgon“ deyilgan. 1956-yilda maktab o‘zbek tilida o‘qitiladigan maktabga aylantirilgan. 1964-yilda Hamid Olimjon nomli sakkiz yillik 70-son maktab, 1970-yil Yuriy Gagarin nomli 70-o‘rta maktab, 1986-yil Abdulla Qodiriy nomli 9-o‘rta maktab, 2004-yildan 9-umumiy o‘rta taʼlim maktabi maqomida faoliyat yuritib kelyapti. Maktab direktorlari:

1. 1947-1956-yillar Gonanenko
2. 1956-1964-yillar Hayitov Abruy
3. 1964-1965-yillar Abdunazarov Baxtiyor
4. 1966-1967-yillar E.Rajabov
5. 1967-1969-yillar Abdunazarov Baxtiyor
6. 1969-1973-yillar Haqberdiyev Nurmamat (1944-yil tug‘ilgan)
7. 1973-1974-yillar Nafasov Ko‘char (1941-yil tug‘ilgan)
8. 1974-1977-yillar Mamatov Rahmon (1926-2012)
9. 1977-1999-yillar Sulaymonov Ergash (1942-yil tug‘ilgan)
10. 1999-2000-yillar Eshonqulov Xurram (1961-yil tug‘ilgan)
11. 2000-2003-yillar Saxatov Xasan (1961-yil tug‘ilgan)
12. 2003-2009-yillar Usmonov Asliddin (1972-yil tug‘ilgan)
13. 2009-2012-yillar Mamatov Baxriddin (1967-yil tug‘ilgan)
14. 2012-2014-yillar Saxatov Sharifjon (1987-yil tug‘ilgan)
15. 2014-2015-yillar Mamatov Absalim (1962-yil tug‘ilgan)
16. 2015-2019-yillar Barotova Zulfiya (1972-yil tug‘ilgan)
17. 2019-yil hozirgacha Raximov Mamarasul (1961-yil tug‘ilgan)

Fermir Xo‘jalik o‘yushmasi

Gulposhsha Saʼdullayeva mahalladagi birinchi mexanizator ayol

Xonchorbogʻ yerlarida Belarus millatiga mansub Petrushkevichning oʻgʻli Fyodor XX-asrning 30-yillarida Zarafshon vohasiga Amerikadan keltirilgan ilk(Markiz Osiyoda) temir gʻildirakli "Fordzon" traktorlarini haydaganlardan biri boʻlgan. Qishloqda yashovchi otaxonlar oʻsha traktorlarni yaxshi eslashadi.Xonchorbog‘ Fermerlar uyushmasi xo‘jaligi faoliyat yuritib kelmoqda. Xo‘jalik raislari:

1. 1930-yillar Rozen
2. 1964-1969-yillar Akbar Rahimov
3. 1969-1973-yillar Nassrullo Latipov
4. 1973-1977-yillar Norbek Xasanov
5. 1977-1978-yillar Sattor Xamidov
6. 1978-1984-yillar Halim Xakimov
7. 1984-1987-yillar Razzoq Jabbarov
8. 1987-1988-yillar Ismoil Rahimov
9. 1988-1990-yillar Narziqul Eshonqulov
10. 1990-1993-yillar Baxtiyor Sulaymanov
11. 1993-1996-yillar Xolmamat Bo‘riyev
12. 1996-1997-yillar Nurmamat Raxmatov
13. 1997-2000-yillar Yo‘ldosh Nahangov
14. 2000-2001-yillar Ilhom Mavlonov
15. 2001-2003-yillar Meyli Mustayev
16. 2003-2003-yillar Turg‘un Normurodov
17. 2003-2007-yillar Bahodir Nurmuhammedov
18. 2007-2013-yillar Abdunosir Ashurov
19. 2013-2014-yillar Alisher Tojiyev
20. 2014-2015-yillar Umar Rayimov
21. 2015-2017-yillar Zarif Sulaymanov
22. 2017-2017-yillar Bahodir Nurmuhammedov
23. 2017-2019-yillar Abdunosir Ashurov
24. 2019-2021-yillar Xurshid Jovbo‘riyev
25. 2021-yildan hozirgacha Saydalim Kalonov

Urush qatnashchilari

Maxmudov Haqberdi , Saxatov Sattor , Ataullayev Sayidxon ,Mirzayev Qoraxon , Arziyev Xudoynazar , Nazarov Mirzan , Is’hoqov Ibrohim va boshqalar. 1985 yil.

1985-yil

1938-yilda Xonchorbog‘ga ko‘chib kelgan Jumayev Qushoq (1906-1986) Pastdarg‘om tuman harbiy bo‘limidan harbiy xizmatga safarbar etiladi.1942-yilda dushman qurshovida qolib og‘ir tan jarohati oladi. Bu haqdagi xabar o‘sha yili Jumayev Qushoqning oilasiga yetib keladi. Biroz harbiy shifoxonada davolanib chiqib yana urushga qaytgan. 1943-yil 14-sentyabrda ko‘zidan jarohat oladi va yana harbiy shifoxonaga yotqiziladi. Sog‘ayib harbiy xizmatni davom ettirib, yurtga yorug‘-nurli yuz bilan, zafar quchib qaytadi. Mahallada yashab oʻtgan ikkinchi jahon urushi qatnashchilari:

1. Arziyev Xudoynazar (1916-2010)
2. Valiyev Mirxoz (1911-1998)
3. Yoqubov Mo‘min
4. Jumayev Qushoq (1906-1986)
5. Isxoqov Ibrohim (1922-2012)
6. Mirzayev Qoraxon (1922-1993)
7. Nazarov Mirzan (1918-2002)
8. Nazarov Bekmurod (1909-1991)
9. Po‘latov Rabbim (1924-2003)
10. Rasulov Tilov (1921-1977)
11. Rahimov Haydar (1917-1994)
12. Saidov Umarxo‘ja kapitan
13. Saidov Xolmurod (1925-1944)
14. Sattarov Farrux (1913-1988)
15. Saxatov Sattor (1912-1987)
16. Saʼdinov Ko‘chak (1924-2010)
17. Xoldarov Xolmirza (1916-1997)
18. Shamsiddinov Mirza (1920-1990)
19. Elmanov Boymurod (1921-2000)
20. Yusupov Xolxo‘ja (1918-1994)
21. G‘afforov Hamra (1921-1998)
22. Hamroyev Jo‘ra (1917-1994)

Adabiyotlar

• "Hofiz Tanish Buxoriy". „Abdullanoma“ (oʻzbek tilida). Buxoro: „Sharq“ nashriyoti, 2000 — 288 bet.  (Wayback Machine saytida 2023-07-08 sanasida arxivlangan)
• "И.А.Сухарев". „АРХЕОЛОГИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ: АРХИВНЫЕ МАТЕРИАЛЫ“ (rus tili). Samarqand: „Самарканд“ nashriyoti, 2016 — 310 bet. 
• "Baxtiyor O'rdashev". „Xotiram Lavxalari“ (o'zbek tili). Khancharvak: „Ma'naviyat“ nashriyoti, 2020 — 448 bet. 
• "Dilsora Suyunova". „Terrakota xaykalchalarida milliylik“ (o'zbek tili). Khancharvak: „Sharq Yulduzi“ nashriyoti, 2007 — 3 bet.