Volodimir Zelenskiy va Donald Trumpning Oq uydagi uchrashuvi
| Volodimir Zelenskiy va Donald Trumpning Oq uydagi uchrashuvi | |
|---|---|
 Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy va AQSh prezidenti Donald Trumpning uchrashuvi | |
| Soha | Siyosiy |
| Oʻtkazilgan joyi | Vashington, AQSH |
| Boshlanish sanasi | 28-fevral 2025-yil |
| Qatnashuvchilar | Volodimir Zelenskiy, Donald Trump, James David Vance |
| Volodimir Zelenskiy va Donald Trumpning Oq uydagi uchrashuvi | |
Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy va AQSh prezidenti Donald Trump oʻrtasida 2025-yil 28-fevral kuni Oq uyda uchrashuv boʻlib oʻtdi. Uchrashuv davom etayotgan Rossiya-Ukraina urushi, AQShning Ukrainaga koʻrsatayotgan yordami va bahsli boʻlgan foydali qazilmalar savdosi bitimi kabi masalalarga bagʻishlandi.
Davlat rahbarlari oʻrtasida ochiq tortishuv yuzaga keldi[1] va Volodimir Zelenskiy Oq uyni muddatidan oldin tark etdi[2]. The Guardian nashri muzokaralar natijasini „zamonaviy tarixdagi eng katta diplomatik falokatlardan biri“ deb taʼrifladi[3].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ukraina va AQSh prezidentlari oʻrtasidagi muzokaralaridan bir oz avval[4] Trump Zelenskiy haqidagi keskin bayonotlar berib, uning prezidentlik mandati noqonuniyligi va Ukraina xalqi orasida qoʻllab-quvvatlovning pastligini (4%) aytadi va Zelenskiyni „diktator“ deb[5] ataydi. Biroq keyinroq oʻzini xuddi hech narsa boʻlmagandek koʻrsatadi. Zelenskiy bilan uchrashuvdan bir kun oldin Trump Rossiyaga qarshi sanksiyalarni yana bir yilga uzaytirish haqidagi farmonni imzolaydi[6].
Muzokaralarning asosiy mavzusi Ukrainani qayta tiklash uchun investitsiya fondini tuzilishi nazarda tutuvchi mineral resurslar toʻgʻrisidagi shartnomani imzolash boʻladi. Loyihaga koʻra, Ukraina oʻz tabiiy resurslarini (nodir yer metallari[7], neft va gaz) qazib olishdan tushgan foydaning 50 foizini[8] ushbu fondga yoʻnaltirish majburiyatini olishi, ushbu mablagʻlar urushdan keyin mamlakatni qayta tiklashga yoʻnaltirilishi nazarda tutilgan edi[9]. Zelenskiy Trump bilan uchrashishdan oldin AQSh Senatining ikki partiyali delegatsiyasi bilan ham uchrashadi[10].
Hodisa
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zelenskiy Oq uyga mahalliy vaqt bilan soat 11:20 da keladi va uni Trump shaxsan oʻzi kutib oladi. Oval kabinetdagi uchrashuv anʼanaga koʻra jurnalistlar ishtirok etishi bilan boshlanadi hamda ularga prezidentlarning suhbati davomida savollar berishga ruxsat beriladi. Dastlab vaziyat ijobiy xarakterga ega edi. Tadbir boshida Trump foydali qazilmalar boʻyicha shartnoma „Qoʻshma Shtatlar uchun katta majburiyat“ boʻlishini va Amerika tomoni „nodir yerosti metallarining bir qismini qazish va qayta ishlashni intiqlik bilan kutayotganini“ aytadi. Zelenskiy „bu hujjat Ukraina uchun oldinga qadam boʻlishiga“ umid bildiradi. Uchrashuvda Zelenskiy Rossiya prezidenti Vladimir Putinni „qotil va terrorchi“ deb ataydi va Trumpga: „Qotil bilan hech qanday murosa boʻlmasligi kerak“, deydi.
_(cropped).jpg)
U, shuningdek, amerikalik hamkasbiga ukrainalik askarlarning rus asirligidan qaytganidan keyingi fotosuratlarini koʻrsatadi.
