Shimoliy toj alfasi
Shimoliy toj alfasi (a CrB, a Coronae Borealis) ― spektroskopik qoʻshaloq yulduz boʻlib, Shimoliy toj yulduz turkumidagi eng yorqin yulduzdir. Uning bir qancha tarixiy nomlari bor:
- Alfekka[1] arabcha nyr ạlfkّ’ nayyir al -fakkadan " uzilgan [doiraning] yorqin [yulduzi] ".
- Gemma[1], lotin tilida qimmatbaho tosh degan maʼnoni anglatadi.
- Gnoziya, lotincha Gnōsia stella corōnæ iborasidan kelib chiqqan boʻlib, Virgiliyning Georgiklar didaktik asarida topilgan[2].
α Shimoliy toj — A0 spektral klassida Algol tipida toʻsilgan oʻzgaruvchi, uning yulduzining kattaligi +2,21 m dan +2,31 m gacha, davri 17,36 kun hisoblanadi. U yulduzining kattaligi + 7,1 m va spektral klassi G5 boʻlgan hamroh tomonidan toʻsiladi. Asosiy komponentdan oʻrtacha 0,2 a. e. masofa bilan ajralgan (0,13 a. e. dan 0,27 a. e. gacha), bu Quyoshdan Merkuriygacha boʻlgan masofaning taxminan yarmiga toʻgʻri keladi. Yulduzni oʻrab turgan katta chang diski taxminan Veganiki kabi. Hozirgi vaqtda qoʻshaloq yulduzlar tizimi bunday diskning dinamikasiga, jumladan, sayyoralarning shakllanishiga qanday taʼsir qilishi haqida munozaralar mavjud[3]. Harakatlanuvchi yulduzlar guruhiga kiritilgan Katta ayiq yulduz turkumiga kiradi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Alphecca (Stars, Jim Kaler)"(ingl.)
- ↑ Richard Hinckley Allen. „Corona Borealis“,. Star Names — Their Lore and Meaning, 1899.
- ↑ Tomkin, J.; Popper, D. M., 1986, „Rediscussion of eclipsing binaries. XV — Alpha Coronae Borealis, a main-sequence system with components of types A and G“, Astronomical Journal, vol. 91, June 1986.(ingl.)