Saniy jangi
| Saniy jangi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xolid ibn Valid yurishlarining bir qismi | |||||||
| |||||||
| Qoʻmondonlar | |||||||
| Roshidun xalifaligi | Sosoniy Ahamoniylar imperiyasi
| ||||||
| Kuchlar | |||||||
| 15,000 | 100,000–150,000 | ||||||
Saniy jangi (arabcha: معركة الثني) – musulmon arab qoʻshini va Sosoniylar imperiyasi oʻrtasida kechgan jang. Xolid ibn Valid Iyod ibn Gʻanmdan yordam soʻrash uchun Ayn at-Tamrdan Dumat al-Jandalga ketganida, Fors (Sosoniylar) saroyi Xolid oʻz qoʻshinining katta qismini olib Arabistonga qaytganiga ishongan edi. Forslar musulmonlarni yana sahroga haydab, yoʻqotilgan hududlarni qaytarib olishga va obroʻ-eʼtiborini tiklashga qaror qildi. Biroq Xolid ibn Valid ularni avval Muzayya jangida magʻlub etib, soʻngra Saniy tomon yurish qildi.
Jang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xolid Muzayya jangidagi harbiy hiylasini takrorlashga qaror qildi. Uning qoʻshini avvalgidek uchta korpusga boʻlinib harakatlandi. Har bir korpus Muzayyadan oʻz yoʻnalishi boʻylab alohida boʻlib yoʻlga chiqdi va belgilangan tun va vaqtda Saniyga hujum qilish uchun bir nuqtada birlashdi. Xolid Muzayyadan toʻgʻridan-toʻgʻri eng qisqa va bevosita yoʻl orqali Saniyga yoʻl oldi, qolgan korpuslar esa uning qanotlaridan keng yoyilib oldinga harakatlandi. Belgilangan tun va vaqtda, yaʼni 633-yil noyabr oyining ikkinchi haftasida (Ramazon oyining birinchi haftasi, hijriy 12-yil) uchala korpus birgalikda Saniydagi arablar qarorgohiga hujum qildi. Bu safar ozchilik arablar omon qoldi. Biroq ayollar, bolalar va koʻplab yoshlar tirik qoldirilib, asirga olindi. Arab qoʻmondoni Rabi’a ibn Bujayr esa jangda halok boʻldi.
Urush oqibati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saniy jangidan keyin Xolid ibn al-Volid Zumaylda arab qoʻshinlariga hujum qildi va ularni ham yoʻq qilishga erishdi. Shundan soʻng Forsning Iroqdagi qudratiga yakun yasaldi.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- A. I. Akram, The Sword of Allah: Khalid bin al-Waleed, His Life and Campaigns, Nat. Publishing. House, Rawalpindi (1970) ISBN 0-7101-0104-X.