Waltham (Massachusetts)
Waltham | |
|---|---|
| Shahar | |
_City_Hall.jpg) | |
| 42°22′50″N 71°14′6″W / 42.38056°N 71.23500°W G OKoordinatalari: 42°22′50″N 71°14′6″W / 42.38056°N 71.23500°W G O | |
| Mamlakat | AQSh |
| Mintaqa | Middlesex |
| Asos solingan | 1634-yil |
| Maydon | 13.76 km2 (5.31 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | Ingliz tili |
| Aholisi (2020) |
65 218 |
| Zichligi | 5117.95 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC-5 |
| Pochta indeks(lar)i | 02451-02454 |
| GNIS xususiyati identifikatori | 0612400 |
|
| |
Waltham (talaffuzi: Uoltham) — AQShning Massachusets shtati, Midlseks okrugidagi shahar boʻlib, ishchilar harakatining dastlabki markazi, shuningdek, Amerika sanoat inqilobiga katta hissa qoʻshgan shahardir. Aholisi 2020-yilgi aholini roʻyxatga olishda 65 218 kishini tashkil qilgan[1].
Waltham soat ishlab chiqarish sanoati bilan bogʻliqligi sababli „soat shahri“ deb nomlangan. Waltham Watch Company 1854-yilda Waltham shahrida oʻz zavodini ochdi va yigʻish liniyasida soatlar ishlab chiqaradigan birinchi kompaniya edi. Kompaniya 1876-yilda Filadelfiyadagi Centennial koʻrgazmasida oltin medalni qoʻlga kiritdi. 1957-yilda kompaniya yopilishidan oldin 35 milliondan ortiq soat, soat va asboblar ishlab chiqargan[2].
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Waltham shahri 42°22′50″N 71°14′6″W / 42.38056°N 71.23500°W G O (42,380596, −71,235005) koordinatalarda joylashgan[3]. Shaharning yuragi Waltham Common boʻlib, u yerda shahar hokimiyati va turli yodgorlik haykallari mavjud. Common asosiy koʻchada joylashgan boʻlib, unda bir nechta cherkovlar, shahar kutubxonasi va pochta boʻlimi joylashgan.
Shahar Charles daryosi boʻylab choʻzilgan va bir nechta toʻgʻonlarni oʻz ichiga oladi. Toʻgʻonlar sanoat faoliyatining dastlabki yillarida toʻqimachilik fabrikalarini va boshqa fabrikalarni quvvatlantirish uchun ishlatilgan.
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Aholi o‘sish tarixi | |||
|---|---|---|---|
| Yil | Aholi | %± | |
| 1910 | 27 834 | — | |
| 1920 | 30 915 | 111% | |
| 1930 | 39 247 | 270% | |
| 1940 | 40 020 | 20% | |
| 1950 | 47 187 | 179% | |
| 1960 | 55 413 | 174% | |
| 1970 | 61 582 | 111% | |
| 1980 | 58 200 | −55% | |
| 1990 | 57 878 | −06% | |
| 2000 | 59 226 | 23% | |
| 2010 | 60 632 | 24% | |
| 2020 | 65 218 | 76% | |
2020-yildagi aholini roʻyxatga olish holatiga koʻra[4], shaharda 65 218 kishi va 23 891 xonadon mavjud boʻlgan. Aholi zichligi — 5117,9 kishi/mil² ni tashkil qiladi. 2021-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, shaharning irqiy tarkibi 70,5% oq tanli, 7,6% qora yoki afro-amerikaliklar, 0,5% tubjoy amerikaliklar, 11,8% osiyoliklar, 0,0% Tinch okeani orollari, 5,3% boshqa irqlardan va 43% ikki yoki undan ortiq irqdan edi. Har qanday irqga mansub ispan yoki lotinlar aholining 14,3% ni tashkil etadi[5].
Shaharda 23 891 ta uy xoʻjaliklari boʻlib, ularning 19,8 foizini 18 yoshgacha boʻlgan bolalar, 28.4 foizini 65 va undan katta yoshdagilar tashkil etgan. Uy xoʻjaliklarining 39,7 foizi er-xotinlar, 21,2 foizi turmush oʻrtogʻi boʻlmagan erkaklar va 29,2 foizi esa turmush oʻrtogʻi boʻlmagan ayollardir.
Uy xoʻjaliklarining 32,7 foizi uyda ingliz tilidan boshqa tilda gaplashgan.
