Vazhappally Maha Siva ibodatxonasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Vazhappally Maha Siva ibodatxonasi - Hindistonning Kerala shtatidagi Kottayam tumanidagi Changanassery yaqinidagi Vazhappally shahrida joylashgan hind ibodatxonasi hisoblanadi. Ushbu maʼbad Travancore Devaswom kengashi tomonidan boshqarilib kelinadi[1]. Maʼbad Kodungallurning birinchi qiroli Chera tomonidan qurilgan deb ishoniladi. Afsonalar shuni koʻrsatadiki, xudo Mahadeva (Shiva) butining oʻrnatilishi Parasuramaning oʻzi tomonidan amalga oshirilgan[2][3] Bu maʼbad Parasurama tomonidan tashkil etilgan 108 Shiva ibodatxonalaridan biridir[4]. Bu Keraladagi ikkita nalambalam va ikkita bayroq ustuni bagʻishlangan kam sonli ibodatxonalardan biridir[4]. Maʼbad, Grama Kshetra, shuningdek, dostonlardagi haykalchalar tasvirlangan XVII asr yogʻoch oʻymakorligi (daru silpas) mavjud. Madaniy ziyoratgoh poydevorining shimoliy qismidagi Vattezhuttu yozuvi taʼmirlash Kollam davrida 840 (1665-yil) tugaganligini koʻrsatadi.AD).

Afsonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pallibana perumal davrida Neelamperor Shiva ibodatxonasini Buddist monastiriga aylantirishga qaror qilindi[5]. Oʻnta Brahmin oilasi (keyinchalik Pattiyillam Pottimar nomi bilan tanilgan) Neelamperor ibodatxonasining Shiva Lingasini silkitib, Vazhappallyga kelgan va keyin Vajappallydagi mavjud shiva ibodatxonasi bilan birlashgan deb ishoniladi. Neelamperordan olib kelingan Shiva lingam birinchi marta Vazhappally grammamining shimoliy qismidagi Devalokamga joylashtirilgan[6]. Keyinchalik, ular Shiva Lingani silkitmoqchi boʻlganlarida, lekin buni uddalay olmaganlarida, Parasurama qaygʻu chekayotgan brahmanlar oilasiga zohir boʻlib, unga oʻzi topib kelgan Shiva Lingani taklif qildi va unga Ardhanarisvara kontseptsiyasi asosida maʼbad qurishni maslahat berdi. U Shiva Linga va Parvati buti uchun ulkan ziyoratgoh quradi.

Muqaddas maskan Shiva Linga sharqidagi dumaloq tosh granit ziyoratgohining uchta devori ichida va gʻarbda Parvathi butining ichida qurilgan. Dakshinamoorti va Ganapati janubga qarash sifatida muqaddas ziyoratgohga joylashtirildi. Nambalamning janubi-sharqiy burchagida katta Tidapalli qurilgan. Raja Nambalam maʼbadining tashqarisidagi Kannimoolada Sastha uchun pastki ibodatxonani qurdi. U kundalik pooja uchun ruhoniylar uchun Taranalloor seriyali va Kasaragodning Tulu Brahmin oilasiga maʼbad tantrik marosimlari lavozimiga koʻtarildi. Bosh ruhoniy soyabon sifatida tayinlangan va Kuthasanthi Matematikasida turar joy bilan taʼminlangan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vajappally ibodatxonasining bayroq ustuni

Cheraman Perumal[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cheraman Perumal

Rajasekhara Varman (820-844 eramizdan avvalgi) Kulasexara turkumining ikkinchi imperatori edi. Uning hikoyasi Chekkizhar Periyapuranamda hikoya qilinadi. Uning davrida Vajappally ibodatxonasini taʼmirlash boʻyicha qadamlar qoʻyilgan deb ishoniladi. Rajasekhara Varma Adi Shankaracharyaning zamondoshi boʻlganligi aytiladi, chunki u Madhavacharyaning Adi Shankaracharya va Shankaracharya gʻalabasida tilga olinadi. Keraladan olingan eng qadimgi yozuv Chera sulolasidan Rajasekhara Varman (Cheraman Perumal) tomonidan yozilgan Vajappally yozuvidir[7].

