Turk va islom sanʼati muzeyi
Turk va islom sanʼatlari muzeyi —Turkiyaning Istanbul shahri, Fotih tumanidagi Sultonahmet maydonida joylashgan muzey. 1524-yilda qurilgan bu bino ilgari Sulaymon I ikkinchi bosh vaziri boʻlgan Pargʻali Ibrohim Poshoning saroyi boʻlgan va u Sultonning singlisi Haticha Sultonning eri boʻlgan.
Muzey toʻplamlarida islomiy xattotlik, koshin va gilamlarning koʻzga koʻringan namunalari hamda Turkiyadagi turli madaniyatlarga, xususan, koʻchmanchi guruhlarga oid etnografik koʻrgazmalar mavjud.
1914-yilda u dastlab Sulaymoniya majmuasida joylashgan Islomiy vaqflar muzeyi sifatida ochilgan[1]. XVI asrda buyuk turk meʼmori Sinan tomonidan qurilgan Sulaymoniya majmuasi hisoblangan. Oxir-oqibat, 1923-yilda Turkiya Respublikasi tashkil etilgandan soʻng muzey turk va islom sanʼatlari muzeyi deb nomlandi va bu jamiyatni millat maqomi bilan oʻzgartirilgan. Jamiyatning oʻtish davri bilan bir qatorda koʻrgazma maydonlarida ham oʻz taʼsiri paydo boʻlgan, bu esa Usmonli imperiyasini va koʻproq islom dunyosini ifodalashdan oʻzgartirgan. Usmonli muzeylari turk millatchiligiga mos ravishda paydo boʻlgach, turk jamiyati sanʼatda Gʻarb amaliyotlarini oʻzlashtira boshlagan[2]. 1983-yilda muzey Ibrohim Posho saroyiga koʻchirilgan. Yaxshi saqlanib qolgan ushbu bino XVI asr Usmoniylar davri meʼmoriy taʼsirga ega. Tarixiy tosh bino 1966-1983 yillarda taʼmirlangan[3]. Turk va Islom sanʼati muzeyi Turkiyada islom sanʼatini birlashtirgan birinchi muzey hisoblanadi[4]. Chiroyli binoning vazifasi sadrlar, kazarmalar, elchixonalar saroyi, roʻyxatga olish idorasi, yangichaxonlar uyi, tikuvchilik uchun joy boʻlib xizmat qilgan. Saroy yana ustaxona va qamoqxonadan iborat boʻlgan[5].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The Art of the Qur'an: The Museum of Turkish and Islamic Arts“ (en-US). Freer Gallery of Art & Arthur M. Sackler Gallery. 2020-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
- ↑ Shaw, Wendy. Islamic Arts in the Ottoman Imperial Museum, 1889-1923. Freer Gallery of Art, The Smithsonian Institution and Department of the History of Art, University of Michigan, 2000 — 55–68 bet.
- ↑ „İstanbul - Turkish and Islamic Arts Museum“. www.ktb.gov.tr. Qaraldi: 2020-yil 8-noyabr.
- ↑ „Türk ve İslam Eserleri Müzesi“ (tr). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
- ↑ „İstanbul - Turkish and Islamic Arts Museum“. www.ktb.gov.tr. Qaraldi: 2020-yil 8-noyabr.