Muxbirlardan biri Trumpdan Putin tarafini olgani haqidagi ayblovlarga qanday javob berishini soʻraganida, ushbu matbuot brifingi tezda tortishuvlarga aylanib ketadi. Trump AQSh va butun dunyo tomonida ekanini aytib, urushni tugatish niyatida ekanini bildiradi. U Zelenskiyning Putinni yoqtirmasligi sababli kelishuvga erishish qiyinligini qayd etib, Rossiya tomoni ham Zelenskiyni yoqtirmasligini tan oladi. Uning qoʻshimcha qilishicha, u Putinga nisbatan qattiqroq boʻlishi mumkin edi, ammo bu, uning fikricha, tinchlik kelishuviga erishishga toʻsqinlik qilgan boʻlardi. Asosiy bahslashuv zaldagi jurnalistlardan birining Trump Putin bilan haddan tashqari yaqinlashib ketayotganidan xavotir haqidagi savoli bilan boshlandi. Trump ushbu savolga quyidagicha javob beradi:
 |
Agar men ikkisi bilan ham munosabatlarni saqlab qolmaganimda, kelishuv bo‘lmasdi. Siz Putin haqida dahshatli gaplar aytib, keyin esa: «Salom, Vladimir, kelishuvimiz qanday ketyapti?» deyishimni xohlayapsizmi? Bu ish bermaydi. Men Putin bilan ittifoqchi emasman... Men hammaga yaxshi bo‘lishi uchun tinchlik bilan ittifoqdaman.
Putinga nafratini ko‘ryapsizmi? Bunday nafrat bilan bitim tuzish juda qiyin... Qattiqqo‘l bo‘lishimni xohlaysizmi? Men siz ko‘rgan har qanday odamdan ko‘ra qattiqqo‘lroq bo‘lishim mumkin, lekin bunday yo‘l bilan kelishuvga erisha olmaysiz. Donald Trump
|
Vance Trumpning pozitsiyasini qoʻllab-quvvatlab, Biden maʼmuriyati tomonidan koʻrsatilgan Putinga qarshi „qattiq ritorika“ Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishiga toʻsqinlik qilmaganini taʼkidlaydi. Vens tinchlik va farovonlik sari yoʻl diplomatiya orqali amalga oshirilishini va Amerikaning kuchi „prezident Trump koʻrsatganidek“ diplomatik saʼy-harakatlardagi faol ishtirokidaligini takidlaydi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Спор Зеленского, Трампа и Вэнса. Текст перепалки в Овальном кабинете“ (ru). РБК (2025-yil 1-mart). Qaraldi: 2025-yil 28-fevral.
- ↑ „Trump cancels news conference with Zelensky after contentious Oval Office meeting“. The Washington Post (2025-yil 28-fevral).
- ↑ Smith, David. „Diplomacy dies on live TV as Trump and Vance gang up to bully Ukraine leader“ (en-GB). The Guardian (2025-yil 28-fevral). Qaraldi: 2025-yil 28-fevral.
- ↑ „Zelenskiy Tramp bilan 28 fevral kuni uchrashishini tasdiqladi“. kun.uz (2025-yil 27-fevral). Qaraldi: 15-mart.
- ↑ „Tramp Zelenskiyni diktator deb ataganiga «ishonmayapti»“. kun.uz (2025-yil 28-fevral). Qaraldi: 15-mart.
- ↑ „Tramp Rossiyaga qarshi sanksiyalarni bir yilga uzaytirdi“. kun.uz (2025-yil 28-fevral). Qaraldi: 15-mart.
- ↑ „Ukrainada qanaqa nodir metallar bor va ular Trampga nega kerak?“. kun.uz (2025-yil 2-mart). Qaraldi: 15-mart.
- ↑ „AFP: Украина АҚШ билан ресурслар бўйича битим шартларини келишиб олди“. kun.uz (2025-yil 26-fevral). Qaraldi: 15-mart.
- ↑ „Зеленский прибыл в Белый дом на переговоры с Трампом“ (ru). РБК (2025-yil 28-fevral). Qaraldi: 2025-yil 28-fevral.
- ↑ „В Белом доме началась встреча Трампа и Зеленского“ (ru). Meduza. Qaraldi: 2025-yil 28-fevral.
 | Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin. Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |