Xitoy Olimpiada oʻyinlarida

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Xitoyning 1952-yildan 2020-yilgacha yozgi Olimpiya o'yinlarida qo'lga kiritgan medallari soni
Xitoyning 1980-yildan 2022-yilgacha bo'lgan qishki Olimpiya o'yinlarida qo'lga kiritgan medallari soni

Dastlab 1924-yildan (Yozgi Olimpiya oʻyinlari) 1976-yilgacha (Qishki Olimpiya oʻyinlari) Xitoy Respublikasi (ROC) delegatsiyasi sifatida Olimpiya oʻyinlarida qatnashgan. Xitoy birinchi marta Olimpiya oʻyinlarida Xitoy Xalq Respublikasi (XXR) nomi bilan qatnashgan. 1952-yilda Finlandiyaning Xelsinki shahrida bo'lib o'tgan yozgi o'yinlarda ular faqat bitta tadbirda qatnashish uchun o'z vaqtida etib kelishgan.[1] O'sha yili Xalqaro Olimpiya Qo'mitasi (XOQ) XXR va ROC (Xitoy Respublikasi) (Xitoy fuqarolar urushidan keyin Tayvanga qochib ketgan) ga raqobatlashishga ruxsat berdi, ammo ikkinchisi norozilik sifatida o'yinni tark etdi.[1] Xitoyning siyosiy maqomi bo'yicha kelishmovchiliklar tufayli XXR 1980-yilda AQShning Leyk-Plasid shahrida bo'lib o'tgan Qishki Olimpiada o'yinlarigacha yana Olimpiya o'yinlarida qatnashmadi.[1] Ularning 1952-yildan keyin Yozgi Olimpiya o'yinlarida birinchi ko'rinishi 1984-yilda Los-Anjelesda (AQSh) bo'lib o'tgan yozgi Olimpiya o'yinlari edi.[2][3] Xitoy Xalq Respublikasi Avstraliyaning Melburn shahridagi XVI Olimpiada oʻyinlariga, Italiyaning Rim shahridagi XVII Olimpiada oʻyinlariga, Yaponiyaning Tokio shahridagi XVIII Olimpiada oʻyinlariga, Meksikaning Mexiko shahridagi XIX Olimpiada oʻyinlariga, XX Olimpiya oʻyinlariga boykot uyushtirdi. Germaniyaning Myunxendagi Olimpiadasi va Kanadaning Monrealidagi XXI Olimpiada o'yinlari. Xitoy, shuningdek, SSSRning Moskvadagi XXII Olimpiada o'yinlarini Amerika boshchiligidagi boykot va boshqa davlatlar bilan birga davom etayotgan Xitoy-Sovet bo'linishi tufayli boykot qildi.

2022-yil holatiga ko'ra, Xitoy yozgi Olimpiya o'yinlarida bir marta birinchi, uch marta ikkinchi, ikki marta uchinchi va qishki Olimpiya o'yinlarida bir marta uchinchi o'rinni egalladi. Xitoy yozgi Olimpiya o'yinlarida 11-chi va qishki Olimpiya o'yinlarida 12-chi ishtiroki bilan Xitoy Osiyo - Okeaniya mintaqasidagi eng muvaffaqiyatli davlat bo'lib, ularni Olimpiada tarixidagi AQSh, Sovet Ittifoqi, Germaniya, Buyuk Britaniyadan keyin 5-o'rinni egalladi.

Xitoy olimpiya qoʻmitasi hozirgi koʻrinishida 1979-yilda tan olingan.[1] Xitoy fuqarolar urushi oldidan sportchilar Olimpiadada Xitoy Respublikasi (ROC) sifatida ishtirok etishgan. ROC 195-yildan (Yozgi Olimpiya o'yinlari) 1976-yilgacha (Qishki Olimpiya o'yinlari) ishtirok etishni davom ettirdi, lekin faqat Tayvan orolidan kelgan sportchilarni himoya qildi (garchi 1960-yilgi Olimpiya o'yinlarida ROC futbol jamoasi a'zolarining aksariyati Gonkongerlar edi). Xitoy nomidan foydalanish bo'yicha tortishuv XXRning bu yillar davomida O'yinlarni butunlay boykot qilishiga olib keldi. 1979-yilda Xalqaro Olimpiya Qo'mitasi ROC terma jamoasini Xitoy Taypeyi deb belgilash to'g'risida qaror qabul qildi va bu XXRning nihoyat Olimpiya harakatiga qo'shilishi uchun eshikni ochdi.[1]

Gonkongda 1950-yildan buyon alohida Milliy Olimpiya qoʻmitasi mavjud va 1952-yildan buyon Oʻyinlarda qatnashib keladi. Hudud XXRga qaytarilgandan va 1997-yilda Gonkong maxsus ma'muriy hududi tashkil etilgandan so'ng, bu tartib davom etdi va Gonkong boshqa davlatlardan mustaqil ravishda Gonkong, Xitoy nomi bilan raqobatlashdi.[4]

Xitoy Xalq Respublikasi ikki marta Olimpia oʻyinlariga mezbonlik qilgan. Pekin yozgi va qishki Olimpiya o'yinlariga mezbonlik qilgan birinchi shahardir.

Sobiq xitoylik shifokor Syue Insyan 2012 va 2017-yillardagi Olimpiya oʻyinlarida (va boshqa xalqaro sport musobaqalarida) xitoylik sportchilarning muntazam ravishda doping iste’mol qilgani haqida da’vo qildi. Uning ta'kidlashicha, Xitoyda 10 000 dan ortiq sportchi Xitoy hukumatining tizimli doping dasturida doping iste'mol qilgan va ular 1980 va 1990-yillarda samaradorlikni oshiruvchi dorilarni qabul qilgan. Uning ta'kidlashicha, 1980 va 1990-yillarda Xitoy sportchilari tomonidan qo'lga kiritilgan barcha xalqaro medallar (ham Olimpiada va boshqa xalqaro musobaqalarda) bekor qilinishi kerak. Bu Xitoy hukumatining tizimli dopingga aloqadorligini rad etgan va sportchilar individual ravishda doping iste'mol qilganini da'vo qilgan avvalgi bayonotlariga ziddir. Xalqaro olimpiya qo'mitasi va Butunjahon antidoping agentligi ushbu da'volarni hech qanday xulosa va choralar ko'rmasdan tekshirdi.[5][6][7][8][9]

Xitoy diskvalifikaciyalardan so'ng to'rtta Olimpiada medallidan mahrum bo'ldi.[10]

1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tashkil etilgandan soʻng XXR birinchi martta, 1952-yilda Finlandiyaning Xelsinki shahrida boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiya oʻyinlariga Olimpiya oʻyinlariga delegatsiya yubordi. Xitoy delegatsiyasi (sportchilar va rasmiy shaxslar bilan birga) 38 nafar erkak va 2 nafar ayoldan[11] iborat edi. Rasmiy musobaqada ishtirok etish uchun faqat suzuvchi oʻz vaqtida yetib keldi. Futbol jamoasi ikkita oʻrtoqlik uchrashuvi oʻtkazdi.[12] Xitoyliklar Xelsinkida o'n kun qolib, yopilish marosimida ishtirok etishdi. Xitoy Respublikasi (ROC) jamoasi 17-iyul kuni XOQning XXR va ROK sportchilari va ayollari ishtirok etishiga ruxsat berish haqidagi qaroriga javoban oʻyinlarni tark etdi.[13] Bu Olimpiya harakatidagi "ikki Xitoy" mojarosining boshlanishi edi, natijada Chinese Olympic Committee 1958-yil avgust oyida XOQ tarkibidan chiqdi.

1970-yillarda Xitoy Ping-pong diplomatiyasi orqali AQSh bilan munosabatlarini normallashtirdi va 1979-yil 1-yanvarda AQSh bilan diplomatik munosabatlar oʻrnatdi. Nihoyat, normalizatsiya Xitoy Olimpiya qo'mitasining 1979-yil 25-oktabrda XOQga qaytishiga olib keldi.[11]

2012-yilgacha Xitoy oltita sport turi: table tennis, badminton, diving, gymnastics, weightlifting va shooting bo'yicha oltin medallarining to'rtdan uch qismini (201 tadan 152 tasi) va medallarning uchdan ikki qismini (473 tadan 311 tasini) qo'lga kiritdi.

