Sipoo

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sipoo ( Fincha talafuzi: [ˈsipoː] ; shvedcha: Sibbo ) Finlandiyadagi munisipalitetdir. Xelsinki metropolitan hududining bir qismidir. Munitsipalitet qariyb 22,350 nafar aholiga ega ( 28 Fevral 2023 ) va 698,60 kvadrat kilometr (269,73 kv miya) maydonni egallaydi, shundan 358,97 km2 (138,60 kv mi) suvdir. Aholi zichligi – har kvadrat kilometrga 65,81 nafar kishi (170,4/kv.m.). . Munitsipalitetning maʼmuriy markazi — Nikkila ( shvedcha: Nickby ),[1] 34 kilometr (21 mi) Xelsinki markazidan shimoli-sharqda. Yana bir muhim shahar hududi - Söderkulla munitsipalitetning janubiy qismida joylashgan.

Munitsipalitetning gerbi bu aholi punktining kelib chiqish tarixiga ishora qiladi va unga ko'ra Sipooning qadimgi ajdodlari mintaqaga vikinglar kemasida kelgan deyishadi, uning kamoniga bo'ri boshi bilan bezatilgan; shunga ko'ra, mahalliy aholi hatto "Sipoo bo'rilari" deb atalgan. Gerbning to'lqinli chiziqli fessi Sipoo daryosiga tegishli.[2][3]

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sipoodagi Sipoonkorpi milliy bog'ining tepaliklarida

Xelsinkining sharqiy yondosh hududi ya'ni uning qo'shnisi va Uusimaa mintaqasida joylashgan Porvoo'nunning g'arbiy qo'shnisi. Boshqa qo'shni shaharlar Vantaa, Kerava, Tuusula, Järvenpää, Mäntsälä va Pornainendir . Sipodan Xelsinki yo'nalishida ikkita muhim yo'l aloqasi mavjud bo'lib: ular 7-magistral, Porvoo avtomagistrali ( E18 qismi) deb nomlanuvchi va Xelsinki tomonidagi Itäväylä deb nomlanuvchi 170-yo'l.

Bir paytlar deyarli toʻliq shved tilida soʻzlashuvchi bu xalq ya'ni munitsipalitet 1953-yildan buyon faqat ikki tilda soʻzlashadi, koʻpchilik Finlandiya tilida soʻzlashuvchilardir, 2003 yildan beri Finlandiyaning boshqa qismlaridan migratsiya tufayli. Bugungi kunga kelib fin tilida so'zlashuvchi ko'pchilik 60% va shved tilida so'zlashuvchi ozchilik haqida Aholining .

2006-yil 26 iyunda Sipoo shahar kengashi kelgusi 25 yil mobaynida munitsipalitet aholisinini uch baravar ko'paytirish strategiyasi to'g'risida qaror qabul qildi. Ushbu qaror Xelsinki qirg'oq bo'ylab yuqori darajadagi urbanizatsiyalarni qurishni bardavom ettirish uchun munitsipalitetning bir qismini qo'shib olish rejalarini e'lon qilganidan keyin qabul qilindi (va shuning uchun yuqori soliq tushumlari). Finlandiya Davlat kengashi 2007-yil iyun oyining 28chi sanasida anneksiyani yoqlab ovoz berdi, 8 kishi qarshi 4 kishi maqul ovoz bilan[4] Sipoo Oliy ma'muriy sudga murojaat qildi, lekin sud Davlat kengashining qarorini tasdiqladi[5] va anneksiya 2009-yil yanvar oyining 1chi sanasida bo'lib o'tdi. Xelsinki hech qanday nuqtada Sipoo bilan bevosita chegaralanmaganligi sababli, Vantaa shahri Xelsinki va Sipoo o'rtasidagi hududni Xelsinkiga berdi.

Siyosati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sipoda 2019-yilda Finlandiya parlamenti saylovi natijalari[6] :

  • Shvetsiya Xalq partiyasi 25,4%
  • Milliy koalitsiya partiyasi 23,8%
  • Finlar partiyasi 12,5%
  • Sotsial-demokratik partiya 10,8%
  • Yashil liga 9,8%
  • Hozir harakat 5,3%
  • Markaz partiyasi 4,1%
  • Chap ittifoq 2,9%
  • Xristian demokratlar 2,3%
  • Boshqa partiyalar 3,1%

Taniqli odamlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Xjallis Xarkimo (1953 yilda tug'ilgan), tadbirkor va siyosatchi
  • Elina Salo (1936 yilda tug'ilgan), aktrisa
  • Nasty Suicide (1963 yilda tug'ilgan), Xanoy Rocks uchun gitarachi
  • Ernst Tandefelt (1876-1948), shved-fin zodagonlari
  • Joona Toivio (1988 yilda tug'ilgan), professional futbolchi
  • Zakris Topelius (1818-1898), shved-fin yozuvchisi, shoir va jurnalist
  • Artturi Ilmari Virtanen (1895-1973), Nobel mukofoti sovrindori
  • Mikael Ylöstalo (1963), olimpiadachi

Ommaviy axborot vositalarida[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sipoo Elisa Viihde tarmog'ining "Duke of Sipoo" ( fin: Sipoon herttua qora komediya teleserialida tasvirga tushgan. ), Kari Xietalahti o'ynagan buzuq Sipolilik tadbirkor Pasi Kovalainen rolini o'ynagan va shundan so'ng u juda mashxurlikka erishgan.[7][8]

Egizak shaharlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ostersundom
  • Pornain
  • Porvoo
  • Sibbesborg
  • Sipoonkorpi milliy bog'i
  • Lemminkäinen ibodatxonasi

Ma'lumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Uusi Nikkilä – Uusi Kaupunki (in Finnish)
  2. ↑ Suomen kunnallisvaakunat (fi). Suomen Kunnallisliitto, 1982 — 159 bet. ISBN 951-773-085-3. 
  3. ↑ „Sisäasiainministeriön vahvistamat kaupunkien, kauppaloiden ja kuntien vaakunat I:13 Sipoo“ (fi). Kansallisarkiston digitaaliarkisto.
  4. ↑ „Hallitus hyväksyi Sipoo-liitoksen“ (fi). YLE Uutiset. Helsinki: Yleisradio Oy (2007-yil 28-iyun). 2011-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 25-yanvar.
  5. ↑ Supreme Administrative Court Precedent KHO:2008:1 (Wayback Machine saytida 2008-10-29 sanasida arxivlangan), ruled on January 15, 2008 (in Finnish)
  6. ↑ „Tulospalvelu: Eduskuntavaalit 2019 - Sipoo“. Sipoon sanomat. Qaraldi: 2019-yil 15-aprel. [sayt ishlamaydi]
  7. ↑ Elisa Viihde – SIPOON HERTTUA (in Finnish)
  8. ↑ IMDb – Sipoon Herttua: Duke of Sipoo

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sipoo&oldid=3835532" dan olindi