Sad!

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Sad! (XXXTentacion)dan yoʻnaltirildi)
„SAD!“
XXXTentacion musiqasi
„?“ albomidan
Chiqarilgan sanasi March 2, 2018
Janr
Davomiyligi 2:46
Leybl
Matn muallif(lar)i
Prodyuser(lar) John Cunningham
XXXTentacion singllari xronologiyasi
„Fuck Love“
(2018)
SAD!
(2018)
„Changes“
(2018)
Klipi
"SAD!" YouTubeda

Sad!“ — amerikalik reper va qoʻshiqchi XXXTentacionning ikkinchi studiyaviy albomidagi qoʻshigʻi, ? albom nomi (2018). U 2018-yil 2-martda albomning asosiy musiqa sifatida chiqdi[4] Trek Jon Cunningham tomonidan ishlab chiqilgan va XXXTentacion tomonidan yozilgan.[5][6] Qoʻshiq XXXTentacionning Qoʻshma Shtatlardagi eng yuqori charti boʻlib, 2018-yil 18-iyun kuni vafotidan soʻng Billboard Hot 100 roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi[7] Qoʻshiq, shuningdek, Spotify’da 1,8 milliarddan ortiq oqimlarni toʻpladi, bu platformadagi eng koʻp oqimli qoʻshiqlardan biri hisoblanadi. Qoʻshiq X ning bugungi kungacha eng katta va eng mashhur xit qoʻshigʻi boʻlib qolmoqda. Qoʻshiq uchun klip 28-iyun kuni uning YouTube kanali orqali taqdim etildi.[8] 2021-yil 13-avgustda singl AQShda RIAA tomonidan Diamond sertifikatiga ega boʻlib, uni barcha davrlarning eng koʻp sotilgan emo-rap qoʻshigʻiga aylantirdi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

XXXTentacion produser bilan „SAD!“ , Jon Kanningem, 2018-yil yanvar oyida X-ning Instagram sahifasiga akustik qoʻshiqning koʻrinishi yuklanganidan soʻng, Kanningem X qoʻshiq aytayotganda gitara chalayotgani koʻrsatilgan.[9] 2018-yilning 11-yanvarida X oʻzining YouTube kanaliga mashhur PlayerUnknownʼs Battlegrounds videooʻyinini oʻynayotgani koʻrsatilgan oʻyin videosini yukladi.[10] Videoning kirish qismi „SAD!“[11] va X qoʻshiqni bir oydan soʻng, 2018-yil 4-fevralda videoda koʻrib chiqdi va uni oʻzining introsi uchun ishlatdi, taxminlarga koʻra, qoʻshiq YouTubeʼga yuklangan koʻplab parchalar ortidan „SAD n Low“ deb nomlangan. X qoʻshiqni bir necha kundan soʻng rasmiy chiqishidan oldin YouTube videosida yana bir bor koʻrishni davom ettirdi.[12]

Premyera[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yil 1-mart kuni X oʻzining boʻlajak albomidan ikkita qoʻshiq chiqarayotganini eʼlon qildi ., Instagram’da „Bugun kechqurun soat 12:00 da albomimdan ikkita qoʻshiqni tashlab qoʻysangiz, ularni hisoblab boʻlmaydigandan koʻproq marta ijro eting“.[13]"SAD!" 2018-yil 2-martda Spotify, Deezer, iTunes/Apple Music va Tidal’da „Changes“ bilan birga chiqarildi.[14]

HotNewHipHop „SAD!“ X-ning debyut albomidagi musiqalarga, 17 -yilda emo xip-xop estetikasi tufayli, „Yana floridalik yosh emo hududiga kirib bormoqda — lo-fi sint torli halqa va tiniq perkussiya bilan melodik ballada Xning mahoratini namoyish etadi.“[15] XXL XXX ning „sobiq sevgilisi uchun depressiya va oʻz joniga qasd qilish bilan kurashayotgani“ koʻrsatilgan qoʻshiq matnidan qanday farq qilganini taʼkidladi.[16]Rap-Up shuningdek, trekni oʻrab turgan „emo-melodiyalar“ ga eʼtibor qaratdi va baxtsiz romantika haqida oʻz joniga qasd qilish fikrlari mavzusida gapirdi.[17] Qoʻshiq, shuningdek, Spotify’da 1,5 milliarddan ortiq oqimlarni toʻpladi, bu platformadagi eng koʻp oqimli qoʻshiqlardan biri hisoblanadi.