Ulardan uchtasi, stol tennisi, badminton va suvga sakrash bo'yicha oltin medallar so'nggida Xitoy ustunlik qildi. Xitoy stol tennisi bo'yicha to'rt martta va badmintonda bir martta barcha oltin medallarni qo'lga kiritdi. 1992-yildan beri barcha sho'ng'in oltinlarining to'rtdan uch qismini qo'lga kiritdi.

Stol tennisi va badmintonda umumiy ustunlik ham salbiy oqibatlarga olib keladi. 2008-yildan keyin beysbol va softbol kabi yozgi Olimpia o'yinlarida o'z o'rnini yo'qotishi mumkin.

1984-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

1984-yilda Los-Anjelesda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiya oʻyinlarida Xitoy 15 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi va 4-oʻrinni egalladi.

Xu Haifeng 50 m to'pponchadan otish bo'yicha Xitoy tarixidagi birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi. Bu "noldan o'tish" deb nomlangan - bu butun Xitoy xalqiga katta quvonch keltirgan voqea.[2]

Li Ning gimnastika bo'yicha oltita medall, 3 oltin, 2 kumush va 1 bronza medallini qo'lga kiritib, unga Xitoyda "Gimnastikachilar shahzodasi" laqabini berdi.[14] Bitta Olimpiadada oltita medall hali ham xitoylik sportchilar uchun rekorddir.

Xitoy ayollar voleybol terma jamoasi finalda AQSh ayollar jamoasini mag'lub etib, Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

1988-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 1988-yilda Janubiy Koreyaning Seul shahrida bo'lib o'tgan yozgi Olimpiya o'yinlarida 5 ta oltin medallni qo'lga kiritdi va 11-o'rinni egalladi.

Li Meisu yengil atletika bahsida Xitoyning birinchi medallini qo'lga kiritdi.

Xitoy eshkak eshish bahsida ham birinchi medallni qo'lga kiritdi. Ayollar o'rtasida kumush, sakkizta o'yinda esa bronza.

1992-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 1992-yilda Ispaniyaning Barselona shahrida o'tkazilgan yozgi Olimpiya o'yinlarida 16 ta oltin medallni qo'lga kiritdi va 4-o'rinni egalladi.

Chen Yueling ayollar o'rtasida 10 km masofaga yugurishda Xitoyning atletika bahsidagi birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Xitoylik ayol suzuvchilar 4 ta oltin va 5 ta kumush medalga sazovor bo'lishdi. Ammo muvaffaqiyat ikki yil o'tib, 1994-yilgi Osiyo o'yinlarida xitoylik suzuvchilarning doping iste'moli bilan soyada qoldi, garchi 1992-yilda medall sohibi bo'lganlarning hech biri 1994-yilgi hodisaga aloqador bo'lmagan.

Deng Yaping ayollar o'rtasidagi yakkalik va juftlik bahslarida stol tennisi bo'yicha ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. XOQ prezidenti Juan Antonio Samaranch unga bir yil avval 1991-yil stol tennisi bo'yicha jahon chempionatida bergan va'dasi sababli oltin medallni topshirdi.

Dzyudo bahsining ayollar o'rtasidagi +72 kg vazn toifasida Zhuang Xiaoyan Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Zhang Xiaodon ayollar taxtasida (lechner) kumush medallni qo'lga kiritdi, bu Xitoyning suzib yurish bo'yicha birinchi medalli.

Xitoy ayollar basketbol jamoasi finalda Unified jamoasiga yutqazib, kumush medallni qo'lga kiritdi, bu Xitoyning basketboldagi eng yaxshi natijasi edi.

1996-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

1996-yilda Atlantada (AQSh) boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiya oʻyinlarida Xitoy 16 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi va yana 4-oʻrinni egalladi.

Fu Mingxia ayollar o'rtasida 3m tramplin va ayollar o'rtasida 10 m platformada sakrashda ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. U 1960-yildan beri bu muvaffaqiyatga erishgan birinchi ayol g'avvos bo'ldi.

