Shebekino

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Xudoning onasining ikonasi cherkovi qayg'u chekayotganlarning quvonchi
Shebekinskaya xurmosi

Shebekino — Rossiyaning Belgorod viloyatidagi shahar,Shebekinskiy tumani (shahar okrugi) ning maʼmuriy markazi.

Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

1713-yilda Shibekin aholi punkti sifatida paydo bo'lgan.Ushbu aholi punktiga rahbarlik qilgan mahalliy ma'mur,podpolkovnik I.D.Shibeko nomi bilan atalgan.Bu nom keyinchalik Shebekinoga buzilgan.1938-yildan shaharga[1]aylantirilgan.

Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ukraina bilan chegarada,Severskiy Donets daryosidan 7 km,Nezhegol daryosida Belgoroddan 32 km uzoqlikda joylashgan hudud hisoblanadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shebekino aholi punktining paydo bo'lgan sanasi rus xaritalarida birinchi marta belgilangan 1713-yil deb hisoblanadi.Biroq,ehtimol,bu joyda XVII asrda rus xalqi tomonidan ushbu hududlarni o'zlashtirish paytida paydo bo'lgan kichik aholi punktlari mavjud bo'lgan.Bundan tashqari, Belgorod mudofaa chizig'i bu joyga juda yaqin o'tdi va uning qo'riqchilaridan biri joylashgan edi. 1654-yilda zamonaviy Shebekino shahrining chekkasida Belgorod mudofaa chizig'ining bir qismi bo'lgan Nezhegolsk qal'asi qurildi[2][3].

Qishloq o'z nomini birinchi yer egasi nomi bilan oldi,u o'z krepostnoylarini bu erga joylashtirib, qishloqqa asos solgan.Poltava jangi qatnashchilaridan biri boʻlgan podpolkovnik Ivan Dmitrievich Shibeko[4] dvoryan N.dan 160 kvartal yer sotib oladi.R. Maslova.U Nezhegol daryosining oʻng qirgʻogʻida,oʻz serflarining Rjevskiy Yar[5] qoʻshilishida joylashdi.Uning mulkida mulkdan tashqari tegirmon ham qurgan[3].

1716-yilda I.D.Shibeko va uning xotini farzandlarini qoldirmay vafot etdi.Butun mulk Pyotr I ning sobiq ofis kotibi Aleksey Vasilevich Makarovga ijaraga berildi[3]. Uning o'limidan so'ng,Shebekino bahs-munozaralar ob'ektiga aylandi va XVIII-asrda bir nechta egalarini o'zgartirdi[3],ular orasida N.F. Golovin ham tanilgan[2].1785-yilda Shebekino posyolkasi malika Yekaterina Petrovna Baryatinskiy[3] mulkiga o'tdi.1792-yilda aholi punktining markazida "parishionlar va xayrixoh donorlar hisobidan" Xudoning onasining Tixvin yog'och cherkovi qurilgan.Bu esa aholi uchun qulayliklar yaratdi.Yan bir yangi cherkov ishga tushdi.

XIX asrda aholi punkti Kursk viloyatining Belgorod tumanining volost markaziga aylandi[2].1836-yilda Shebekino posyolkasini general-leytenant Aleksey Maksimovich Rebinder (1795-1869) sotib oldi.Rebinderlar oilasining mulkiga o'tishi bilan aholi punktida sanoatning faol rivojlanishi boshlandi.1839-yilda Nezhegol daryosi bo'yida joylashgan turar-joy egasi ibtidoiy shakar zavodini qurdi,1848-yilda rekonstruksiya qilindi va kengaytirildi va egasining nomi bilan Alekseevskiy[6] deb nomlandi.1847-yilda korxonani qurilish materiallari bilan ta'minlash uchun mo'ljallangan g'isht zavodi qurildi.1850-yilga kelib,Rebinderov qand lavlagi zavodi Kursk viloyatidagi eng yirik zavodlardan biriga aylandi[3].

Aleksey Maksimovichning o'g'li Aleksandr[6],1867 yilda Shebekinoda qishloq xo'jaligi jihozlarini ta'mirlash uchun mexanik ustaxonalar,1875-yilda esa - distillash zavodi va sariyog' qayta ishlaydigan ikki qavatli tegirmon qurdi.1888-yilda shakar zavodi rekonstruksiya qilindi,asosiy va ikkita yon binolar qurib bitkazildi,suv nasosi o'rnatildi.1890-yilda Shebekinskiy va Novo-Tavoljanskiy shakar zavodlari 1 million 575 ming rubllik mahsulot ishlab chiqardi.Bunday hajmdagi mahsulotlarni eksport qilishni soddalashtirish uchun 1896-yilda Belgoroddan Kupyanskgacha bo'lgan temir yo'l liniyasini qurish jarayonida Nezhegol stantsiyasidan Novo-Tavoljankadagi Botkino yuk stantsiyasiga va Rebinderovo yuk stantsiyasiga kirish temir yo'llari yotqizildi.Shebekino aholi punkti[3].

1875-yilda Aleksandr Alekseevich akasi Nikolay bilan birgalikda agronom Vasiliy Krainskiytashabbusi bilan Shebekinoda 120 kishilik ishchilar uchun Marinskiy qishloq xoʻjaligi maktabini tashkil etdi.Unga 14 yoshdan kichik boʻlmagan oʻquvchilar qabul qilindi,ularga 3 nafar oʻqituvchi dala ishlari,duradgorlik va santexnika fanlaridan dars bergan[3].

1880-yillarning oxirida eski cherkov yonida xuddi shu nomdagi yangi tosh cherkov qurilgan.Uning qurilishi uchun mablag'larning bir qismi Rebinderlar oilasi tomonidan ajratilgan.

1905-yilda A.Lekin. Rehbinder shakar zavodida elektr stansiyasini qurib,nafaqat sanoat korxonalarini,balki turar-joy binolarini ham elektr energiyasi bilan ta'minladi.XX asrning boshlarida Alekseevskiy zavodi Rossiyadagi eng yirik zavodga aylandi va kunlik shakar ishlab chiqarish har biri 900 funtdan 15 ta vagonni tashkil etdi,bu yiliga 3 million rublgacha daromad keltirdi.1914-yilda A.A. Rebinder ko‘nchilik va so‘yish sexini qurdi,unda 1385 nafar ishchi ishladi[3].

Inqilobdan oldin Shebekinoda qand va koʻnchilik zavodlaridan tashqari spirt,boʻr va gʻisht zavodlari,qishloq xoʻjaligi ustaxonalari ham bor edi[3].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Поспелов 2008.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „Администрация Шебекино - История города“. 2014-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 История Шебекино
  4. ↑ Шебекино // Белгородская энциклопедия / гл. ред. В. В. Овчинников. — Белгород: Обл. тип., 2000. — 464 с.
  5. ↑ „Трёхвёрстная военно-топографическая карта Российской империи, ряд XXII, лист 15, до 1868 // Яръ Ржевскiй“ (ru).
  6. ↑ 6,0 6,1 „Древний род Ребиндеров“. 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 6-mart.

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shebekino&oldid=4217734" dan olindi