Vodiy as-Salom

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Vodiy as-Salom qabristonining havodan koʻrinishi

Vodiy as-Salom (arabcha: وادي السلام Wādī al-Salām, yaʼni As-Salom vodiysi, Tinchlik vodiysi) — islomiy qabriston, Iroqda, shialarning muqaddas Najaf shahrida joylashgan. Dunyodagi eng katta qabriston[1][2]. Qabriston 1,485.5 acre (601.16 ha; 6.01 km2; 2.32 mi²) va 6 milliondan ortiq tanani oʻz ichiga oladi. Shuningdek, u har yili millionlab ziyoratchilarni jalb qiladi.[3] Qabriston birinchi Shia Imomi Ali ibn Abi Tolib hamda toʻrtinchi sunniy Xalifa maqbarasi yaqinida joylashgan[4]. Shunday qilib, Iroqdagi koʻplab shialar ularni ushbu qabristonga dafn etishni soʻrashadi. Transport usullarining yaxshilanishi natijasida butun dunyo boʻylab shialar qabristonga koʻmilgan (yoki koʻmilganlarni qidirmoqdalar). Biroq, qabristonga dafn qilish „ qabristonning koʻplab katakombalaridan biriga joylashtirilishini anglatadi.“[5] Qabristondagi undertakerning soʻzlariga koʻra, har bir kripto 50 tagacha jasadni ushlab turishi mumkin[6]. Dafn yerlari Marja tomonidan nazorat qilinadi[7].

Shia urf-odatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vodius-salomda Maqom al-Mahdiy

Shia urf-odatlariga koʻra, Ibrohim Vodi-us-Salomda er sotib olgan va Ali Vodiy as-Salom osmonning bir qismi ekanligini aytgan.[8] Shialar, shuningdek, Alining marhumning ruhi dunyo hayotidan oʻtishida shafoat qilish — ularning azob-uqubatlarini yengillashtirish qudratiga ega ekanligiga keng eʼtiqod qiladilar[9] va agar ular u yerda dafn etilsa, „ular qiyomat kunida oʻlimdan tiriladilar, ularning ruhiy rahbari.“[10]

Shialarga diniy farmonlar[11] va qabristonning kengayishi shialiklarning „oʻlganlarni xotirlash va oʻt oʻrnatishga sunniylikdan koʻra koʻproq ruxsat beruvchi munosabati“ natijasi sifatida koʻriladi. maqbaralar".[12]

Qabristonda dafn qilishdan oldin oʻtkaziladigan baʼzi marosimlarga quyidagilar kiradi: qabristonda jasadni yuvish va oʻrash, Imom Ali ziyoratgohida janoza namozini oʻqish, marhumni ziyoratgohini uch marta aylanib oʻtish va baʼzi Qur’on oyatlarini oʻqish tafsiya etilgan. qabriston.[13]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kundalik dafn marosimlari 1400-yildan ortiq davom etmoqda va bu joy YuNESKOning Butunjahon merosi ob’ektlarining taxminiy roʻyxatiga kiritilgan .[14] Najafdagi dafn marosimlari Parfiya va Sosoniylar davrlaridayoq hujjatlashtirilgan va qadimgi Mesopotamiya shaharlarida koʻpincha qabrlar toʻplangan xuddi shunday qabristonlar boʻlgan.[15]

Hisob-kitoblarga koʻra, Iroq urushi paytida u yerda kuniga 200 dan 250 gacha jasad koʻmilgan; ammo, 2010-yilda bu raqam 100 dan kamroqgacha kamaydi[16]. Har yili dunyo boʻylab 50 000 ga yaqin yangi jasadlar qabristonga dafn etiladi[17]. Bu koʻrsatkich 20-asr boshlarida har yili dafn etilgan 20 000 ga yaqin jasadlarning, birinchi navbatda Eronning oʻsishiga olib keldi[18]. Iroq va ko‘plab Eronlik shialarning ko‘pchiligini qabristonda dafn etilgan qarindoshlari bor[19].

2014-yilga kelib, IShIDga qarshi mojaroga toʻgʻri kelganda, dafn etish joylari tugab borayotgani sezildi, natijada koʻpchilik oʻgʻirlangan, noqonuniy ravishda qayta sotilgan yoki qoʻlbola qilingan[20]. Bir qabr qazuvchining soʻzlariga koʻra: „Men hech qachon bunchalik band boʻlmaganman. Hatto 2003 yoki 2006-yildan keyin ham [ Iroqdagi fuqarolar urushining avj nuqtasi ]“[21].

Muqaddas joylari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Buyuk Oyatulloh Muhammad Muhammad Sodiq as-Sadr — uning maqbarasi, ehtimol, qabristonda eng koʻp ziyorat qilinadigan joydir.[22]
  • Buyuk Oyatulloh Muhammad Boqir as-Sadr qabri 
  • Hud paygʻambar masjidi. Masjid va qabr moviy gumbazli qabristonning o‘rtasida joylashgan. Solih payg‘ambar ham o‘sha yerda dafn etilganiga ishoniladi.
  • Maqom Imom Mahdiy va Imom Jafar Sodiq