Deng Yaping stol tennisida yana ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi va uni ikkita musobaqani himoya qilgan va to'rtta Olimpiya oltin medallini qo'lga kiritgan birinchi xitoylik sportchiga aylantirdi. XOQ prezidenti Juan Antonio Samaranch to'rt yil avval 1992-yilgi Olimpiadada bergan va'dasini bajardi va yana oltin medallni unga topshirdi.

Liu Guoliang ham erkaklar oʻrtasidagi bahslarda stol tennisi boʻyicha ikkita oltin medallni qoʻlga kiritdi va Xitoy birinchi martta stol tennisida barcha to'rtta oltin medallni qo'lga kiritdi.

Wang Junxia ayollar o'rtasida 5000m masofaga yugurishda oltin, 10000m masofaga yugurishda esa kumush medallni qo'lga kiritdi.

Xitoy ayollar futbol terma jamoasi finalda AQSh jamoasiga yutqazib, kumush medallni qo'lga kiritdi. Xitoyning futboldagi ilk medalli.

2000-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 2000-yilda Sidneyda (Avstraliya) bo'lib o'tgan yozgi Olimpiya o'yinlarida 28 ta oltin medallni qo'lga kiritdi va 3-o'rinni egalladi.

Wang Nan stol tennisi bo'yicha ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. Xitoy esa stol tennisida yana to'rtta oltinni qo'lga kiritdi.

Chen Zhong ayollar o'rtasida +67 kg vazn, taekvondo bahsida Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Jiang Cuihua velosport bo'yicha Xitoyning birinchi medalli bo'lgan ayollar o'rtasidagi trekda bronza medallini qo'lga kiritdi. To'p o'yinlari bo'yicha hech bir jamoa final to'rtligiga kira olmadi, bu Xitoyning Olimpia o'yinlari tarixidagi eng yomon ko'rsatkichi.

2004-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

2004-yilda Gretsiyaning Afina shahrida boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiya oʻyinlarida Xitoy 32 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi va 2-oʻrinni egalladi.

Liu Xiang 110 metrga to'siqlar osha yugurish bo'yicha Olimpia o'yinlarida oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik erkak sportchi bo'ldi. Jahon rekordini esa 12,91 soniyaga tenglashtirdi. U yopilish marosimida Xitoy bayroqdoriga aylandi. Liu ikki yildan soʻng Shveysariyaning Lozanna shahridagi musobaqada 12,88 soniya bilan jahon rekordini yangiladi.

Wang Yifu Olimpiadada ketma-ket olti martta rekord darajada qatnashdi. U 10 metrga pnevmatik to'pponchadan otishda oltin, ikkinchi oltin va to'rtinchi medallni qo'lga kiritdi.

Meng Guanliang va Yang Wenjun erkaklar o'rtasidagi C-2 500 m kanoeda eshkak eshish bahsida Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Li Ting Sun Tiantian ayollar o'rtasidagi juftlik bahslarida Xitoyning birinchi tennis oltin medallini qo'lga kiritdi.

Wang Xu ayollar o'rtasida erkin kurash bo'yicha 72 kg vazn toifasida Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Xitoy ayollar voleybol jamoasi finalda Rossiya ayollar jamoasini 0:2 hisobida magʻlub etdi va 20 yildan soʻng Xitoyning ikkinchi oltin medallini qoʻlga kiritdi.

2008-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mezbon davlat sifatida Xitoy 48 ta oltin, 22 ta kumush va 30 ta bronza, jami 100 ta medallni qoʻlga kiritdi. 2008-yilda Pekinda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpia oʻyinlarida 1-oʻrinni egalladi.

Guo Jingjing sho'ng'inda ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi va ikkita musobaqada muvaffaqiyatli ishtirok etgan birinchi xitoylik g'avvosga aylandi.

Zhang Yining stol tennisi bo'yicha ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi va Deng Yapingdan keyin ikkita musobaqada muvaffaqiyatli ishtirok qilgan ikkinchi xitoylik stol tennischisi bo'ldi.

Ma Lin erkaklar o'rtasidagi bahslarda stol tennisi bo'yicha ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. Xitoy uchinchi bor stol tennisi boʻyicha toʻrtta oltin medallni qoʻlga kiritdi.

