Vikipediya:Vikipediya — qogʻoz ensiklopediya emas
|
Bu maqola Vikipediya inshosidir. U erkin uslubda boʻlib, Vikipediya qonun-qoidalariga mos ravishda yozilmagan boʻlishi mumkin. |
 | Qisqacha: Qogʻoz ensiklopediyalar uchun xos boʻlgan hamma narsa Vikipediyaga mos emas |
„Vikipediya qogʻoz ensiklopediya emas“ – Vikipediya nima emasligining taʼriflaridan biri. Mohiyatiga koʻra, undan kelib chiqadigan bayonotidir. Qoida nafaqat Vikipediyaga, balki Jamgʻarmaning boshqa loyihalariga ham tegishli. Bu qoidaning mohiyati shundaki, Vikipediya qogʻoz ensiklopediyalarning davomchisi boʻlsa-da, koʻproq anʼanaviy nashrlarning formati va xususiyatlarini koʻr-koʻrona koʻchirmaydi. Xususan, Vikipediya ham onlayn ensiklopediya, ham toʻgʻri va ishonchli maʼlumot manbasini yaratishdan manfaatdor tirik hamjamiyatdir. Boshqacha qilib aytganda, Vikipediya shunchaki boshqa ensiklopediya emas, u aslida ensiklopediyalar haqidagi tushunchamizni oʻzgartiradigan ensiklopediyadir.
Vikipediyaning qogʻoz ensiklopediyalardan farqlari
[manbasini tahrirlash]- Maqolalar hajmi va soni. Qogʻozli ensiklopediyalarda mavzular soni hamon bir xil mulohazalar, shuningdek, inson resurslari bilan cheklangan, chunki ularni cheklangan miqdordagi odamlar yozadi. Vikipediya bu cheklovlardan xoli. Uni cheklaydigan talablar – haqiqiy oʻquvchiga qulaylik va maqolalar ensiklopedik ahamiyatining maʼlum mezonlari.
- Uslub va qisqartmalar. Qogʻozli ensiklopediyalarda joy juda muhim omil hisoblanadi. Qogʻoz jildning cheklangan maydoniga iloji boricha koʻproq maʼlumotni joylashtirish uchun uning noshirlari turli xil usullardan (qisqartmalar, loʻnda tavsif va hokazo) foydalanadilar. Bunday yondashuv oʻquvchiga qiyinchilik tugʻdiradi. Shunga qaramay, joyni tejash va ixchamlik uchun unga amal qilinadi.
- Maqolalar va sarlavhalar nomlari. Qogʻoz ensiklopediya sarlavhalarida odatda teskari nomlash usuli qoʻllaniladi. Bu usul maʼlumotni alifbo tartibida qidirishni osonlashtirish uchun moʻljallangan. Bunday ensiklopediyalardagi maqola tabiiy koʻrinmaydi (xuddi matndagi qisqartmalar kabi). Vikipediya onlayn ensiklopediya boʻlishiga qaramay, bu kamchilikdan xoli emas. Shu sababli, unda nomlash va navigatsiya bir-biridan mustaqil tarzda amalga oshirilmaydi. Bundan tashqari, alifbo tartibida saralash maqsadida dasturchilar Vikipediya tizimiga „saralash kaliti“ funksiyasini ham kiritganlar.
Vikipediyani qogʻozli va boshqa tarmoq ensiklopediyalaridan ajratib turadigan boshqa koʻplab xususiyatlar mavjud. Ularning barchasi, birinchi navbatda, „Vikipediyaning maqsadi — toʻliq va aniq ensiklopediya yaratish, undan boshqa narsa emas“ degan fikr bilan bogʻliq.