Yosh taqsimoti quyidagicha: 18 yoshgacha 13,7%, 18 yoshdan 24 yoshgacha 20%, 25 yoshdan 44 yoshgacha 30,6%, 45 yoshdan 64 yoshgacha 9,9%, 65 yoshdan kattalar 14,6%. Aholining oʻrtacha yosh 34 yosh edi. Aholining 48,3% erkaklar va 51,7% ayollardir.
Bir xonadonning oʻrtacha daromadi 95 851 dollarni, jon boshiga esa 44 977 dollarni tashkil etdi. 2020-yilda aholining 9,2 foizi va oilalarning 5 foizi qashshoqlik chegarasidan pastda yashagan. 18 yoshgacha boʻlganlarning 11,7 foizi va 65 va undan katta yoshdagilarning 8,45 foizi qashshoqlik chegarasidan pastda yashagan[6].
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Eng yaxshi ish beruvchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shaharning 2018-yil uchun keng qamrovli yillik moliyaviy hisobotiga koʻra[7], shahardagi eng yaxshi oʻnta noshahar ish beruvchilari quyidagilardir.
| Daraja | Ish beruvchi | Biznesning turi | Xodimlar soni |
|---|---|---|---|
| 1 | Bentley universiteti | Oliy maʼlumot | 1000-4999 |
| 2 | Brandeis universiteti | Oliy maʼlumot | 1000-4999 |
| 3 | Fresenius Medical Care | Farmatsevtika | 1000-4999 |
| 4 | Milliy tarmoq | Qulaylik | 1000-4999 |
| 5 | Novell, Inc. | Dasturiy taʼminot | 1000-4999 |
| 6 | ADP Waltham | Ish haqini toʻlash xizmatlari | 500-999 |
| 7 | AM-FM tozalash korporatsiyasi | Sanitariya tozalash | 500-999 |
| 8 | Bolalar kasalxonasi | Tibbiyot | 500-999 |
| 9 | Constant Contact, Inc | Dasturiy taʼminot | 500-999 |
| 10 | Taʼlimni rivojlantirish markazi | Oʻquv dasturiy taʼminot | 500-999 |
| 11 | JFC Home Health Agency | Uyda sogʻliqni saqlash xizmatlari | 500-999 |
| 12 | Multi Plan Inc | Tibbiy sugʻurta | 500-999 |
Hukumati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Walthamni mer va shahar kengashi boshqaradi. Hozirgi mer — Jeanette A. McCarthy[8]. Shahar kengashining 15 nafar aʼzosi boʻlib[9], ularning har biri partiyasiz saylovlarda ikki yillik muddatga saylanadi. Shahar kengashining hozirgi prezidenti Paul J. Brasco.
| 2019-yil 1-fevral holatiga saylovchilarni ro‘yxatga olish va partiyalar ro‘yxati[10] | ||
|---|---|---|
| Partiya | Saylovchilar soni | Foiz |
| Demokratik | 11 501 | 34,45% |
| Respublikachi | 2657 | 7,96% |
| Boshqa partiyalar | 19 022 | 56,98% |
| Liberal | 122 | 0,27% |
| Jami | 33 384 | 100% |
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „State & County QuickFacts“. United States Census Bureau. 2012-yil 3-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.
- ↑ „Brief History: American Waltham Watch Company“. Renaissance Watch Repair. 2012-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.
- ↑ „US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990“. United States Census Bureau (2011-yil 12-fevral). Qaraldi: 2011-yil 23-aprel.
- ↑ „U.S. Census website“. United States Census Bureau. Qaraldi: 2008-yil 31-yanvar.
- ↑ „U.S. Census Bureau QuickFacts: Waltham city, Massachusetts“ (en). www.census.gov. Qaraldi: 2022-yil 21-sentyabr.
- ↑ „Explore Census Data“. data.census.gov. Qaraldi: 2022-yil 21-sentyabr.
- ↑ „Comprehensive Annual Financial Report“. City of Waltham (2018). 2019-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-may.
- ↑ „City of Waltham Official Web Site“. 2010-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 6-aprel.
- ↑ „City Council | Waltham MA“. City.waltham.ma.us. 2016-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Registration and Party Enrollment Statistics as of February 1, 2019“. Massachusetts Elections Division. Qaraldi: 2019-yil 11-iyun.