1984-yilda Luan Jujie Xitoyning birinchi ayollar qilichbozlik oltin medallini qo'lga kiritganidan 24 yil o'tib, Zhong Man erkaklar qilichbozlik bo'yicha Xitoyda birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi.

Zhang Juanjuan ayollar oʻrtasida yakkalik kamondan otish bahslarida Xitoyning birinchi oltin medallini qoʻlga kiritib, Koreyaning sportdagi koʻp yillik ustunligini tugatdi.

Zou Shiming va Zhang Xiaoping erkaklar o'rtasidagi boks musobaqalarida Xitoyning birinchi oltin medallarini qo'lga kiritdi.

Yin Jian yelkanli suzish bahsida Xitoyning birinchi oltin medallini qo'lga kiritdi.

Xitoy ayollar o'rtasidagi to'rtta qayiqda eshkak eshish bahsida birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi.

Xitoylik gimnastikachilar 11 ta oltin medallni qo'lga kiritdilar, bu tarixdagi eng yaxshi natija edi. Zou Kai bitta jamoaviy va ikkita shaxsiy musobaqada 3 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi.

Xitoyning eng yaxshi yulduzi Liu Xiang jarohati tufayli 110 m masofaga to'siqlar osha yugurish bahsida birinchi raundda chiqib ketdi.

2012-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda Buyuk Britaniyaning London shahrida boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiada oʻyinlarida, Xitoy 38 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi va 2-oʻrinni egalladi.

Olimpiada oldidan erkaklar o'rtasida 1500 metrga erkin usulda suzish bo'yicha jahon rekordchisi Sun Yang Olimpiadada oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik suzuvchi bo'ldi. U erkaklar o'rtasida 400 metrga erkin usulda suzishda va erkaklar o'rtasida 1500 metrga erkin usulda suzishda ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. Shu bilan birga Olimpia rekordini va o'zining jahon rekordini ham yangiladi.

Ye Shiwen bitta Olimpiadada ikkita oltin medallni qoʻlga kiritgan birinchi xitoylik ayol suzuvchi boʻldi. U ayollar o'rtasida 200 m va ayollar o'rtasida 400 m ga aralash suzishda oltin medallni qo'lga kiritdi va Olimpia, jahon rekordini yangiladi.

Chen Ding erkaklar o'rtasida 20 km masofaga yugurishda oltin medallni qo'lga kiritdi va 2004-yilda Liu Xiangdan keyin yengil atletika bo'yicha Olimpiya o'yinlari oltin medallini qo'lga kiritgan ikkinchi xitoylik erkak sportchiga aylandi.

Chen Ruolin sho'ng'inda ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. U Guo Jingjingdan keyin, ikkita musobaqani muvaffaqiyatli himoya qilgan ikkinchi xitoylik sportchi bo'ldi.

Wu Minxia ayollar o'rtasida sinxron 3 m tramplinda sakrashda oltin medallni qo'lga kiritdi va bitta musobaqada uchta oltin medallni qo'lga kiritgan yagona xitoylik sportchiga aylandi. Shuningdek, ayollar o'rtasida 3 metrga tramplindan sakrashda oltin medallni qo'lga kiritdi va 2004-yilda kumush va 2008-yilda bronzadan keyin ushbu musobaqada uchta ishtirokida uchta medallni taqdim etdi.

Zou Kai gimnastika bo'yicha ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi va Olimpiadada beshta oltin medallni qo'lga kiritgan yagona xitoylik sportchiga aylandi.

Xu Lijia ayollar lazerli radial toifasida oltin medallni qo'lga kiritdi. Bu Xitoyning suzib yurish bo'yicha birinchi oltin medalli. Keyinchalik u yopilish marosimida Xitoy bayroqdoriga aylandi.

Lin Dan yakkalik bahslarida badminton bo'yicha oltin medallni qo'lga kiritdi va badminton Olimpia o'yinlari tarixida erkaklar o'rtasidagi yakkalik bahslarda chempionligini himoya qilgan birinchi sportchi bo'ldi.

