Trindadi-e-Martin-Vas

Trindade-e-Martin-Vas
Geografiya
Maydoni	10,4 km2
Dengiz sathidan balandligi	620 m.
Ma'muriyat
Davlat	Braziliya
Mintaqa	Vitoria
Demografiya
Qo'shimcha ma'lumot

Trindade-e-Martin-Vas (portugalcha: Arquipélago de Trindade e Martim Vaz) — Atlantika okeanidagi vulqonli orollar guruhi. Ular Braziliya, Espirito Santo shtatiga tegishli. 1502-yilda portugal navigatori Xuan de Nova tomonidan kashf etilgan. Ular yashamaydilar.

Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arxipelag beshta alohida oroldan iborat:

Trindade oroli (Ilha Trindade), maydoni — 10,1 km², balandligi 620 metr. (20°31′30″S 29°19′30″W / 20.52500°S 29.32500°W / -20.52500; -29.32500^G O 20°31′30″S 29°19′30″W / 20.52500°S 29.32500°W / -20.52500; -29.32500^G O 20°31′30″S 29°19′30″W / 20.52500°S 29.32500°W / -20.52500; -29.32500^G O.)
Martin-Vas orollari (Ilhas de Martim Vaz), maydoni — 0,3 km². (20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O 20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O 20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O.)
- Shimoliy orol (Ilha do Norte), Racha orolidan (Martin-Vas) 300 metr shimoli-gʻarbda, balandligi 75 metr. (20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O 20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O 20°30′00″S 28°51′00″W / 20.50000°S 28.85000°W / -20.50000; -28.85000^G O.)
- Racha oroli (Martin-Vas) (Ilha da Racha), shimoli-gʻarbiy uchiga yaqin 175 metr. Sohillari toshlar bilan qoplangan. (20°30′18″S 29°20′42″W / 20.50500°S 29.34500°W / -20.50500; -29.34500^G O 20°30′18″S 29°20′42″W / 20.50500°S 29.34500°W / -20.50500; -29.34500^G O 20°30′18″S 29°20′42″W / 20.50500°S 29.34500°W / -20.50500; -29.34500^G O.)
- Rochedo da Angulha (Rochedo da Angulha), Racha (Martin Vas) orolidan 200 metr shimoli-gʻarbda, balandligi 60 metr boʻlgan tekis dumaloq tosh.
- Janubiy orol (Ilha do Sul), Racha orolidan 1600 metr janubda (Martin-Vas), toshli choʻqqilar. Janubiy orol Braziliyaning eng sharqiy nuqtasidir. (20°31′00″S 28°51′00″W / 20.51667°S 28.85000°W / -20.51667; -28.85000^G O 20°31′00″S 28°51′00″W / 20.51667°S 28.85000°W / -20.51667; -28.85000^G O 20°31′00″S 28°51′00″W / 20.51667°S 28.85000°W / -20.51667; -28.85000^G O.)

Trindade[tahrir | manbasini tahrirlash]

Trindade — Braziliya qirgʻoqlaridan 1200 km uzoqlikda joylashgan kichik orol (Vitoriya shahridan 740 mil sharqda). Materik qirgʻoqlaridan bir necha yuz kilometr sharqqa borib, baʼzan toshli qoyalar koʻrinishida suv ustida koʻtarilgan gʻiybatlar va dengiz togʻlari chizigʻi choʻzilgan. Trindade orolining maydoni 10,1 km² ni tashkil qiladi, ammo bu tubsizlikdan taxminan 5 km chuqurlikdan koʻtarilgan ulkan suv osti vulqon konusining kichik bir qismidir. Agar biz suv sathidan yuqoriga chiqadigan 600 m ni qoʻshsak, natijada konusning mutlaq balandligi er yuzidagi eng katta vulqonlarning balandligiga yaqinlashadi. Vulqonning er usti qismi atigi 2 million yil. Atrofdagi boyotlar va dengiz togʻlari hali etarlicha oʻrganilmagan, ammo ularning tekis tepalari ular bir paytlar, ehtimol, uchinchi davrda, dengiz yuzasiga yaqin joylashgan boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi. Agar vulqon faolligi qayta tiklansa, Trindadening oʻzi ham xuddi shunday taqdirni kutishi mumkin.

Hikoya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Trindade afsonaviy Assenzao oroli boʻlib, 1502-yilda portugaliyalik navigator Xuan de Nova tomonidan kashf etilgan va uch asr davomida koʻplab sayohatchilarning izlanish mavzusi boʻlib xizmat qilgan.

1700-yilda Trindade inglizlar tomonidan qoʻlga olindi va keyinchalik uni portugallarga berishga majbur boʻldi. Ikkinchisi u erda 1785-yilda La Perouse tashrifi paytida mavjud boʻlgan aholi punktiga asos solgan. Bu befoyda va qimmat turar joy tez orada tashlab ketildi^[1].

1893-yilda Trinidadga kelgan amerikalik sarguzashtchi Jeyms Xarden-Xikki oʻzini shahzoda deb eʼlon qilib, Trinidad knyazligi tashkil etilganini eʼlon qildi^[2]^[3].

1895 yil iyul oyida inglizlar Atlantika okeanida strategik muhim mavqega ega boʻlgan orollar ustidan nazoratni qoʻlga kiritdilar. Jeyms Xarden-Xikki Trindade va Martin-Vasni tark etishga majbur boʻldi. Shundan soʻng u hokimiyatni qaytarishga, jumladan, AQShni vositachilikka jalb qilish orqali behuda harakat qildi.

Keyin Braziliya orollar ustidan suverenitetini tan oldi. Ular hozirda Braziliyaning kichik dengiz bazasiga ega.

Qiziq faktlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bir versiyaga koʻra, bu erda qaroqchi Benito Bonito Lima cherkovlaridan talon-toroj qilingan xazinalarni yashirgan. Biroq, bu xazinalarning mavjudligi juda shubhali.

Orol filmga tushirilgan eng mashhur NUJ kuzatuvlaridan biri joylashgan joy. 1958-yil 16-yanvarda soat 12:15 da Admiral Saldanha Trindadening janubiy qirgʻogʻida langar qoʻydi va Rio-de-Janeyroga suzib ketishga tayyorlanayotgan edi. Kema ekipaji va yo‘lovchilaridan 48 kishi orolga yaqinlashib kelayotgan NUJni ko‘rgan. Boshqa tadqiqotchilar ushbu fotosuratlarning haqiqiyligiga shubha qilishadi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Vern J. Istoriya velikix puteshestviy. Kniga tretya: Puteshestvenniki XIX veka. 1993
↑ Bryk, William, „News & Columns“. 2006-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. , New York Press, v 15 no 50 (Dec 10, 2002)
↑ "Principality of Trinidad: John H. Flagler’s Son-in-Law Is Its Sovereign, Self-Proclaimed as James I," New York Times, June 10, 1894, p 23

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

„First Naval District“. 2014-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan.

„Martin J. Powell’s Trinidade Island UFO page“. 2010-yil 3-mayda asl nusxadan arxivlangan.

[1] Vern J. Istoriya velikix puteshestviy. Kniga tretya: Puteshestvenniki XIX veka. 1993

[oldsmoke-2] Bryk, William, „News & Columns“. 2006-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. , New York Press, v 15 no 50 (Dec 10, 2002)

[3] "Principality of Trinidad: John H. Flagler’s Son-in-Law Is Its Sovereign, Self-Proclaimed as James I," New York Times, June 10, 1894, p 23

[1]

[2]

[3]