Telekanallar logotipi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Odatiy raqamli ekranli grafikda stansiyaning logotipi ekranning bir burchagida paydo bo'ladi (ushbu simulyatsiya qilingan misolda, pastki o'ngda).

Raqamli tvda grafik logo, raqamli ekran uchun kelib chiqqan grafik logo (DOG, bug[1] yoki tarmoq xatosi) suv belgisiga o'xshash stansiya logotipi bo'lib, ko'pchilik televidenie eshittirishlari kanalni aniqlash uchun o'z dasturlari ekran maydonining bir qismiga joylashtiradi. Shunday qilib, ular doimiy vizual stansiya identifikatsiyasiyaning bir shakli bo'lib, brendning tan olinish imkoniyatini oshiradi va video uzatuvga egalik huquqini tasdiqlaydi.

Grafik dasturlash manbasini, hatto vaqt o'zgartirilgan bo'lsa ham, aniqlaydi — ya'ni videotasmaga, DVDga yoki TiVo kabi raqamli shaxsiy video yozuvchisiga yozilgan holatda bo'ladi. Ushbu texnologiyalarning ko'pchiligi tomoshabinlarga an'anaviy dasturlar orasidagi stantsiya identifikatsiyasini o'tkazib yuborish yoki qayta eshtish imkonini beradi; Shunday qilib, DOGdan foydalanish stantsiya yoki tarmoqqa standartdagi reklamalar o'tkazib yuborish mumkin yoki o'tkazilganlik ehtimoli bo'lganda ham brend identifikatsiyasini amalga oshirish imkonini yaratib beradi.

DOG suv belgisi efirdan tashqari mualliflik huquqining buzilishini kamaytirishga yordam beradi, masalan, DVD-da tayyor qismlarini taqdim etish: moybo'yoqli kontent "rasmiy" DVD namoyishidan osongina farqlanadi va nafaqat stantsiyani aniqlashga yordam beradi. Balki eshittirish jarayoni qo'lga olinadi, lekin odatda efirning haqiqiy sanasi ham. 

Makon turi uchun to'g'ri obuna ishlatilayotganligini aniqlash uchun grafikadan foydalanish mumkin bo'ladi. Misol uchun, Sky Sportsni pub ichida ko'rsatish qimmatroq narxlar va tariflarni talab qiladi; ushbu obuna bo'yicha avtorizatsiya qilingan kanal muharirilar ko'rishi uchun ekranning pastki qismiga pint shisha grafik tasvirini qo'shadi. Grafika ma'lum vaqtlarda o'zgaradi, bu esa uni qalbakilashtirishni qiyinlashtiradi.

Boshqa tomondan, suv logotipli belgilari kadrga nisbatan diqqatni chalg'itadi, tomoshabinlarning e'tiborini o'ziga qaratadi va teledasturda taqdim etilgan muhim ma'lumot o'rnini qamrab olishi mumkin. Juda yorqin bo'yoqlar ba'zi turdagi televizorlarda ekranning yonishiga olib kelishi mumkin.

Ko'zga ko'rinadigan va o'rnatilgan ranglardan foydalanish dastur muallifidan arxiv maqsadlari uchun alohida toza yana bir nusxaga ega bo'lishini talab qiladi, biroq bu amaliyot o'nlab yillar oldin radioeshittirishlar orasida mashhur bo'lganida, suv belgisi keng tarqalgan emas edi. Ba'zi hollarda, rasmni tozalash uchun suv belgilari loyqalanadi yoki iloji bo'lsa, raqamli ravishda olib tashlanadi. Ko'zga ko'rinadigan suv belgilari bo'lmasa, kontentni nazorat qilish ko'zga ko'rinmas raqamli suv belgilari bilan ta'minlanishi mumkin.[2]

Ba'zi hollarda bu grafik tasvir joriy dasturning nomini ham ko'rsatishi mumkin. Ba'zi televizion tarmoqlar kelgusi muhim dasturlarni reklama qilish uchun DOG bilan birga qo'shimcha logotip yoki matnni joylashtirishi mumkin. Misol uchun, Olimpiya o'yinlarining teleradiokompaniyalari ko'pincha o'yingacha va o'yin davomida o'zlarining telvizion ekraniga Olimpiya halqalari belgisini qo'shadilar.

Foydalanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ko'pgina yangiliklar teleradiokompaniyalari, shuningdek, bunday hollarda bir nechta televizion tarmoqlar ham o'z logotipi bilan birga soatni ham joylashtiradilar. Amerika Qo'shma Shtatlari, Kanada, Avstraliya va Yangi Zelandiyada ITlar, shuningdek, shouningni mumkin. Avstraliyada bu dasturni qaytarish grafikasi (PRG) sifatida tanilgan. Tarmoqdagi boshqa dasturlarni reklama qiluvchi stansiya logotipi ustiga matnni joylashtirish uslubi kanallar uchun odatiy holdir.

Ko'pgina mamlakatlarda ba'zi televidenie tarmoqlari tomoshabinlarga dasturni takrorlashdan farqli o'laroq, jonli efirda ekanligi haqida maslahat berish uchun DOGning pastki qismiga "jonli efir" degan ypzuvni qo'yishadi. Televizion sport musobaqalar paytida IT, shuningdek, joriy hisob kabi o'yin bilan bog'liq bir nechta statistik ma'lumotlarni qo'yish umkun. Bu Kanada va Amerika Qo'shma Shtatlaridagi ko'p odamlar uni ball xatosi sifatida ko'rsatishiga olib keldi.

Ko'pgina mamlakatlarda ITlar reklama roliklari va treylerlarda grafik tasvir o'chgirib yuboriladi, ammo ba'zi boshqa mamlakatlarning telekanallari ularni ikkalasida ham, ikkalasidan ham olib tashlamagan (masalan, Turkiya, Indoneziya, Italiya, Vetnam va Rossiyadagi ba'zi telekanallar olib tashlaydi).

Arab dunyosida[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arabcha televidenie logotiplari ekranning pastki oʻng tomoniga qo'yiladi Al-Jaziradan tashqari yuqori oʻng va chap tomonda joylashtirilgan. Arab televideniyelarining ba'zilari reklama vaqtida va treylerlar vaqtida o'z logotiplarini yashiradi, masalan, Dubai TV, Dubai One, Funoon, Misrning CBC va Nil TV tarmoqlari, ART Hekayat, ART Hekayat 2, Iqraa va Al-Jazeera.

Abu-Dabi TV va MBC1 2000-yillarning o'rtalariga qadar o'zlarining logotiplari ekranning o'ng tomonning pastki burchakga qo'yilgan edi, keyinchalik esa ular yuqori o'ng burchakka ko'chirildi.

Argentina[tahrir | manbasini tahrirlash]

1990-yillarning oxiridan boshlab, Argentinadagi deyarli barcha televizion stantsiyalar ekranning yuqori o'ng tomonida o'z logotiplarini joyalshtirgan va efirlarini dvom etttirgan. 2002-yilda Azul Televiziya oʻrniga Canal 9 qayta ishga tushirilganda, uning logotipi ekranning pastki chap tomonida koʻrsatildi. Bir qancha tanqidlarga uchraganidan so'ng esa, Canal 9 o'z logotipini argentinalik teleradiokompaniyalarining me'yoriga aylangan ekranning yuqori o'ng tomoniga ko'chirdi.

Avstraliya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya birinchi marta 1990-yillarning boshlarida Prime7 va WIN Television -da raqamli ekranli grafikni taqdim etdi. Yetti tarmoq 2001-yil dekabr oyida Nine Network, 2004-yil dekabr oyida Network Ten va 2005-yil yanvar oyida ABCdan keyin 1999-yil may oyida o'zlarining barcha dasturlarida raqamli ekranli grafiklarni translyatsiya qilgan birinchi metropoliten tarmoq hisoblangan. Avstraliyadagi ITlar ko'pincha ekranning pastki o'ng burchagiga qo'yiladi, lekin tarmoqning sport brendidan foydalanadigan sportga yo'naltirilgan kontentli (masalan, Seven Network va Seven Sport) kanalda odatda ekranning yuqori o'ng burchagida paydo bo'ladi. Ulardan biri dastlab oʻz DOG-ni ekranning yuqori oʻng burchagiga joylashtirgan, chunki u oʻsha paytda sportga yoʻnaltirilgan kanal boʻlgan, ammo 2011-yilda rebrenddan soʻng keng koʻlamli kontentni translyatsiya qilish uchun kanalning DOG’i koʻchirilgan. Ekranning pastki o'ng burchagi. ABC3 va ABC Kids kanallari dastlab o'z DOGlarini ekranning yuqori chap burchagiga joylashtirgan, ammo 2013-yil oxiridan boshlab ularni pastki o'ng burchakka ko'chirib o'tkazishgan.

Islandiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

RÚV, Stöð 2 va Stöð 3 kabi barcha Islandiya telekanallari oʻzlarining shaffof logotiplarini televizor ekranining yuqori oʻng burchagiga o'rnatilgan bo'ladi, koʻpincha ular foydalanadigan subtitrlar uchun 888 logotipi mavjud.

Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hindistonda teleekranlaridagi birinchi logotip 1984-yilda DD2 Metro (hozirgi DD News) tomonidan taqdim etilgan. U oq va biroz shaffof ranglarda bo'lgan.

Barcha hind telekanallari o'z logotiplarga ega. Ular har doim to'q rangli, hech qachon shaffof emas va reklama vaqtida deyarli bu logotiplar olib tashlanmaydi olib tashlanmaydi (garchi Janubiy Hindistonning Sun TV tarmog'i kanallari 2015-yilgacha shunday qilgan).

Hindiston telekanallarining aksariyati o'z logotiplarini ekranning yuqori o'ng burchagiga joylashtiradi, lekin istisno holatlari ham mavjud. Amaldagi burchak eshittirishga bog'liq bo'lishi mumkin. Yirik milliy teleradiokompaniyalar orasida:

  • Sony tarmog'idagi kanallar har doim istisnosiz yuqori o'ng burchakdan foydalanadi.
  • Yulduzli kanallar, shuningdek, yuqori o'ng burchakdan foydalanadi, National Geographic va Nat Geo Wild bundan mustasno, ular xalqaro hamkasblari bilan bir qatorda yuqori chap burchakdan foydalanadilar. Oldingi istisnolar orasida 2008-yilda Fox History & Entertainment-ga o'zgartirilgunga qadar logotipi chap tomonda joylashgan The History Channel ; 2013 va 2016-yillar oralig'ida yuqori chap burchakdan foydalangan hozirda tugatilgan V kanali ; va 2019-yil iyun oyida Hindistondan olib tashlanadigan Nat Geo People, Nat Geo Music va BabyTV .
  • TV18 va Viacom18 kanallari 2018-yildan beri yuqori chap burchakda oʻz logotiplarini koʻrsatgan mintaqaviy tildagi kino kanallari (masalan, Colors Kannada Cinema va Colors Gujarati Cinema) hamda Colors Super bundan mustasno, yuqori oʻng burchakdan ham foydalanadi. ; va har doim pastki o'ng burchakdan foydalangan VH1 . Bundan tashqari, CNBC-TV18, CNBC Awaaz va CNBC Bajar pastki o'ngdan foydalanadi. Bundan tashqari, MTV o'zining logotipini 2018-yil 23-aprelgacha yuqori chap burchakda ko'rsatdi, u o'ng yuqoriga ko'chirildi (uning 2017-yilda chiqarilgan HD versiyasi har doim yuqori o'ng burchakdan foydalangan). 
  • Ko'pgina boshqa yirik tarmoqlardan farqli o'laroq, Zee Network -ning o'z nomlarida "Zee" ni o'z ichiga olgan yangilik bo'lmagan kanallari o'z logotiplarini yuqori o'ng burchakda emas, balki yuqori chap burchakda ko'rsatadi. Bu 2017-yil 15-oktabrdan beri, Zee tarmogʻining deyarli barcha Zee brendli telekanallari yangi logotip va koʻp hollarda yangi grafik toʻplami va koʻrinishi bilan rebrending qilingan paytdan beri sodir boʻldi. Bungacha logotiplar boshqa teleradiokompaniyalarda bo'lgani kabi yuqori o'ngda ko'rsatilardi. (Yangiliklar kanallarining logotiplari, ya'ni, Zee Media korporatsiyasiga tegishli kanallarning logotiplari pastki chap burchakdan foydalanadigan WION bundan mustasno, yuqori o'ng burchakda qoldi.) Zee TV, Zee Cinema, Zee Café kabi barcha yirik Zee brendli kanallar va Zee Tamil, Zee Telugu, Zee Marathi va Zee Bangla kabi mintaqaviy kanallar yuqori chap tomonda oʻz logotiplarini koʻrsatadi; bundan tashqari, Odia tilidagi Sarthak TV kanali Zee Sarthak nomini o'zgartirdi va o'z logotipini yuqori chap tomonga o'tkazdi.
  • 2017-yilda katta rebrend oʻtkazilganda oʻz logotiplarini yuqori chap tomonga oʻtkazgan “Zee” soʻzini oʻz ichiga olmagan Zee kanallari orasida ingliz kino kanali Zee Studio ham bor edi; 2018-yil 3-iyunda &flix deb oʻzgartirilganda logotip yuqori chap tomonda qoldi. Bundan tashqari, hind kino kanali va rasmlari 2013-yilda ishga tushirilgandan beri o'z logotipini har doim yuqori chap tomonda ko'rsatib turadi. Biroq, &privé HD, Zee'ning boshqa ingliz kino kanali va hind ko'ngilochar kanali &TV o'z logotiplarini o'ng yuqori burchakda joylashtiradi. Zing va Living Foodz kabi “Zee” soʻzini oʻz ichiga olmagan boshqa Zee kanallari yuqori oʻng burchakdan foydalanadi.
  • Milliy teleradiokompaniyalardan keskin farqli o'laroq, Janubiy Hindistonning yirik teleradiokompaniyasi Sun TV Network kanallari har doim istisnosiz o'zlarining logotiplarini pastki o'ng burchakda ko'rsatgan. Bundan tashqari, Tamil tilidagi Jaya va Kalaignar tarmoqlari har doim o'z logotiplarini Quyoshning pastki o'ng burchagidan farqli o'laroq, pastki chap burchakda ko'rsatadi.