Zhao Yunlei badminton bo'yicha ikkita juftlik musobaqasida ikkita oltin medallni qo'lga kiritdi. Bitta Olimpiadada ikkita badminton oltin medallini qo'lga kiritgan yagona sportchiga aylandi.

Cao Zhongrong zamonaviy pentatlon bo'yicha erkaklar o'rtasida kumush medallni qo'lga kiritdi. Bu Xitoyning sportdagi birinchi medalli.

Xitoy stol tennisi jamoasi to'rtta oltin medallni ham, to'rtinchi bor qo'lga kiritdi. Xitoy badminton jamoasi birinchi marta barcha beshta oltin medallni qo'lga kiritdi. Ammo, Xitoyning eng yaxshi ayollar juftlik dueti bor kuchini sarflamagani uchun, diskvalifikatsiyasi bilan biroz soyada qoldi.

Xitoyning eng yaxshi yulduzi Liu Xiang yana jarohati tufayli 110 m masofaga to'siqlar osha yugurish bahsida birinchi raundda chiqib ketdi. Uning 12 yillik faoliyatidagi uchta ishtirokidan ikkitasi Olimpiadaning birinchi raundida yakunlandi.

Xitoyning to'p o'yinlari bo'yicha hech bir jamoasi final to'rtligiga kirmadi. Bu Xitoy yozgi Olimpia o'yinlari tarixidagi eng yomon ko'rsatkichdir.

2016-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yilda Braziliyaning Rio-de-Janeyro shahrida boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiada oʻyinlarida Xitoy 26 ta oltin medallni qoʻlga kiritdi va 3-oʻrinni egalladi.

Sun Yang erkaklar oʻrtasida 200 m masofaga erkin usulda suzish bahsida oltin medallni qoʻlga kiritdi va 2 ta Olimpiada oʻyinlarida oltin medallni qoʻlga kiritgan yagona xitoylik erkak suzuvchiga aylandi.

Gong Jinjie va Zhong Tianshi ayollar jamoasi sprintida Xitoyning birinchi velosport bo'yicha oltin medallini qo'lga kiritdilar.

Feng Shanshan Xitoyning golf boʻyicha birinchi medallini qoʻlga kiritdi.

Dong Bin erkaklar oʻrtasida uch hatlab sakrash bahslarida shaxsiy rekordini yangiladi (17,58 metr) va bronza medallini qoʻlga kiritdi. Bu Xitoyning Olimpiya o'yinlarida uch hatlab sakrash bahsida birinchi medalli bo'ldi.

Xitoy voleybol ayollar terma jamoasi 12 yildan soʻng uchinchi oltin medallni qoʻlga kiritdi.

Wu Minxia o'zining medallarini ayollar o'rtasidagi 3m sinxron yugurish bahsida to'rtinchi marta himoya qildi. U buni amalga oshirgan yagona xitoylik sportchiga aylandi. Bu esa uni 5 ta oltin, 1 ta kumush va 1 ta bronza bilan barcha davrlardagi eng muvaffaqiyatli xitoylik sportchiga aylantirdi.

2020-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 38 ta oltin, 32 ta kumush, 18 ta bronza medallini qoʻlga kiritdi va 2021-yil avgust oyida Yaponiyaning Tokio shahrida boʻlib oʻtgan, 2020-yilgi Yozgi Olimpia oʻyinlarida 2-oʻrinni egalladi.

Su Bingtian erkaklar oʻrtasida 100 m masofaga yugurish boʻyicha yarim finalni 9,83 soniyada yakunlab, yangi Osiyo rekordini qayt etdi. U Finalda qatnashgan birinchi xitoylik sportchi, ikkinchi osiyolik sportchi boʻldi va 6-oʻrinni egalladi. Yopilish marosimida esa bayroqdor boʻldi. U bilan Xitoy estafeta jamoasi atletika estafetalarida Xitoyning birinchi medallini qo'lga kiritdi.

Gong Lijiao ayollar o'rtasida yadro uloqtirish bo'yicha oltin medallni qo'lga kiritdi. Har qanday dala musobaqalarida oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik sportchi va ayollar o'rtasida Olimpia oltin medallini qo'lga kiritgan birinchi osiyolik sportchiga aylandi.