2018-yilning 10-mayida Billboard qoʻshiq Spotify pleylistlaridan yangi kuchga kirgan yomonlikka oid „yomon xulq-atvor siyosati“ kuchga kirganidan keyin olib tashlanganini xabar qildi.[18] Pleylist olib tashlanganidan olti kun oʻtgach, Qoʻshma Shtatlarda qoʻshiqning oqimlari kuniga oʻrtacha 17 foizga kamaydi.[19] Top Dawg Entertainment bosh direktori Entoni Tiffit va reper Kendrik Lamar, agar X musiqasi tiklanmasa, oʻz musiqalarini xizmatdan olib tashlash bilan tahdid qilgandan soʻng, X musiqasini tanlangan pleylistlardan olib tashlash qarori keyinchalik bekor qilindi.[20][21]

Muxlislarning oʻsib borishi statistikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshma Shtatlarda „SAD!“ 2018-yil 12-martdan boshlangan haftada Billboard Hot 100 roʻyxatida 17-oʻrinda debyut qildi va XXXTentacionning mamlakatdagi eng yuqori debyut qilgan va eng yuqori reytingga ega qoʻshigʻiga aylandi [1],[7]12 kun ichida 66 million oqimga ega boʻldi.[22] Keyinchalik qoʻshiq yettinchi raqamga koʻtarilib, „SAD!“ XXXTentacionning AQShdagi birinchi oʻntaligiga kirdi.

Buyuk Britaniyada „SAD!“ hafta oʻrtalarida 33-oʻrinni egalladi,[23][24] 39-oʻrinni egallagan " Joselin Flores „ va uning ikkinchi eng yaxshi 40 qoʻshigʻidan keyin mamlakatdagi eng yuqori reytingli qoʻshigʻiga aylandi.[25][26] Qoʻshiq rasman 26-raqamda debyut qildi va XXXTentacionning mamlakatdagi birinchi top 30 hitiga aylandi.[27]“SAD!" Shvetsiya, Avstraliya va Yangi Zelandiyada kuchli 10 talikka kirdi. Shuningdek, u Irlandiyada eng yaxshi 20 talikka va Norvegiyada eng yaxshi 40 talikka kirdi.

„SAD!“ XXXTentacionning oʻlimidan soʻng koʻplab tijorat rekordlarini yangiladi. U 2018-yilning 19-iyunida Spotify’da 10,4 million oqim toʻpladi va platformadagi oqimlar boʻyicha bir kunlik rekordni yangiladi.[28] U 2018-yil 25-iyunidan boshlangan haftada Billboard Hot 100 roʻyxatida 52-raqamdan birinchi raqamga koʻtarildi.[7]Bu uni 1997-yilda " Mo Money Mo Problems „ bilan The Notorious BIG filmidan keyin oʻlimidan soʻng Hot 100 birinchi raqamli singlni qoʻlga kiritgan birinchi aktyor boʻldi va umuman olganda, vafotidan keyin chartda birinchi oʻrinni egallagan toʻqqizinchi rassom boʻldi.[29][7]“SAD!" Rasmiy audio 2021-yil 14-yanvarda YouTube -da bir milliard tomoshaga yetdi.

Musiqa klipi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fayl:Sad Music Video XXXTentacion.jpg
Onfroy oʻzining haqiqiy oʻlimidan soʻng koʻp oʻtmay chiqqan musiqiy videoda oʻzining eski dafn marosimida qatnashadi

Onfroyning „SAD!“ 2018-yil 28-iyun kuni BB&T markazidagi xotira marosimidan bir kun oʻtib premyerasi boʻlib oʻtdi. Videoni Onfroyning oʻzi yozgan va „ijodiy rejissor“ qilgan va JMP rejissori. Videoda, yoshi kattaroq X oʻzining yoshi kattaroq boʻlakka boʻyalgan sariq-qora sochlari, uydagi zoʻravonlik ayblovi bilan hibsga olinganidan keyin Xning mashhur mugshotida boʻlgan soch turmagiga ega boʻlgan kichigining dafn marosimida qatnashmoqda. X oʻzining yoshligini koʻrish uchun qutiga yaqinlashganda, yosh X toʻsatdan hayotga qaytadi. Ikkisi cherkovda va xiyobonda jang qila boshlaydi. Jang oldidan, paytida va undan keyin qora qalpoqli figura X bilan gaplashadi, turli savollarni beradi va nafratga emas, balki sevgiga asoslangan fikrlash tarzini targʻib qiladi va X uning hayotidagi eng katta dushmani oʻzi ekanligini tushunadi. X oʻzining yoshligini magʻlub qiladi va uni butunlay oq joyda yotgan holda qoldiradi. Ekranda „Odamlar oʻzgaradi, hamma narsa oʻzgaradi, men ham oʻzgardim“ deb yozilgan qogʻoz varaq paydo boʻladi. Video „Yashasin SHAHZODA X“ soʻzlari bilan yakunlanadi. 2022-yil yanvar oyi holatiga koʻra, video YouTube boʻylab 153 milliondan ortiq koʻrilgan. Audio 2022-yil yanvar holatiga koʻra 1,1 milliarddan ortiq koʻrildi va bu uning YouTubeʼdagi eng mashhur videosiga aylandi.[30]


Musiqa matni

Yeah

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

I gave her everything

She took my heart and left me lonely

I think broken heart's contagious

I won't fix, I'd rather weep

I'm lost and I'm found, but

It's torture being in love

I love when you're around

But I fucking hate when you leave

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

Who am I? Someone that's afraid to let go, uh

You decide, if you're ever gonna, let me know (yeah)

Suicide, if you ever try to let go, uh

I'm sad, I know, yeah

I'm sad, I know, yeah

Homiylar va xodimlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tidaldan tomonidan moliyalashtirilgan.[31]

  • Jahseh Onfroy — muallif, kompozitsiya
  • Jon Kanningem — hammuallif, kompozitsiya, produser
  • Koen Heldens — musiqachi
  • Kevin Peterson — rejissor
  • Deyv Kutch — rejissor yordamchisi

Turli davlat telekranlarida efirga uzatilish grafikalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Yeung, Neil Z. „? - XXXTENTACION“. AllMusic. Qaraldi: 9-avgust 2018-yil.
  2. „There is no question mark over rapper XXXTentacion's talent [Review“]. Young Post | South China Morning Post. 2019-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-aprel 2020-yil.
  3. Alston, Trey „The claustrophobic air of emo rap will kill the genre“. Revolt. 2019-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  4. "Sad!" from Sad! - Single by XXXTENTACION on iTunes, 2–mart 2018–yil, qaraldi: 3–mart 2018–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  5. „John Cunningham on Instagram: "Hi everyone, I produced both of these songs for @xxxtentacion please go listen because I'm very proud of them. link in bio"“. Instagram. 2023-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  6. Cunningham. „hi everyone, I produced both of these songs for my friend @xxxtentacion please go listen I'm very proud of them“. @cunningham___ (1-mart 2018-yil). Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 „XXXTentacion's 'Sad!' Vaults From No. 52 to No. 1 on Billboard Hot 100 Following Rapper/Singer's Death“. Billboard. Qaraldi: 25-iyun 2018-yil.
  8. „XXXTentacion – Sad! (Official Music Video)“. Bad Vibes Forever (28-iyun 2018-yil). Qaraldi: 30-iyun 2018-yil.
  9. „XXXTentacion Previews New Acoustic Song, Shows Off Purple Hair - XXL“. XXL Mag. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  10. „Here's the First Look at XXXTentacion's New Gaming Channel - XXL“. XXL Mag. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  11. xxxtentacion (11–yanvar 2018–yil), THIS VIDEO IS PROBABLY GOING TO GET DEMONOTIZED!!!, qaraldi: 3–mart 2018–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  12. xxxtentacion (13–fevral 2018–yil), 13 MINUTES OF HARD, RAUNCHY, SWEATY, GRINDING..., qaraldi: 3–mart 2018–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  13. „XXXTentacion Dropping Two Songs Tonight From Album – Urban Islandz“. Urban Islandz (2-mart 2018-yil). Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  14. „Listen XXXTentacion Two New Songs "SAD!" & "Changes" - Urban Islandz“. Urban Islandz (2-mart 2018-yil). Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  15. „XXXTentacion Is In His Feelings On "Sad!"“. HotNewHipHop. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  16. „XXXTentacion Shares Two New Songs Sad! and Changes. XXL Mag. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  17. „XXXTentacion Drops 2 New Tracks“. Rap-Up. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  18. „XXXTentacion's 'SAD!' Also Removed From Spotify Playlists Under New Policy“. Billboard (10-may 2018-yil). Qaraldi: 20-may 2018-yil.
  19. „One Week Into Spotify's New Conduct Policy: Penalized Artists See Streams Drop, Concerns Continue To Mount“. Billboard (18-may 2018-yil). Qaraldi: 20-may 2018-yil.
  20. Rys. „Top Dawg Explains How He Warned Spotify's CEO That Kendrick Lamar, Others Would Pull Music Over Conduct Policy“ (1-iyun 2018-yil). 2-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-iyun 2018-yil.
  21. „Spotify Walks Back Controversial "Hateful Conduct" Policy, Adds XXXTentacion to Major Playlist“ (1-iyun 2018-yil). 13-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-iyun 2018-yil.
  22. „XXXTENTACION Makes Massive Leap On Billboard Hot Artists Chart“. HotNewHipHop. Qaraldi: 15-mart 2018-yil.
  23. „Mabel's Fine Line scores Number 1 on the Official Trending Chart“ (en). Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
  24. „Official Singles Chart Update Top 100 | Official Charts Company“. www.officialcharts.com. Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
  25. „Drake and Rudimental's war rages on in the battle for Number 1“. Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
  26. „XXXTENTACION | full Official Chart History | Official Charts Company“. www.officialcharts.com. Qaraldi: 7-mart 2018-yil.
  27. „It's seven weeks at Number 1 for Drake's God's Plan“. Qaraldi: 9-mart 2018-yil.
  28. Stutz, Colin. „XXXTentacion Breaks Taylor Swift's Single-Day Streaming Record on Spotify“. Billboard (20-iyun 2018-yil). Qaraldi: 20-iyun 2018-yil.
  29. Zellner. „Artists Who Hit No. 1 On The Hot 100 Posthumously: XXXTentacion & More“. Billboard (27-iyun 2018-yil). Qaraldi: 23-may 2021-yil.
  30. „XXXTentacion – Sad! (Official Music Video)“. Bad Vibes Forever (28-iyun 2018-yil). Qaraldi: 13-aprel 2019-yil.
  31. „SAD! / XXXTENTACION“. listen.tidal.com. Qaraldi: 3-mart 2018-yil.