Litva[tahrir | manbasini tahrirlash]

Litvada DOGlar odatda ekranning yuqori o'ng burchagida ko'rinadi, ammo LNK guruhining kanallari o'zlarining DOGlarini yuqori chap burchakda joylashtiradilar. Agar dasturlash yosh tomoshabinlar uchun mos bo'lmasa, pastki o'ng burchakda yosh reytingini ko'rsatadigan DOG joylashtirilgan.

Malayziya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barcha Malayziya telekanallari 1993-yildan beri ekrandagi logotiplarga ega va odatda ekran burchagining yuqori oʻng tomonida koʻrinib turadi, Media Primaga tegishli 8TV, yuqori chapda va Bernama TV bundan mustasno.

Meksika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Meksikada bir marta TV va XEIMT-TV 1997-yildan beri o'z logotiplarini ekranning yuqori o'ng tomonida doimiy ravishda ishlatadigan birinchi kanallar edi. Televisa va TV Azteca kanallari tegishli ravishda 2000va 2004-yilgacha o'z kanallarida logotiplardan doimiy foydalanishni yo'lga qo'ymagan edi.

Marokash[tahrir | manbasini tahrirlash]

SNRT va 2M o'zlarining telekanallari uchun doimiy ekrandagi DOGlarni ishlatib keladi. Bundan farqli o'laroq, boshqa kanallar, jumladan Medi 1 TV va Télé Maroc reklama vaqtida o'z logotiplarini yashiradi.

Rossiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiyada televizion kanallarda odatda moybo'yoqli belgilar mavjud bo'lib, ular odatda ekranning yuqori o'ng yoki yuqori chap burchagiga joylashtiriladi (ba'zi e'tiborga loyiq istisnolar, o'z logotipini pastki chap burchakda joylashtiradigan HTB va Disney Channel. uning logotipi pastki o'ng burchakda). Ba'zi kanallarda moybo'yoq reklama tanaffuslarida yarim shaffof bo'lib qoladi (ilgari reklama tanaffuslarida olib tashlanardi, lekin treylerlarda emas), lekin Birinchi kanal yoki Rossiya-1 kabi asosiy kanallarda ular hech qachon yo'qolib ketmaydi va yarim shaffof bo'lmaydi. Birinchi kanal 1992-yilda suv belgilarini taqdim etgan birinchi kanal edi va 1993-yilga kelib suv belgilari boshqa kanallarda paydo bo'ldi.

