Sanoat minerallari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sanoat resurslari (minerallar) — tijorat qiymati uchun qazib olinadigan, yoqilgʻi (yoqilgʻi minerallari yoki mineral yoqilgʻi) boʻlmagan va metallar (metall minerallar) manbai boʻlmagan, ammo sanoatda jismoniy va/yoki kimyoviy xossalari uchun ishlatiladigan geologik materiallar[1]. Ular tabiiy holatda yoki boyitilgandan soʻng xom ashyo sifatida yoki keng koʻlamli qurilishlarda qoʻshimchalar sifatida ishlatiladi.

Misollar va foydalanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sanoat jinslari va minerallarning tipik misollariga ohaktosh, gil, qum, shag'al, diatomit, kaolin, bentonit, silika, barit, gips va talk kiradi. Sanoat minerallari sifatida qoʻllash qurilish, keramika, boʻyoqlar, elektronika, filtrlash, plastmassa, shisha, yuvish vositalari va qogʻoz sohalarida kuzatiladi.

Baʼzi hollarda, hatto organik materiallar (torf) va sanoat mahsulotlari yoki qoʻshimcha mahsulotlar (sement, shlak, kremniy) sanoat minerallari, shuningdek, asosan metall boʻlmagan shaklda ishlatiladigan metall birikmalar toifasiga kiradi (masalan, titanning koʻpchiligi Ti metalidan koʻra TiO2 oksidi sifatida koʻproq ishlatiladi).

Xom ashyoni sanoat foydali qazilmalari sifatida foydalanishga yaroqliligini aniqlash uchun baholash texnik sinov ishlarini, minerallarni qayta ishlash boʻyicha sinovlarni va yakuniy mahsulotni baholash ishlarini oʻtkazish talab qilinadi.

Sanoat foydali qazilmalari roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

1) Agregatlar

2) Alunit

3) Asbest

4) Asfalt, tabiiy

5) Koptokli gillar

6) Barit

7) Bentonit[2]/Diatomit[3]/Fuller er

8) Boratlar

9) Shoʻr suvlar

10) Karbonatitlar

11) Korund

12) Olmos

13) Oʻlchamli tosh

14) Dala shpati va nefelin — siyenit

15) Flyuorit

16) Granat

17) Qimmatbaho mineral

18) Granit

19) Grafit

20) Gips

21) Halit

22) Kaolinit

23) Kyanit/Sillimanit/Andalusit

24) Ohaktosh/Dolomit

25) Marmar

26) Slyuda

27) Mirabilit

28) Natron

29) Nakolit

30) Novakulit

31) Olivin[4]

32) Perlit[5]

33) Fosfat

34) Kaliy — kaliy minerallari

35) Pemza[6][7]

36) Kvars

37) Shifer[8]

38) Silika qumi/Tripoli

39) Oltingugurt

40) Talk

41) Vermikulit

42) Vollastonit

43) Seolitlar

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Industrial Minerals & Rocks: Commodities, Markets, and Uses, 7 Kogel J.E.: , Society for Mining, Metallurgy, and Exploration, 2006. ISBN 9780873352338. 
  2. Memedi, Hamdije; Atkovska, Katerina; Lisichkov, Kiril; Marinkovski, Mirko; Kuvendziev, Stefan; Bozinovski, Zoran; Reka, Arianit A. (28 June 2017). "Separation of Cr(VI) From Aqueous Solutions by Natural Bentonite: Equilibrium Study". Quality of Life (Banja Luka) - APEIRON 15 (1–2). doi:10.7251/QOL1701041M. http://doisrpska.nub.rs/index.php/qualitiyoflife/article/view/3527/3366. 
  3. Reka, Arianit; Anovski, Todor; Bogoevski, Slobodan; Pavlovski, Blagoj; Boškovski, Boško (29 December 2014). "Physical-chemical and mineralogical-petrographic examinations of diatomite from deposit near village of Rožden, Republic of Macedonia" (en). Geologica Macedonica 28 (2): 121–126. ISSN 1857-8586. http://js.ugd.edu.mk/index.php/GEOLMAC/article/view/920/857. 
  4. Sturt, B.A. „Industrial minerals associated with ultramafic rocks in Norway“,. Industrial Minerals and Extractive Industry Geology: Based on Papers Presented at the Combined 36th Forum on the Geology of Industrial Minerals and 11th Extractive Industry Geology Conference, Bath, England, 7th-12th May, 2000 Scott P.W.: . Geological Society of London, 2002 — 47 bet. ISBN 9781862390997. 
  5. Reka, Arianit A.; Pavlovski, Blagoj; Lisichkov, Kiril; Jashari, Ahmed; Boev, Blazo; Boev, Ivan; Lazarova, Maja; Eskizeybek, Volkan et al. (23 October 2019). "Chemical, mineralogical and structural features of native and expanded perlite from Macedonia". Geologia Croatica 72 (3): 215–221. doi:10.4154/gc.2019.18. http://www.geologia-croatica.hr/index.php/GC/article/view/gc.2019.18. 
  6. Hatzilazaridou, K. „A review of Greek industrial minerals“,. Industrial Minerals and Extractive Industry Geology: Based on Papers Presented at the Combined 36th Forum on the Geology of Industrial Minerals and 11th Extractive Industry Geology Conference, Bath, England, 7th-12th May, 2000 Scott P.W.: . Geological Society of London, 2002 — 115 bet. ISBN 9781862390997. 
  7. Cekova, Blagica. Structural examinations of natural raw materials pumice and trepel from Republic of Macedonia. https://www.researchgate.net/publication/259130146. 
  8. Scott, P.W.. Industrial Minerals and Extractive Industry Geology: Based on Papers Presented at the Combined 36th Forum on the Geology of Industrial Minerals and 11th Extractive Industry Geology Conference, Bath, England, 7th-12th May, 2000. Geological Society of London, 2002 — 1 bet. ISBN 9781862390997. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]