Vahdat zali

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Vahdat zali (forscha: تالار وحدت - Tālār e Vahdat „Birlik zali“ degan maʼnoni anglatadi), bundan oldin uRudakiy zali (forscha: تالار رودکی - Tālār-e Rudakiy),[1] — Tehron, Erondagi Sahna sanʼati majmuasi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

1970 yilda zaldan tashqarida.

Taxminan 1950-1970-yillarda Eron milliy sahnasi Gʻarbiy Osiyodagi taniqli xalqaro sanʼatkorlar va truppalar uchun eng mashhur sahnaga aylandi [2], mamlakat poytaxtida opera va milliy sahna sifatida faoliyat yuritish uchun qurilgan Vahdat zali bilan balet spektakllari tashkillashtirilar edi.

Qurilish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Majmua arxitektor Yevgeniy Aftandilyan tomonidan Vena Davlat operasi taʼsirida ishlab chiqilgan va 1957 yildan boshlab oʻn yil davomida qurilgan [3] U oʻsha davrning eng yangi yoritish va ovoz tizimi texnologiyalari, aylanuvchi va harakatlanuvchi bosqichlari bilan jihozlangan. Asosiy bosqich uch xil darajadan iborat. Auditoriya 1200 oʻringa moʻljallangan boʻlib, ikki qavatli qutilar va balkonlarga ega. U Siemens Electrics tomonidan toʻliq taʼminlangan. Prosseniumdagi asosiy parda kuldan koʻtarilgan feniks naqshiga ega boʻlib, fors miniatyurasi uslubiga ega.

Tehrondagi yangi opera teatri qurilishi tugashi arafasida Eron milliy balet kompaniyasining badiiy rahbari Nejad Ahmadzoda Madaniyat va sanʼat vazirligi tomonidan Amerika Qoʻshma Shtatlariga ularning opera teatrlarini ziyorat qilish va uning maʼmuriy, tashkiliy va texnik inshootlarini oʻrganish uchun yuborilgan edi. Gʻarbdagi eng zamonaviy deb hisoblangan Amerika opera muassasalarini koʻrib, qaytib kelgach, u ushbu opera teatriga menejer etib tayinlandi va Vahdat zalining texnik, maʼmuriy va badiiy boʻlimlarini tashkil etdi. Zalning qurilishi 1967 yilda yakunlandi.

Inauguratsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Robert de Uorren (oʻngda) Eronning sobiq qiroliga taqdim etilmoqda (chapda).

Shohning "Oq inqilobining" bir qismi sifatida Tehrondagi Vahdat zali musiqa, opera va balet uchun milliy sahna sifatida faoliyat yuritish uchun qurilgan va 1967 yil 26 oktyabrda sobiq qirol Muhammad Rizo Pahlaviy tomonidan ularning toj kiyish marosimida ochilgan. . Xalqaro ansambllarning ikki haftalik toʻliq xonadon chiqishlari toj kiyish bayramini nishonladi. Ushbu tadbirga koʻplab orkestrlar, opera xonandalari va raqs jamoalari taklif qilindi.

Zalda Tehron simfonik orkestri, Tehron opera orkestri va Eron milliy balet kompaniyasi joylashgan. Eron xalq raqqosalari kabi boshqa truppalar, ansambllar va sanʼatkorlar ham oʻzlarining taqdimotlari uchun Vahdat zali sahnasidan foydalanganlar.    Rudaki zalida turli milliy va xalqaro festivallar tashkil etildi, jumladan:

  • Xalqaro kinofestival
  • Balet va raqs festivali
  • Xalq raqslari festivali
  • Har yili oʻtkaziladigan Madaniyat va sanʼat festivali

1967-yilda Rudakiy zalining ochilishidan to 1978-yil kuz mavsumidagi soʻnggi sahna koʻrinishlarigacha jahonga mashhur musiqa, opera va raqs sanʼatkorlari oʻz asarlarini sahnalashtirish uchun Eronga tashrif buyurdilar. Mehmon artistlar va ansambllarning taqdimotlari quyidagilardan iborat:

Mehmon balet kompaniyalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kirov baleti (Mariinskiy baleti)
  • Igor Moiseyev baleti
  • Le Grand Ballet Classique de France
  • Antonio Gades Flamenko ansambli
  • Shtutgart baleti
  • Berliner balet
  • Le Ballet de XXe Siécle (XX asr baleti)
  • Niderlandiya Dans teatri (1977)

1979 yilgi inqilobdan keyin[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rudakiy zali Tehronning eng muhim joyi boʻlib qoldi. Eron anʼanaviy musiqasi, estrada, klassik simfonik va orkestr musiqasi konsertlari muntazam ravishda sahnalashtiriladi. 1979 yil inqilobidan keyin Eronda musiqani saqlash uchun Rudakiy zalida Madaniyat vazirligining sheʼr va musiqa boshqarmasi huzurida Sheʼrlar kengashi tuzildi. Mehrdod Avesto, Ahmad Niktalab (undan keyin Bobak Niktalab), Muhammad Ali Bahmaniy,[4] Moshfeg Koshoniy kabi mashhur shoirlar u yerda ijod qilganlar.[5]

1979 yilgi inqilobdan keyingi taqdimotlar orasida:

Konsertlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Vasl-e-Yar ansambli
  • Gorgin Musissian xori
  • Tehron simfonik orkestri
  • Nour ansambli
  • Bob Beldenning animatsiyasi 
Rudaki zalida Ghamar guruhi, 2013 yil.

Mehmon taqdimoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Dandi repertuar teatri

Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Don Rubin, muh. (1998), The World Encyclopedia of Contemporary Theatre, London: Routledge, ISBN 0415059283, OCLC 32008932
  2. Kiann, Nima (2015). The History of Ballet in Iran. Wiesbaden: Reichert Publishingi
  3. CAOI: Tehran Vahdat Hall
  4. „محمدعلی بهمنی“, ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (fors), 2020-11-10, qaraldi: 2020-12-19
  5. „مشفق کاشانی“, ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (fors), 2020-06-24, qaraldi: 2020-12-19