Shafaq, mifologiya
Shafaq (Zarya zaryanitsa; belaruscha: Зара-зараніца, Зорка-зараніца[1]; ukraincha: Зоря, Зоря-зоряниця, Ключниця неба[2]; qadimgi rus tilidan zrѣti „qarash, koʻrish“[3]) — slavyan mifologiyasida shafaqning quyosh chiqishi va quyosh botishida sodir boʻladigan yorugʻlik hodisasi timsoli, sehrli harakatlar vaqti hisoblangan[4].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sharqiy slavyanlar shafaqni Zarya-zaryanitsa — krasnaya devitsa (Zarya-zaryanitsa — krasnaya devitsa) va boshqa epitetlar bilan atashgan. Bu obraz Sharqiy slavyan folklorida — afsun va ertaklarda ham uchraydi. Rus ertaklarida u „Solnseva sestritsa“[5] (Solntseva sestritsa-Quyosh opa) sifatida namoyon boʻladi. Rus va polyak afsunlarida uchta shafaq qayd etilgan: ertalab, peshin va kechqurungi[6].
Bir Belarus xalq qoʻshigʻida Zarnitsa kunni ozod qilish uchun har kuni ertalab osmonni ochishi kerak boʻlgan kalitlarni yoʻqotadi; bu kalitlarni Quyosh topadi[7].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Салавей 2004.
- ↑ Zorya // Українська мала енциклопедія: У 8 т.[uk] — T. 2 : Knijka IV. Lіteri J-Y — Buenos-Ayres, 1959. — S. 512
- ↑ Шанский 1971.
- ↑ Топорков 1995.
- ↑ Гатцук 1992.
- ↑ Агапкина 2010.
- ↑ Kabashnіkaoʻ, K. P. Belaruskaya vusnapaetichnaya tvorchass / K. P. Kabashnіkaoʻ, A. S. Fyadosіk, A. S. Lіs. — Mіnsk: Navuka і texnіka, 1988. — 950 s.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Агапкина Т. А.. Восточнославянские лечебные заговоры в сравнительном освещении. Сюжетика и образ мира, Традиционная духовная культура славян. Современные исследования. М.: Индрик, 2010. ISBN 978-5-91674-091-2.
- „Ведьма-сестра“,Сказки русского народа. М.: ЭОС, 1992. ISBN 5-7682-0004-5.
- {{{заглавие}}}.
- {{{заглавие}}}.
- {{{заглавие}}}.
- {{{заглавие}}}.[sayt ishlamaydi] (nedostupnaya ssilka) (belor.)
- Danica i Zora, astralne božice u slavenskih naroda // Franjo Ledić Mitologija slavena (serb.)
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Zoryushka“. Kazaklar toʻy qoʻshigʻi (wordpress.com)