Tsuchiura

Tsuchiura 土浦市
shahar
Bayroq Gerb
36°4′41.8″N 140°12′16.2″E
Mamlakat	Yaponiya
Prefektura	Ibaraki
Hukumat
• mer	Mariko Ando
Ilk eslatilishi	770-yil
Qachondan beri shahar	1940-yil 3-noyabr
Maydon	122.89 km2 (47.45 mi²)
Iqlim turi	nam kontinental
Rasmiy til(lar)i	yapon
Aholisi  (2020)	138,033 kishi
Vaqt mintaqasi	UTC+9
Telefon kodi	029-826-1111
Tsuchiura 土浦市 Tsuchiura 土浦市

Tsuchiura shahar hokimiyati

Tsuchiura (yaponcha: 土浦市 Tsuchiura-shi) Yaponiyaning Ibaraki prefekturasida joylashgan shahar. 2020-yil 1-oktyabr holatiga koʻra, shaharning 60,069 xonadonida 138,033 istiqomat qiladi va shahar maydonining har 1 km² ga 1123 kishi toʻgʻri keladi. Tsuchiurada 65 yoshdan oshganlar aholining 29.7 % ini tashkil etadi. Maydoni 122.89 km². Shaharda 3,000 dan ortiq xorijdan kelganlar istiqomat qiladi, ularning asosiy qismi xitoylik, filippinlik va braziliyaliklardir.

Geografiyasi

Ibaraki prefekturasining janubi-gʻarbiy qismida joylashgan Tsuchiura Yaponiyadagi ikkinchi yirik koʻl boʻlmish Kasumigaura koʻlining gʻarbiy qirgʻogʻida joylashgan. Shahar poytaxt Tokiodan taxminan 60 km  janubda, gʻarbda Tsuchiura Tsukuba ilmiy shahri bilan chegaradosh.

Atrofidagi munitsipalitetlar

Ibaraki prefekturasi

• Ushiku
• Tsukuba
• Kasumigaura
• Ishioka
• Ami

Iqlimi

Tsuchiura nam kontinental iqlimga ega (Köppen Cfa) boʻlib, yozi issiq va qishi salqin, qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Tsuchiurada oʻrtacha yillik harorat 13,9 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1286 mm, sentyabr esa yilning eng nam oyi hisoblanadi. Eng yuqori harorat avgustda 25,8 °C atrofida, eng pasti esa yanvarda, 2,8 °C atrofida boʻladi.

Demografiyasi

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Tsuchiura aholisi uzoq davom etgan oʻsishdan soʻng yaqinda barqarorlasha boshlagan.

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1950	78,344	—
1960	79,779	+1.8%
1970	98,313	+23.2%
1980	121,3	+23.4%
1990	137,103	+13.0%
2000	144,106	+5.1%
2010	143,839	−0.2%
2020	142,074	−1.2%

Tarixi

Yangi davrgacha

Tsuchiura hududidagi odamlar turar-joyi Yaponiya paleolit davriga toʻgʻri keladi. Ovchi-terimchilar Tinch okeanining qirgʻoq boʻyida (hozirgi Kasumigaura koʻli) katta qobiq oʻrtalarini hosil qilgan holda yashashgan, ularning misollarini Kamitakatsu arxeologiya yodgorligida koʻrish mumkin. Yayoi davrida mahalliy nam sholi yetishtirishni va temir va bronza texnologiyasini ishlab chiqishni boshladilar va Kofun davrida bu hududda koʻplab detiluvshu dahmavchilar qurilgan. Nara davrida hudud Taiho kodeksiga muvofiq tashkil etilgan va hozirgi Tsuchira Hitachi provinsiyasining toʻrtta tumanini oʻz ichiga olagan. 939-yilda, Heian davrida, Taira no Masakado Tsuchiuradan bir necha kilometr shimolda joylashgan Ishioka provinsiyasi markaziga hujum qilib, markaziy hukumatga qarshi qoʻzgʻolonni boshqardi. Kamakura va Sengoku davrida bu hududda bir nechta samuray urugʻlari hukmronlik qilgan. Edo davrida, hozirgi Tsuchiuraning bir qismi Tokugava syogunligining feodal domenlaridan biri boʻlgan Tsuchiura domenida qal’a shaharchasi sifatida boshqarilgan. Bu hudud Miti Kaydoda joylashganligi, shahri Edoni Mito bilan bogʻlaydigan magistral va Kasumigaura koʻlini Edo koʻrfaziga bogʻlaydigan kanal tufayli gullab-yashnagan.

Yangi davr

1889-yil 1-aprelda Meydzi islohotidan keyin zamonaviy munitsipalitetlar tizimining yaratilishi bilan Ibaraki prefekturasi tarkibida Tsuchiura shahri tashkil etildi. 1895-yilda Tsuchiurada temir yoʻl qatnovi boshlandi. Oʻsha davr eski oʻrta maktabning uygʻonish gotika meʼmorchiligini Daiichi oʻrta maktabida koʻrish mumkin.