Singapur[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapur telekanallari 1994-yilda teledasturlarda kanal logotiplarini namoyish qila boshladilar. Birinchisi 5-kanal, keyin 12 -kanal va oxirgisi 8-kanal edi. Televizion stantsiyalar logotipni to'liq rangli ko'rsatadi va odatda ekranning yuqori o'ng qismida ko'rsatiladi. Bundan tashqari, taxminan 2004-yildan beri Mediacorp telekanallarining logotiplari bosh kompaniyaning logotipini ham o'z ichiga oladi va bu 2005-yilda kengaydi va Channel U Mediacorp tarkibiga kirdi.

Slovakiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xuddi Chexiya Respublikasi kabi, Slovakiyadagi telekanallar ham efir tarmog'idan qat'i nazar, o'z logotiplarini ekranning yuqori chap burchagiga joylashtiradilar. STV1 davlat kanali (hozirgi Jednotka) 1993-yildan beri yuqori chap burchakdan foydalanadi, 2000–2001 va 2004 va 2012-yillar bundan mustasno, yuqori oʻng burchakdan foydalangan. TV JOJ va Markíza va ularning qardosh kanallari kabi asosiy tijorat telekanallari har doim yuqori chap burchakdan foydalangan. TA3 yangiliklar telekanali 2011 va 2017-yillar davomida pastki chap burchakdan foydalangan. Bu Slovakiyada translyatsiya qiluvchi chex tilidagi kanallarga ham tegishli. 2004-yildan beri Slovakiyadagi deyarli barcha tijorat televideniyelari o'z logotiplarini ekranda saqlaydi va mamlakatning ommaviy eshittirish tarmog'i RTVS reklama va ko'rsatuv treylerlarida buning aksini qiladi.

Tailand[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tailand 1991-yilda ITlarni taqdim etdi. Tailand televideniesi logotiplari toʻliq rangli boʻlib, logotiplar reklama vaqtlarida, savdo sinovlari translyatsiyalari, dasturlar oʻrtasida oʻtishlar va Tailand qirollik oilasi aʼzosi translyatsiya paytida koʻrsatilganda olib tashlanadi. Tailandda joylashgan barcha televizion stantsiyalar logotiplarni ekranning yuqori o'ng qismida ko'rsatadi (logotiplar ba'zan uning pastki o'ng burchagida ko'rsatilar edi).

Bhumibol Adulyadet vafotidan keyin motam paytida barcha televizion stantsiyalar 2017-yil 21-yanvargacha yuz kun davomida oq-qora, monoxrom DOGlarni efirga uzatdi va logotipni ekranning pastki o'ng tomonida ko'rsatdi. Davr tugagandan so'ng, barcha televizion stantsiyalar DOGlarni odatiy ranglar sxemasiga qaytardilar, lekin ekranning pastki o'ng tomonida logotipni ko'rsatishda qoldilar (xorijiy sport dasturlari va ayrim kanallarda ba'zi xorijiy seriallar va mahalliy sport dasturlari bundan mustasnohali ham ekranning yuqori o'ng burchagida logotiplarni ko'rsatish).

Turkiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkiyada ekran grafiklari, xatolar yoki DOGlar ekran nishonlari sifatida tanilgan. Analog/raqamli televidenieda ekran nishonlari 1996-yilda TRT1ga kiritilgan va ba'zi xususiy kanallarda 1990-yillarning o'rtalaridan boshlab ekran nishonlari mavjud edi. 2000-yil 1-yanvardan boshlab, o'sha paytdagi barcha telekanallarda ekran nishonlari odatda ekranning yuqori o'ng tomonida joylashtirilgan holda turar edi. Biroq, 2010-yil 1-yanvarda One yangi mavzu to'plamiga ega bo'ldi va ekran logotipi kadrning pastki o'ng tomoniga ko'chirildi. TRT kanallarining barcha ekran nishonlari 2010-yil oxiriga kelib ekranning oʻng pastki qismida joylashgan edi.

