The DAO
DAO ― raqamli markazlashtirilmagan avtonom tashkilot boʻlib, aqlli shartnoma tizimi va Ethereum texnologiyasiga asoslangan kraudfanding platformasi[1]. Kraudfanding pul yigʻish davomida kompaniya 2016-yilning bahorida Ethereum platformasida 150 000 000 AQSH dollaridan ortiq sarmoya kiritishga muvaffaq boʻldi va shu tariqa tarixdagi eng yirik kraudfanding loyihasiga aylandi[2].
Loyiha investitsiya va moliyaviy boshqaruvning tubdan yangi modelini yaratish uchun bu turdagi birinchi markazlashtirilmagan (qonunlar bilan tartibga solinmagan va maʼlum bir hududga bogʻlanmagan) loyiha sifatida rejalashtirilgan edi. Biroq, 2016-yil iyun oyida loyiha xakerlik hujumi va investorlardan olingan mablagʻlarning katta qismini oʻgʻirlash natijasida muvaffaqiyatsizlikka uchradi[3].
2016-yil oxirida DAO tokenlari Poloniex va Kraken birjalarida muomaladan chiqarildi[4][5].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2016-yil 30-aprelda slock.it startap jamoasi kraudfanding doirasida mablagʻ yigʻish haqida eʼlon qildi. Mablagʻ yigʻish 28-maygacha davom etishi rejalashtirilgan edi va maqsad Ethereumda 20 000 000 dollar yigʻish edi. Biroq, 16-mayga kelib, jalb qilingan kriptovalyuta hajmi dollar hisobida 107 000 000 dan ortiqni tashkil etdi[6].
Kerakli miqdordan 6 baravar koʻproq yigʻilganiga qaramay, loyiha kodga qilingan katta hujum tufayli barbod boʻldi, buning natijasida kraudfanderlar tomonidan qoʻshilgan „efir“ oʻgʻirlab ketildi[2].
Gʻoya[tahrir | manbasini tahrirlash]
DAO Ethereum blokcheyn va aqlli kontrakt tizimiga asoslangan sunʼiy intellekt tomonidan boshqariladigan avtomatik venchur fondi sifatida yaratilgan. Yaratuvchilarning gʻoyasiga koʻra, investorlarning oʻzlari investorlarni qidirayotgan maʼlum loyihalar uchun platformada ovoz berishlari kerak edi. Tizimni esa dastur boshqarishi kerak edi[2].
Bir qator bozor ekspertlari loyihani korporativ boshqaruvdagi yutuq sifatida baholadilar. Biroq, loyihaning qulashi tufayli bu gipotezani sinab koʻrishning iloji boʻlmadi[3].
Loyihaning qulashi[tahrir | manbasini tahrirlash]
DAO tokenlarini sotishdan oldin ham, baʼzi ekspertlar GitHubda ommaviy joylashtirilgan loyiha kodida juda muhim zaifliklar borligi haqida ogohlantirgan edi. 2016-yil iyun oyida allaqachon jinoyatchilar rekursiv tarmoqlar yaratishga va koʻp marta efir olishga imkon beruvchi bagdan foydalanishga muvaffaq boʻlishdi. Hujum natijasida loyiha 53 million AQSh dollaridan ortiq mablagʻni yoʻqotdi[6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Автоматическая компания DAO, основанная на блокчейне Ethereum, открылась, невзирая на критику“. 14-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyul 2018-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Компания DAO собрала $107 млн для инвестиций в проекты для blockchain-платформы Ethereum“. 12-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyul 2018-yil.
- ↑ 3,0 3,1 „Что такое The DAO и как он стал крупнейшим краудфандинговым проектом в истории“ (ru). 2018-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-avgust.
- ↑ „Poloniex to delist 27 altcoins including DSH and DAO“ (inglizcha). 2016-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-iyul.
- ↑ „DAO delisting“ (En) (deadlink). 2018-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-iyul. (Wayback Machine saytida 12-oktabr 2018-yil sanasida arxivlangan)
- ↑ 6,0 6,1 Олег Парамонов. „DAO теряет миллионы долларов в час из-за ошибки в своём коде и тянет Ethereum за собой“ (ru). https://xakep.ru. 2018-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-iyul.