Taniqli dafn marosimlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Rais Ali Delvari
  • Xalou Husayn Bord Khuni Dashti
  • Sayid Ali Qozi Tabatabai
  • Abdul Husayn Amini
  • Leyla Qosim
  • Amina as-Sadr
  • Buyuk Oyatulloh Muhammad Sodiq as-Sadr
  • Buyuk Oyatulloh Muhammad Boqir as-Sadr
  • Husayn Gʻuli Xon AbuGʻaddare , Posht-e-Kuh (hozirgi Ilom, Eron)lik Vali/ Vali va Posht-e-Kuhdagi soʻnggi Valiy Gʻulom Rizoxonning otasi.[23]
  • Boshqa din arboblari

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Hala Mundhir Fattah. A brief history of Iraq. Infobase Publishing, 2009 — 140 bet. ISBN 978-0-8160-5767-2. 18-oktyabr 2010-yilda qaraldi. 
  2. ↑ „The world's biggest cemetery“ (en-GB). BBC News (12-iyun 2016-yil). Qaraldi: 27-iyun 2022-yil.
  3. ↑ Anthony Ham. Middle East. Lonely Planet, 15 Sep 2010 — 224 bet. ISBN 9781742203591. 
  4. ↑ „Najaf cemetery witness to Iraq's tragic history - USATODAY.com“. usatoday30.usatoday.com. 30-noyabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-iyun 2022-yil.
  5. ↑ Qassem Fayyad. „Wadi al-Salam: A Cemetery to Cleanse Sins“. Al-Akhbar English (19-sentyabr 2012-yil). Qaraldi: 29-mart 2015-yil.
  6. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 181 bet. ISBN 9789231000287. 
  7. ↑ George Farag. Diaspora and Transitional Administration: Shiite Iraqi Diaspora and the Administration of Post-Saddam Hussein Iraq, 2007 — 131 bet. ISBN 9780549410034. 
  8. ↑ Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia, illustrated Dumper: , ABC-CLIO, 2007 — 269 bet. ISBN 9781576079195. „There is also the tradition that Abraham bought land in the Wadi as-Salaam (Valley of Peace) that runs through the present city, predicting that it would be from here that 70,000 of those buried in the valley would be guaranteed entrance into paradise and would then be able to intercede with Allah for others. Imam Ali is reported to have said that Wadi as-Salaam was a part of heaven.“ 
  9. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 162–3 bet. ISBN 9789231000287. 
  10. ↑ MARIA ABI-HABIB. „In Iraq, War Strains World's Largest Cemetery“. The Wall Street Journal (8-iyul 2014-yil). Qaraldi: 30-mart 2015-yil.
  11. ↑ Qassem Fayyad. „Wadi al-Salam: A Cemetery to Cleanse Sins“. Al-Akhbar English (19-sentyabr 2012-yil). Qaraldi: 29-mart 2015-yil.Qassem Fayyad (19 September 2012). „Wadi al-Salam: A Cemetery to Cleanse Sins“. Al-Akhbar English. Archived from the original on 26 January 2018. Retrieved 29 March 2015.
  12. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 162 bet. ISBN 9789231000287. „In addition to historical precedence, there are at least two main factors that have contributed to the expansion of cemeteries around Najaf, and specifically in Wadi al-Salam. First, Shi'ism has developed a somewhat more permissive attitude than Sunnism with regard to the commemoration of the dead and the erection of mausoleums...“ 
  13. ↑ George Farag. Diaspora and Transitional Administration: Shiite Iraqi Diaspora and the Administration of Post-Saddam Hussein Iraq, 2007 — 131–2 bet. ISBN 9780549410034. 
  14. ↑ Centre. „Wadi Al-Salam Cemetery in Najaf“ (en). UNESCO World Heritage Centre. 10-fevral 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-iyun 2022-yil.
  15. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 162 bet. ISBN 9789231000287. „Such burial sites are quite common in ancient Mesopotamian cities, where the accumulation of tombs has created mounds on the outskirts of these early settlements“ 
  16. ↑ „Najaf cemetery witness to Iraq's tragic history - USATODAY.com“. usatoday30.usatoday.com. 30-noyabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-iyun 2022-yil. „Najaf cemetery witness to Iraq’s tragic history — USATODAY.com“. usatoday30.usatoday.com. Archived from the original on 2014-11-30. Retrieved 2022-06-27.
  17. ↑ „Wadi al-Salam: The world's largest cemetery“. Al Jazeera (7-may 2019-yil). Qaraldi: 30-iyul 2020-yil.
  18. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 163 bet. ISBN 9789231000287. 
  19. ↑ Treading on Hallowed Ground:Counterinsurgency Operations in Sacred Spaces Fair: . Oxford University Press, 27 Aug 2008 — 145 bet. ISBN 9780199711895. 
  20. ↑ UNESCOPRESS. „A new UNESCO publication pays tribute to Iraqi cultural heritage“ (19-noyabr 2014-yil). 24-aprel 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-mart 2015-yil.
  21. ↑ „Islamic State: The pushback“. The Economist (21-mart 2015-yil). Qaraldi: 22-aprel 2015-yil.
  22. ↑ Yasser Tabbaa. Najaf, the Gate of wisdom. UNESCO, 28 July 2014 — 180 bet. ISBN 9789231000287. 
  23. ↑ Yaghobi, Ebrahim; Yari, Sivash (2012). "Political Structure and Administrative System of Poshtkooh (Ilam) In the period of Valian". Life Science Journal 9 (4): 3015, 3017. ISSN 1097-8135. Archived from the original on 2022-06-23. https://web.archive.org/web/20220623070411/http://www.lifesciencesite.com/. Qaraldi: 2022-06-27. Vodiy as-Salom]]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Vodiy_as-Salom&oldid=3763088" dan olindi