Shavushka
Shaushka, Shausha, Shavushka[1] ― hosildorlik, urush va shifo maʼbudasi, keyinchalik xet panteoniga qabul qilingan.
Puduhepa, Shavushka oliy ruhoniyning qizi bilan xet Qiroli Xattushili III (1420-1400 miloddan) nikoh natijasida, bu maʼbuda ham qirolning himoyachi maʼbudasiga aylangani haqida eslatib oʻtilgan matnlar bizgacha yetib kelgan.
Rasm[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xurrit ikonografiyasida (bosma muhrlar) Shavushkaning odatiy qiyofasi — oʻzini yalongʻoch etib, choyshabni ochadigan ayoldir[2].
Xet ikonografiyasida u qanotli, sher bilan turgan, ikki hamroh bilan birga turgan ayol sifatida tasvirlangan. Uning maqomiga koʻra, Mesopotamiya maʼbudasi Ishtarga teng edi va baʼzan xet xanjarining yozuvlarida u bilan bir xil boʻlgan.[3].
Kult[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ibodat markazi Kitzuvadndagi Lavatsanta ibodatxonasi edi[4].
Matnlarda Shavushka nikoh muhabbatini targʻib qiluvchi, lekin baʼzida sevgini xavfli sinovga aylantira oladigan noaniq obroʻga ega maʼbuda Ishtarga oʻxshab tasvirlangan. Yazilikayadagi relyeflar maʼbudani ikki marta tasvirlaydi: birida erkak xudolari bilan, ikkinchisida esa maʼbudalar bilan tasvirlangan.Xet matnlariga koʻra, u erkak va ayol sifatida kiyinadi, bolta va boshqa qurollar kabi odatiy erkak xususiyatlariga ega, bir qator tadqiqotchilar uni androginiya nuqtai nazaridan talqin qilishgan[5].
Shavushka nomidan, bibliya olimi L. Neselovskiy-Spanoning soʻzlariga koʻra, Xetitdan boʻlgan Injil qahramoni Bat-Shua / Bat-Sheba (ruscha Bathsheba tarjimasida), yahudiy etimologiyasining asosi „qasamyod qizi“[6], keyinchalik yahudiylar tomonidan qayta koʻrib chiqilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Beckman, Gary. „Ištar of Nineveh Reconsidered.“ JCS 50 (1998).
- ↑ Dyakonov I. M. Predistoriya armyanskogo naroda (istoriya Armyanskogo nagorya s 1500 po 500 g. do n.e.: xurriti, luviysi, protoarmyane) (Wayback Machine saytida 2016-04-10 sanasida arxivlangan)
- ↑ Beckman, Gary. „Ištar of Nineveh Reconsidered.“ JCS 50 (1998).
- ↑ Sirkeli Höyük — Exploring an Ancient Hittite City in Cilicia (Wayback Machine saytida 2009-01-05 sanasida arxivlangan). Accessed 11 Dec 2010.
- ↑ Karel van der Toorn; Bob Becking; Pieter Willem van der Horst. Dictionary of Deities and Demons in the Bible. Brill, 1999 — 758—759 bet. ISBN 90-04-11119-0.
- ↑ Nesiołowski-Spanò, Łukasz. (2012). Dziedzictwo Goliata. Filistyni i Hebrajczycy w czasach biblijnych, s. 393—394.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Moran, Uilyam L. Amarna maktublari. Jon Xopkins universiteti nashriyoti, 1987, 1992. (yumshoq muqovali, ISBN 0-8018-6715-0)
- Qadimgi Sharq tarixi, 2-qism. M. 1987-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- EA 23-(teskari), maqola -(Britaniya muzeyi)
- Amarna harflari fotosuratlari toʻplami uchun qarang: Pirissi va Tulubri havolalari, (Tushratta harflari va boshqalar).