UKUS SIGINT

Buyuk Britaniya va AQSh radiotexnik razvedka kelishuvi (inglizcha: UKUSA Signals Intelligence agreement, UKUS SIGINT, UKUSA) — radioelektron razvedka sohasidagi hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim boʻlib, Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyin ikki tomonlama kelishuv asosida vujudga kelgan va hozirda Buyuk Britaniya va Amerika Qoʻshma Shtatlaridantashqari Avstraliya, Kanada va Yangi Zelandiyanioʻz ichiga oladi. Ittifoq ishlarida, Germaniya, Yaponiya, Koreya Respublikasi, Turkiya va Norvegiya, soʻnggi yillarda esa NATOga aʼzo davlatlar ham qatnashmoqda.

UKUSA rahbarligida amalga oshirilgan eng mashhur loyihalardan biri bu ECHELON — global elektron razvedka majmuasini yaratish va ishlatishdir.

Ittifoq faoliyatida quyidagi maxsus xizmatchilar qatnashadi:

• Amerika Qoʻshma Shtatlari — Milliy xavfsizlik agentligi (NSA);
• Buyuk Britaniya — Hukumat aloqa markazi (GCHQ);
• Avstraliya — Radio Mudofaa Departamenti (DSD);
• Yangi Zelandiya — Hukumat aloqa xavfsizligi xizmati (GCSB);
• Kanada — Aloqa xavfsizligi markazi (CSEC).

UKUSA aʼzolarining har biri, dunyoning turli mintaqalaridagi maʼlumotlarni toʻplash va tahlil qilish uchun, javobgardir. Shunday qilib, Avstraliyaning mas’ul zonasi Indoxitoy mintaqasi, Indoneziya, Xitoyning janubiy va markaziy hududlari, Kanadaning faoliyat zonasi — Janubiy va Markaziy Amerika va Rossiyaning shimoliy qirgʻoqlari, Yangi Zelandiya Gʻarbiy va Tinch okeani mintaqasining janubiy qismlari, Birlashgan Qirollik — Yevropa mamlakatlari (shu jumladan Rossiyaning Yevropadagi qismi) va Afrika mamlakatlari, AQSh — Lotin Amerikasi mamlakatlari, Rossiyaning Osiyo tarafidagi qismi va Xitoyning shimoliy qismi uchun mas’uldir.

Yana qarang

• ABCA dasturi
• Havo va kosmik hamkorlik kengashi
• AUSKANZUKUS

Adabiyotlar

• Richelson, Jeffri T.; Ball, Desmond (1985). Bogʻlaydigan aloqalar: UKUSA mamlakatlari oʻrtasidagi razvedka hamkorligi. London: Allen va Unwin. ISBN 0-04-327092-1

Havolalar

• UKUSA hamjamiyati.(Inglizcha) )
• ECHELON UKUSA ittifoqi.(Inglizcha) )
• UKUSA shartnomasi (mavjud havola 03.09.2013 dan [3094 kunlar] — tarix, nusxa).(Inglizcha) )