Liu Shiying ayollar oʻrtasida nayza uloqtirish bahslarida oltin medallni qoʻlga kiritdi. U nayza uloqtirish boʻyicha Olimpia oʻyinlarida oltin medallni qoʻlga kiritgan birinchi osiyolik va xitoylik sportchi boʻldi.

Lü Xiaojun 374 kg og'irlikdagi og'irlikni ko'tardi va 81 kg vaznda erkaklar oʻrtasida oltin medallni qoʻlga kiritdi. Bu uning uchinchi Olimpia medalli edi. Shuningdek, u zamonaviy Olimpia o'yinlarida eng keksa og'ir atletika chempioni (37 yoshu 4 kun) bo'ldi. U oltin medallni qo'lga kiritgandan so'ng, shaxsiy hisobda uchta oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik sportchi bo'ldi.

Qishki o'yinlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 15 ta qishki Olimpia oʻyinlaridan, faqat 6 tasida medall qoʻlga kiritdi. Oltinlarning ko'p qismi short-trek sportiga to'g'ri keladi.

1980–1988-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Medallar yo'q.

1992–1998-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ye Qiaobokonkida uchish boʻyicha Xitoyning birinchi qishki Olimpia oʻyinlari medallini qoʻlga kiritdi.

Chen Lu 1994 va 1998-yillarda ketma-ket bronza medallarini qoʻlga kiritib, Qishki Olimpia oʻyinlarida medall qoʻlga kiritgan birinchi xitoylik figurali uchuvchi boʻldi.

2002-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yang Yang (A) qisqa muddatli konkida uchish bo'yicha Qishki Olimpia o'yinlarining birinchi oltin medallini, Qishki Olimpia o'yinlarida Xitoy terma jamoasi uchun birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi.

2006-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Han Xiaopeng, erkin chang'i sportida qishki Olimpia o'yinlari oltin medallini qo'lga kiritgan birinchi erkak sportchi.

2010-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Wang Meng short-trekda uch oltin medall bilan porladi.

Shen Xue va Zhao Hongbo to'rtta ishtirokdan so'ng juftlik uchish musobaqasida figurali uchish bo'yicha oltin medallni qo'lga kiritdi.

Wang Bingyu va uning jamoasi (Yue Qingshuang, Liu Yin, Zhou Yan va Liu Jinli) ayollar turnirida Xitoy uchun birinchi kyorling Olimpiada medallini qo'lga kiritib, tarix yaratdi.

2014-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil fevral oyida Rossiyaning Sochi shahrida boʻlib oʻtgan qishki Olimpia oʻyinlarida, Xitoy 3 ta oltin, 4 ta kumush, 2 ta bronza medallini qoʻlga kiritib, 12-oʻrinni egalladi.

Zhang Hong konkida uchish bo'yicha birinchi Xitoy oltin medallini qo'lga kiritdi.

2018-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yil fevral oyida Janubiy Koreyaning Pxyonchxan shahrida boʻlib oʻtgan Qishki Olimpia oʻyinlarida, Xitoy 1 oltin, 6 kumush, 2 bronza medallini qoʻlga kiritib, 16-oʻrinni egalladi.

Liu Jiayu Xitoy uchun snoubord sportida ilk Olimpia medallini qo'lga kiritdi.

Wu Dajing 500 metrga yugurish bo'yicha jahon rekordini yangilab, birinchi xitoylik short-trek sporti bo'yicha Olimpia chempioni bo'ldi.

2022-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy 9 ta oltin, 4 ta kumush, 2 ta bronza medallini qoʻlga kiritdi. 2022-yil fevral oyida Xitoyning Pekin shahrida boʻlib oʻtgan qishki Olimpia oʻyinlarida birinchi qishki oʻyinlari mezboni sifatida 3-oʻrinni egalladi.

Ailing Eileen Gu bitta Olimpia o'yinlarida uchta medallni qo'lga kiritgan birinchi erkin chang'ichi, erkin chang'i sportida birinchi xitoylik ayol, oltin medall sohibi va erkin chang'i sportida Olimpia o'yinlarida eng muvaffaqiyatli erkin chang'ichi (2 oltin va 1 kumush medal bilan) bo'ldi.

