Kontent qismiga oʻtish

Sariqlik qopchasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sariqlik qopchasi embrionga biriktirilgan membranali qop boʻlib, bilaminar embrion diskining gipoblast qatlami hujayralari tomonidan hosil boʻladi. Kindik pufakchasi deb ataladi ammo sariqlik xaltasi ancha keng qoʻllanadi. Odamlarda sariqlik xaltasi erta embrion qon bilan taʼminlanishida muhim ahamiyatga ega[1] va uning katta qismi embrion rivojlanishining toʻrtinchi haftasida birlamchi ichakka qoʻshiladi[2].

Bachadon boʻshligʻida akusherlik ultratovush tekshiruvi bilan taxminan 5 haftalik homiladorlik davrida koʻriladi.
Sunʼiy ravishda rangli, homiladorlik qopini, sarigʻi qopini va embrionni koʻrsatadi (+ belgilari orasidagi masofa 3 mm.).

Sariqlik xaltasi homiladorlik paytida[1] homiladorlik qopchasi ichida koʻrinadigan birinchi elementdir, odatda homiladorlikning 3 kunida.

Sariqlik xaltasi embrionning old (ventral) qismida joylashgan. U tashqi-embrion endoderma bilan qoplangan[3], uning tashqarisida epiblastdan olingan embriondan tashqari mezenxima qatlami joylashgan.

Qoida tariqasida, kanal 20-xaftada toʻliq oʻzgarishga uchraydi, chunki sariqlik xaltasining koʻp qismi rivojlanayotgan oshqozon-ichak traktiga qoʻshiladi, ammo taxminan ikki foiz hollarda uning proksimal qismi ingichka ichakdan boʻrtib chiqib saqlanib qoladi, yaʼni Mekkel divertikuli deyiladi.

Baʼzan yoʻlning biriktirilgan joyiga qarama-qarshi tomonda yonbosh ichakning boʻshligʻini torayishi kuzatiladi.

Sariqlik xaltasi homila rivojlanishining ikkinchi haftasida, amniotik qopning shakllanishi bilan bir vaqtda shakllana boshlaydi. Gipoblast yon tomonga koʻpayib, pastga tusha boshlaydi. Rivojlanayotgan pufakchaning qarama-qarshi qutbida joylashgan Xeyzer membranasi yuqoriga koʻtarilishni boshlaydi va gipoblast bilan qoʻshiladi.

Rivojlanishidagi oʻzgarishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Birlamchi sariqlik xaltasi: bu ikkinchi haftada rivojlanadigan pufakcha, uning qavati Xeyzer membranasi va yuqorisi gipoblast bilan qoplangan. U ekzokolomik boʻshliq ham deyiladi.
  • Ikkilamchi sariqlik xaltasi: bu struktura ekstraembrionik mezodermadan ajralib, ekstraembrionik koelomni hosil qilganda hosil boʻladi. Mezoderma hujayralari sariqlik qopining bir qismi[3] va qolgani ikkilamchi sariq qopcha boʻladi.
  • Yakuniy sariqlik xaltasi: rivojlanishning toʻrtinchi haftasida, organogenezda, sariqlik xaltasining bir qismi endoderma bilan oʻralgan va embrionga ichak sifatida qoʻshiladi. Sariqlik xaltasining qolgan qismi oxirgi sariqlik qopchasi hisoblanadi.

Qoʻshimcha rasmlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Sariq tana oʻsmasi
  1. 1,0 1,1 Lutfey, Karen; Freese, Jeremy (2005). „Toward Some Fundamentals of Fundamental Causality: Socioeconomic Status and Health in the Routine Clinic Visit for Diabetes“. American Journal of Sociology. 110-jild, № 5. 1326–1372-bet. doi:10.1086/428914. ISSN 0002-9602. JSTOR 10.1086/428914.
  2. The Developing Human: Clinically Oriented Anatomy: Chapter 7
  3. 3,0 3,1 Hafez, S. (1-yanvar 2017-yil), Huckle, William R. (muh.), „Chapter One - Comparative Placental Anatomy: Divergent Structures Serving a Common Purpose“, Progress in Molecular Biology and Translational Science, Molecular Biology of Placental Development and Disease (inglizcha), Academic Press, 145-jild, 1–28-bet, doi:10.1016/bs.pmbts.2016.12.001, PMID 28110748, qaraldi: 21-oktabr 2020-yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()