Turkman tili guruhlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Turkman, Türkmen, Turkoman va Turkman kabi nomlarda uchrab, quyidagilar koʻrinishida namoyon boʻladi:

Tarixiy kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman (etnonim), oʻrta asrlarda oʻgʻuz turklari uchun ishlatilgan etnonim nomlar hisoblangan.

Etnik guruhlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Anadolu va Shomdagi turkmanlar (Saljuqiylar va Usmonli-Turk avlodlari):
    • Iroq turkmanlari, asosan Iroq shimolidagi Turkmaneli hududida yashovchi turk ozchilik
    • Isroildagi turklar, Isroilda yashovchi turk ozchilik
    • Livandagi turklar, Livanda yashovchi turk ozchilik
    • Suriya turkmanlari, asosan Suriya shimolida yashovchi turk ozchilik
    • Yörüklar, Anadoludagi yarim koʻchmanchi guruh Turkiyada koʻpincha turkmanlar deb ataladi
    • Anadolu beyliklari, Beylar tomonidan boshqariladigan Anadoludagi mayda bekliklar, 11—13-asr oxiri.
  • Turkmanlar, asosan Turkmaniston va Shimoliy Kavkazda yashaydigan Oʻrta Osiyoda tugʻilgan turkiy xalq
    • Eron turkmanlari, Eronda yashovchi turkman ozchilik
    • Afgʻon turkmanlari, Afgʻonistonda yashovchi turkman ozchilik
    • Pokistondagi turkmanlar, asosan Afgʻoniston va Turkmanistondan kelgan turkman qochqinlari Pokistonda yashaydi
    • Turkman qabilalari, Turkmaniston, Eron va Afgʻonistonda yashovchi asosiy zamonaviy turkman qabilalari

Odamlar uchun boshqa foydalanuvchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Qarapapaqlar yoki Terekeme, Turkiya, Eron va Janubiy Kavkazda yashovchi etnik ozchilik.
  • Oʻgʻuz turklari, turkiy xalqlarning katta tarmogʻi, tarixan musulmon koʻchmanchi oʻgʻuz turklari (10—18-asrlarda)

Tillari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sharqiy oʻgʻuzlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman tili, Turkmanistonning rasmiy tili
    • Turkman alifbosi, Turkmanistonda rasmiy maqsadlarda foydalaniladi

Gʻarbiy oʻgʻuzlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Joylari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afgʻoniston[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman vodiysi

Ozarbayjon[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eron[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman sahrasi
  • Torkamanchay
  • Torkaman tumani
  • Markaziy tuman (Torkaman tumani)
  • Bandar Torkaman
  • Torkaman, Gʻarbiy Ozarbayjon
  • Tappeh Torkaman
  • Qarah Tappeh, Torkaman

Iroq[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkmeneli

Shimoliy Kipr[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kontea turkchada Turkmenköy nomi bilan tanilgan

Suriya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman togʻi

Turk[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkman, Chungush
  • Turkman, Emirdag
  • Turkman, Goʻlpazari
  • Turkman, Keshan
  • Turkman, Vezirköprü
  • Turkmenakören, Emirdag

Turkmaniston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Familiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Behchet Turkman (1899-1968), turk harbiy zobiti
  • Dogʻan Turkmen (fl. 1980), arman genotsidining adolat komandolari tomonidan hujumga uchragan turk diplomati
  • Ekin Turkmen (1984-yilda tugʻilgan), turk aktrisasi
  • Elif Doʻgʻan Turkmen (1962-yilda tugʻilgan), turk siyosatchisi
  • Emre Turkman, Londonda joylashgan Years & Years musiqiy guruhi aʼzosi
  • Huseyin Turkmen, (1998-yilda tugʻilgan) turk futbolchisi
  • İlter Turkmen (1927-2022), turk diplomati
  • Muhammad Turkmen (1986-yilda tugʻilgan), turk futbolchisi
  • O‘zer Turkman (taxminan 1939-yilda tug‘ilgan), Shimoliy Kipr Turk Respublikasi armiyasi boshlig‘i
  • Tayfun Turkmen (1978-yilda tugʻilgan), turk futbolchisi

Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkmaniston musiqa
  • Turkman gilami, Oʻrta Osiyoda paydo boʻlgan qoʻlda yasalgan pol qoplamasi turi

OAV[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Turkmen Owazy, Turkmanistondagi musiqa telekanali
  • Turkmeneli TV, Iroq va Turkiyada joylashgan ikki tilli (arab va turk) telekanali

Boshqa foydalanuvchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hayvonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Gibrid tuya, baʼzan turkman deb ataladi
  • Turkman Alabay nomi bilan tanilgan Markaziy Osiyo choʻpon iti
  • Turkman oti yoki turkman, Turkmanistondan yoʻqolgan ot zoti
  • Turkman kulan, Equus hemionus kulan, yovvoyi eshakning bir turi
  • Turkoman (ot) (1982-yilda tugʻilgan), amerikalik zotli poyga oti

Filmlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Torkaman (film), 1974-yil Eron filmi

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]