Yan Wengang Xitoy terma jamoasi uchun skeleton bo'yicha birinchi medallni. Erkaklar o'rtasidagi yakkalik bahslarida bronza medallni qo'lga kiritdi.

Xu Mengtao 1998-yilda Naganoda Xu Nannan qo'lga kiritgan birinchi kumush medallidan keyin, ayollar havosida birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi va bu musobaqada Xitoy jamoasi oldingi o'yinlarda qo'lga kiritgan 5 kumush va 2 bronza medallini qo'lga kiritdi.

Su Yiming snoubord bo'yicha Olimpia o'yinlarida oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik sportchi bo'ldi.

Gao Tingyu Olimpia konkida uchish musobaqalarida oltin medallni qo'lga kiritgan birinchi xitoylik erkak sportchi bo'ldi.

2008-yilgi Yozgi Olimpia o'yinlari Xitoy uchun muhim bosqich bo'lib, u yerda birinchi martta Olimpia o'yinlariga mezbonlik qildi. Mamlakat poytaxti Pekin mezbon shahar sifatida tanlandi. O'sha paytdagi Olimpia o'yinlarining shiori - " Bir dunyo - bir orzu" edi.

2014-yilgi yozgi o'smirlar Olimpia o'yinlari Xitoy ikkinchi martta Olimpiadaga mezbonlik qildi, ammo u Nankinda bo'lib o'tdi. Uning shiori - O'yinlarni baham ko'ring, orzularimizni baham ko'ring.

Yaqinlashib kelayotgan 2022-yilgi Qishki Olimpiada o'yinlari Xitoy uchinchi marta Olimpiadaga mezbonlik qilgan va ikkinchi martta Pekinda o'tkazgan hisoblanadi. Ushbu o'yinning yangi shiori " Birgalikda birgalikdagi kelajak uchun". Uning oldingi shiori sof muz va qor ustidagi quvnoq uchrashuv bo'lgan.

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 10th–15th Olympic Games: 1936–1952 Chinese Olympic Committee.
  2. 2,0 2,1 23rd Olympic Games: Los Angeles 1984 Chinese Olympic Committee.
  3. „Chinese get preparations training for Rio Games“ (31-iyul 2016-yil). 4-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-sentabr 2016-yil.
  4. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named HK
  5. Welle (http://www.dw.com). „Systematic doping of Chinese athletes in Olympic Games revealed by former doctor | DW | 21-oktabr 2017-yil“ (en-GB). DW.COM. Qaraldi: 7-avgust 2021-yil.
  6. „Wada is accused of sitting on mass China doping claims for five years“ (en). the Guardian (23-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 7-avgust 2021-yil.
  7. „China to make doping a criminal offence and warns athletes who test positive could be sent to prison“. www.insidethegames.biz. 29-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2021-yil.
  8. Reuters Staff. „WADA to investigate claims of systematic doping in China“ (en). Reuters (24-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 7-avgust 2021-yil.
  9. Chavez. „Former doctor reveals more than 10,000 Chinese athletes were doping“ (en-us). Sports Illustrated. Qaraldi: 7-avgust 2021-yil.
  10. „Countries With The Most Stripped Olympic Medals“ (en-US). WorldAtlas (16-iyun 2021-yil). Qaraldi: 17-avgust 2021-yil.
  11. 11,0 11,1 Monique Berlioux, muh. (August–September 1983). „China and Olympism“ (PDF). Olympic Review. № 190–191. International Olympic Committee. 583–592-bet. 10–aprel 2008–yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 13–avgust 2008–yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "China Olympism" defined multiple times with different content
  12. Mulvenney, Nick. „Chen Chengda, China's almost Olympian“. Reuters (7-avgust 2008-yil). Qaraldi: 13-avgust 2008-yil.
  13. „1952: Zatopek wins gold at Helsinki“. On This Day 20 July. BBC News (20-iyul 1952-yil). Qaraldi: 13-avgust 2008-yil.
  14. Mulvenney. Li Ning, "Prince of Gymnasts" and businessman. Reuters (8-avgust 2008-yil). Qaraldi: 24-fevral 2014-yil.