Tiphys
Tifiy (Tifis, Ifiy, qadimgi yunoncha: Τῖφυς) — yunon mifologiyasida mashhur munajjim, argonavt, Kolxida yoʻlida „Argo“ning rulchisi[1]; Simplegadalar oʻrtasida kemani boshqarib, argonavtlarni boshqa falokatlardan qutqardi[2].
Agniy / Gagniyning (yoki Forbant va Girminaning) oʻgʻli. Ferekidning yozishicha, Ponteyning oʻgʻli. Asli yoki Beotiyadagi Tifa shahridan, yoki fespiyalik.
Baʼzi qadimgi mualliflarning fikriga koʻra, ochiq dengizda suzib yurish uchun birinchi marta murakkab yelkandan foydalanganlar argonavtlardir. Ulardan oldin yelkanlar umuman yoʻq edi yoki juda ibtidoiy edi. TifiygaAfina oʻrgatgan[3].
Seneka „Argo“ kemasining boshqaruvchisi Tifiyni birinchi bo‘lib yelkanni amalda qoʻllagan odam, deb atadi:
- Tifiy birinchi boʻlib dengizga yelkanlarni yoyishga jurʼat etdi
- va shamollarni yangi qonunlarga boʻysundirdi, soʻngra yelkanlarni shamolga qoʻydi
- Janubiy shamol sadosi ularni uzun izlar boʻylab siljitib,
- machtaning oʻrtasida, gohida esa oxirida.
Tifiy mariandinlar yurtida kasallikdan vafot etdi[4]. Uning oʻrniga argonavt, pahlavon, yaxshi rulchi Ankey keldi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Apolloniy Rodosskiy. Argonavtika I 104—109; Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka I 9, 16; Valeriy Flakk. Argonavtika I 417, 481; Statsiy. Fivaida VIII 213
- ↑ Apoll. Rhod. I 105—108; II 854
- ↑ Seneka. Medeya 2
- ↑ Apolloniy Rodosskiy. Argonavtika II 846—848; Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka I 9, 23; Valeriy Flakk. Argonavtika V 13-20; Gigin. Mifi 14 (s.34); 18