Raja Chempakassery[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chempakassery Rajasi

Vazhappally mis plastinka[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vazhapalli mis lavha (taxminan 830 y.) — ikki tomoni yozuvli bitta plastinka.

Milodiy IX asr boshlariga oid Vazhappally mis plastinkasi Malayalam tilidagi eng qadimgi yozuvdir. Bu Codengallur Rama „Rajasekhara“ ning Chera qiroli huzuridagi maʼbad qoʻmitasi qarori (milodiy IX asr[8]) [9][10]. Rajasekhara odatda olimlar tomonidan Cheraman Perumal Nayanar, hurmatli Shayva (Nayanar) bilan shoir-musiqachilar belgilanadi[8][9][11][12][13].

Maʼbad galereyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Travancore Devaswom Board goes in for modernisation of temple prasadam production“.
  2. Book Title: The Collected Aithihyamaala — The Garland of legends from Kerala Volume 1-3, Author: Kottarathil Sankunni Translated by Leela James, ISBN 978-93-5009-968-1; Publisher: Hachette Book Publishing india Pvt Ltd, 4/5 floor, Corporate Centre, Plot No.:94, Sector 44, Gurgaon, India 122003; (First published in Bhashaposhini Literary Magazine in 1855~1937)
  3. Book Title: Kerala District Gazetteers: Palghat; Gazetteer of India Volume 6 of Kerala District Gazetteers, Kerala (India) Authors Kerala (India), C. K. Kareem Publisher printed by the Superintendent of Govt. Presses, 1976 Original from the University of Michigan Digitized 2 Sep 2008 Subjects History › Asia › India & South Asia History / Asia / India & South Asia Kerala (India)
  4. 4,0 4,1 Book Title: Cultural Heritage of Kerala; Author Name: A. Sreedhara Menon; Publisher Name: D.C. Books, 2008; ISBN 8126419032, 9788126419036; Length 312 pages
  5. Kottarathil, Sankunni. Aithihyamala (Malayalam), Issue No. 1, 1, Kottayam, Kerala, India: DC Books, 2018 — 20 bet. ISBN 9780195698893. 
  6. . Pilgrimage to Temple Heritage, Issue No. 10, 1, Kacheripady, Kochi, India: Info Kerala Communications Pvt. Ltd., 2017-yil sentabr — 155 bet. ISBN 978-81-934567-0-5. 
  7. Narayan, M. G. S. (1988). The Perumalas of Kerala: Political and Social Conditions of Kerala under the Chera Perumals of Makotai, University of Calicut. pp. 76, 77, 88-89.
  8. 8,0 8,1 Noburu Karashmia (ed.), A Concise History of South India: Issues and Interpretations. New Delhi: Oxford University Press, 2014. 143.
  9. 9,0 9,1 Veluthat, Kesavan. „The Temple and the State in Medieval South India.“ Studies in Peopleʼs History, vol. 4, no. 1, June 2017, pp. 15-23.
  10. Narayanan, M. G. S. Perumāḷs of Kerala. Thrissur (Kerala): CosmoBooks, 2013. 64-66, 88-95, 107.
  11. Title Journal of the Epigraphical Society of India, Volume 24 Contributor Epigraphical Society of India Publisher The Society, 1998 Original from the University of Michigan Digitized 8 May 2008
  12. Book Title: The Dravidian Languages; Author/Edited by: Sanford B. Steever; Publisher: Routledge, 11 New Fetter Lane, London EC4P 4EE; British Library Cataloguing in Publication Data; ISBN 0-415-10023-2 First published 1998
  13. Mathew, Alex — Political identities in History (2006) Unpublished Doctoral Thesis (M. G. University)