Tijorat telekanallari odatda o'z logotiplarini ekranning yuqori chap burchagiga joylashtiradilar: kattaroq kanallar orasida Kanal D, Show TV, Fox va ATV yuqori chap burchakdan foydalanadi, Star TV esa yuqori o'ng burchakdan foydalanadi. Turkiyaning qoʻshnisi Gretsiyada ham xuddi shunday holat mavjud boʻlib, u yerda koʻpchilik telekanallar yuqori chap burchakdan (jumladan, turk yoki hind nomlari bilan bogʻliq boʻlmagan Star Channel) foydalanadi, faqat Skai TV yuqori oʻng burchakdan foydalanadi.

Tijoriy tanaffuslar paytida nishonlar soddalashtirilgan yoki shaffof bo'ladi.

Vetnam[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vetnam telestansiyalari 1995-yilda o'zlarining raqamli ekrandagi grafik DOGlarini ekranlarda e'lon qila bopshladi. Logotiplar reklamaladan olib tashlanmaydi, lekin Indoneziyadagi soha vakillaridan farqli o'laroq, to'liq holda rangli bo'lib qoladi. Raqamli telekanallarda soat va dastur nomi ham ko'rsatilib qo'yilishi mumkin. Ba'zi kabel kanallari kabel provayderi logotipi va logotipini ko'rsatadi. Masalan, VTV Kabel kanallari yuqori chap tomonda kabel provayderining logotipi va yuqori o'ng tomonda kanal logotipi mavjud. Boshqa provayderlar va xalqaro kanallar yuqori o'ngda, VTV kabelidagi K+ esa pastki chapda ishlatilgan.

Odatda sport bilan bog'liq bo'lgan televizordagi yana bir grafik (ayniqsa Shimoliy Amerikada, Yevropada bo'lmasa ham) homiy yorlig'i ham foydalanadi. Unda ma'lum homiylarning logotiplari, o'yinga tegishli fon, tarmoq logotipi, e'lon va musiqa bilan birga ifodalanishi mumkin.

Ham radio va televizorda qo'llanilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ko'pgina mamlakatlarda jambon stantsiyasi vaqti-vaqti bilan ularning havaskor-televidenie uzatmalarini aniqlashi kerak. Bunday stantsiyalar kartani fonga qo'yish o'rniga ko'pincha o'zlarining chaqiruv belgisini signalga qo'yadi. Ko'pgina jambonlar bunday identifikatsiyalarni yaratish uchun yuqori xarajatli grafik ustunlardan foydalanish o'rniga uyda qurilgan qurilmalar yoki eski iste'molchi belgilar generatorlaridan foydalanadilar. Haqiqiy grafiklarni kamdan-kam hollarda ko'rish mumkin, chunki chaqiruv belgisi odatda "OSD shrifti" da yoziladi.

Xobbilar tomonidan jonli ITlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xobbilar tomonidan DOGlarni yaratish uchun foydalanailadigan eng oson va eng ko'p terilgan qurilmalardan apparatlaridan biri bu 1980-yillarning vintage Sony XV-T500 video superimposeridir bo'lgan. Ushbu qurilma orqali signalni luma-kalitlashi, xotiraga harakatsiz kadrni olishi va keyin sakkiz rangdan birida kalitli grafikni istalgan CVBS signaliga joylashtirish imkoniyati mavjud edi. Ilgari havaskorlar va hatto kam byudjetli telestansiyalar tomonidan keng qo'llaniladigan yana bir usul genlock interfeysli Amiga rusumidagi kompyuterlari bo'lgan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Eshittirish dizayneri
  • Ekranni yoqish, raqamli ekrandagi grafikalarning ayrim holatlarida yon ta'sir
  • Ekrandagi displey
  • Televizion yangiliklar ekrani tartibi
  • Raqamli suv belgisi
  • Score bug, maxsus sport translyatsiyalari uchun ekrandagi grafik
  • Soat identifikatori

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Program Supplier Pack | Aurora“. 2018-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-sentyabr.
  2. „Content Control: Digital Watermarking and Fingerprinting“. 2021-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-sentyabr.