1940-yil 3-noyabrda Manabe va Tsuchiura shaharlari birlashtirilganda Tsuchiura shahar maqomiga koʻtarildi. Shahar Ikkinchi Jahon urushi paytida 1945-yil 10-iyunda havo hujumi paytida zarar koʻrdi. 1951-yil 1-sentyabrda Tsuchiuraga Asahi qishlogʻining bir qismi (Arakava qirgʻogʻida) va Tova qishlogʻi qoʻshib olinadi. Keyinchalik shaharga 1954-yil 1-noyabrda Kamiotsu qishlogʻi qoʻahiladi. 2006-yil 20-fevralda Niihari qishlogʻi (Niihari tumanidan) Tsuchiuraga birlashtirildi.

Hukumat

Shahar meriya va shahar kengashi, asosan mer-kengash hukumati tomonidan boshqariladi. Shahar hokimi umumshahar saylovlari orqali, shahar kengashi esa tegishli tumanlardan saylanadi. Merning apparati: mer Kiyoshi Nakagava (中川清), vitse-merlar Xideaki Goto (小泉祐司) va Xiroshi Koizumi (五頭英明)dan iborat. 28 aʼzodan iborat shahar kengashini rais Kiyoshi Yaguchi boshqaradi. Tsuchiuraning siyosiy tizimi Yaponiyaning boshqa shaharlariga oʻxshaydi, chunki Mahalliy avtonomiyalar toʻgʻrisidagi qonun barcha munitsipalitetlarni hokimiyat va tashkiliy jihatdan bir xil qiladi. Tsuchiura Ibaraki prefekturasi assambleyasiga uchta aʼzodan hissa qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Ibaraki 6-okrugi tarkibiga kiradi.

Iqtisodiyoti

Tsuchiura yaxshi temir yoʻl aloqalari va Kasumigaura koʻlida joylashganligi sababli ilgari janubiy Ibaraki prefekturasida savdo markazi boʻlgan. Shaharda, shuningdek, urushdan oldin ham, urush paytida ham Yaponiya Imperator dengiz floti havo korpusining asosiy bazasi joylashgan. Urushdan keyingi davrda Yaponiya milliy avtomagistral tizimining rivojlanishi, qoʻshni Tsukubaning hukumat sarmoyasi va rivojlanishi markazi sifatida tanlanishi va shahar atrofi kengayishi shahar markazidagi koʻplab doʻkonlar va savdo obyektlarining yopilishiga olib keldi. Shaharda bir nechta sanoat parklari mavjud. Hozirgi yerning 30 % dan ortigʻi qishloq xoʻjaligida, lotus ildizi mashhur mahalliy ekin sifatida ekiladi.

Taʼlimi

• Tsukuba xalqaro universiteti
• Tsuchiurada shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 16 davlat boshlangʻich maktabi, yetti davlat oʻrta maktabi va Ibaraki prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan beshta davlat oʻrta maktabi mavjud. Shuningdek, bitta xususiy boshlangʻich maktab, bitta oʻrta maktab va uchta xususiy oʻrta maktab mavjud. Prefekturada nogironlar uchun bitta maxsus taʼlim maktabi ham mavjud.

Transporti

Temir yoʻl

JR Sharq — Joban liniyasi

• Arakavaoki — Tsuchiura — Kandatsu

Magistral yoʻl

• Joban tezyurar yoʻlidagi — Sakura-Tsuchiura va Tsuchiura-Kita almashinuvlari
• 6-milliy yoʻnalish
• 125-milliy yoʻnalish
• 354- milliy yoʻnalish

Qardosh shaharlar bilan munosabatlari

•  — Palo Alto, California, AQSh, 2009-yildan beri
•  — Friedrichshafen, Germaniya, 1994-yildan beri

Mahalliy diqqatga sazovor joylar

• Tsuchiura qal’asi koʻrinishi

  

  Tsuchiura qalʼasining Taiko Yagura darvozasi

• Tsuchiura milliy mushakbozlik musobaqasi

Taniqli odamlar

• Kazuhiko Nishijima, fizik
• Takeshi Terauchi, musiqachi
• Chiaki Kuriyama, aktrisa
• Haruma Miura, aktyor, qoʻshiqchi

  

  Haruma Miura Tayvanda

• Mari Iydzima, qoʻshiqchi-qoʻshiq muallifi
• Junko Minagava, dublyaj aktrisasi
• Nobuo Fujita, IJN aviatori
• Tomoko Fukumi, dzyudochi
• Takayasu Akira, sumo kurashchisi

  

  Takayasuning tegata (imzo) si

• Noriyuki Sugasava, basketbolchi
• Junichi Saga, mahalliy yozuvchi va shifokor
• Kasumi, sport zali rahbari

Ommabop ommaviy axborot vositalarida

Pokémon yapon oʻyin seriyasidagi Celurean Siti geografik jihatdan olib qaraganda ham yaqin atrofdagi koʻl tufayli Tsuchiura shahrida joylashgan.

Galereya

• 
  Shinryudzi ibodatxonasi
• 
  Sakura daryosi
• 
  Asahi tunneli
• 
  Eski Komachi-no-sato charxpalagi
• 
  Bolalar bogʻchasi, 1928-yil, Tsuchiura.

Havolalar

• https://www.youtube.com/watch?v=CcgrIKoTqbo va https://www.imdb.com/title/tt11779894/?ref_=ttrel_rel_tt (rejissyor Chris Jiménez hujjatli filmi)
• Rasmiy veb-sayti (yaponcha)