  32. "XXXTentacion – Sad!". ARIA Top 50 Singles. Qaraldi: 30-iyun 2018-yil.
  33. "XXXTentacion – Sad!" (olmoncha). Ö3 Austria Top 40. Qaraldi: 5-iyul 2018-yil.
  34. "XXXTentacion – Sad!" (niderlandcha). Ultratop 50. Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  35. "XXXTentacion – Sad!" (fransuzcha). Ultratop 50. Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  36. "XXXTentacion Chart History (Canadian Hot 100)". Billboard. Qaraldi: 26-iyun 2018-yil.
  37. "ČNS IFPI" (chexcha). Hitparáda – Digital Top 100 Oficiální. IFPI Czech Republic. Note: Change the chart to CZ – SINGLES DIGITAL – TOP 100 and insert 201826 into search. Qaraldi: 3-iyul 2018-yil.
  38. „Track Top-40 Uge 26, 2018“. Hitlisten. Qaraldi: 4-iyul 2018-yil.
  39. "XXXTentacion: Sad!" (finncha). Musiikkituottajat – IFPI Finland. Qaraldi: 1-aprel 2018-yil.
  40. "XXXTentacion – Sad!" (fransuzcha). Les classement single. Qaraldi: 16-iyul 2018-yil.
  41. "XXXTentacion – Sad!" (olmoncha). GfK Entertainment Charts. Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  42. „Charts“. www.ifpi.gr. Qaraldi: 13-aprel 2020-yil.
  43. "Archívum – Slágerlisták – MAHASZ" (vengercha). Single (track) Top 40 lista. Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége. Qaraldi: 23-noyabr 2018-yil.
  44. "Archívum – Slágerlisták – MAHASZ" (vengercha). Stream Top 40 slágerlista. Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége. Qaraldi: 6-iyul 2018-yil.
  45. „IRMA – Irish Charts“. Irish Recorded Music Association. Qaraldi: 30-iyun 2018-yil.
  46. „Top Singoli – Classifica settimanale WK 25“ (it). Federazione Industria Musicale Italiana. Qaraldi: 23-iyun 2018-yil.
  47. "Nederlandse Top 40 – week 29, 2018" (niderlandcha). Dutch Top 40. Qaraldi: 21-iyul 2018-yil.
  48. "XXXTentacion – Sad!" (niderlandcha). Single Top 100. Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  49. „NZ Top 40 Singles Chart“. Recorded Music NZ (2-iyul 2018-yil). Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  50. „VG-lista – Topp 20 Single uke 13, 2018“. VG-lista. Qaraldi: 5-aprel 2018-yil.
  51. "XXXTentacion – Sad!". AFP Top 100 Singles. Qaraldi: 8-iyul 2018-yil.
  52. "Official Scottish Singles Sales Chart Top 100". Official Charts Company. Qaraldi: 23-iyun 2018-yil.
  53. "ČNS IFPI" (slovakcha). Hitparáda – Singles Digital Top 100 Oficiálna. IFPI Czech Republic. Note: Select SINGLES DIGITAL - TOP 100 and insert 201825 into search. Qaraldi: 3-iyul 2018-yil.
  54. „Top 100 Canciones – Semana 26: del 22.6.2018 al 28.6.2018“ (es). Productores de Música de España. Qaraldi: 4-iyul 2018-yil.
  55. „Sverigetopplistan – Sveriges Officiella Topplista“. Sverigetopplistan. Qaraldi: 29-iyun 2018-yil.
  56. "XXXTentacion – Sad!". Swiss Singles Chart. Qaraldi: 2-iyul 2018-yil.
  57. "Official Singles Chart Top 100". Official Charts Company. Qaraldi: 30-iyun 2018-yil.
  58. "Official Independent Singles Chart Top 50". Official Charts Company. Qaraldi: 26-mart 2018-yil.
  59. "XXXTentacion Chart History (Hot 100)". Billboard. Qaraldi: 26-iyun 2018-yil.
  60. "XXXTentacion Chart History (Hot R&B/Hip-Hop Songs)". Billboard. Qaraldi: 26-iyun 2018-yil.
  61. "XXXTentacion Chart History (Rhythmic)". Billboard. Qaraldi: 2-may 2018-yil.
  62. „ARIA End of Year Singles 2018“. Australian Recording Industry Association. Qaraldi: 10-yanvar 2019-yil.
  63. „Ö3 Austria Top 40 Jahrescharts 2018: Singles“. Ö3 Austria Top 40. 2018-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-dekabr 2018-yil.
  64. „Jaaroverzichten 2018“. Ultratop. Qaraldi: 21-dekabr 2018-yil.
  65. „Rapports Annuels 2018“. Ultratop. Qaraldi: 21-dekabr 2018-yil.
  66. „Canadian Hot 100 – Year-End 2018“. Billboard. Qaraldi: 4-dekabr 2018-yil.
  67. „Track Top-100 2018“ (da). Hitlisten. Qaraldi: 16-yanvar 2019-yil.
  68. „EESTI TIPP-100 MUUSIKAS Neid artiste ja lugusid kuulati möödunud aastal Eestis kõige rohkem“ (et). Eesti Ekspress (18-yanvar 2019-yil). Qaraldi: 19-yanvar 2019-yil.
  69. „Top de l'année Top Singles 2018“ (fr). SNEP. Qaraldi: 18-yanvar 2021-yil.
  70. „Top 100 Single-Jahrescharts“ (de). GfK Entertainment. offiziellecharts.de. Qaraldi: 21-dekabr 2018-yil.
  71. „Ireland's Official Top 40 biggest songs of 2018“. Official Charts Company. Qaraldi: 13-yanvar 2019-yil.
  72. „Classifiche Annuali Top of the Music FIMI/GfK 2018: Protagonista La Musica Italiana“ (it) (Download the attachment and open the singles file). Federazione Industria Musicale Italiana (7-yanvar 2019-yil). Qaraldi: 11-yanvar 2019-yil.
  73. „Jaaroverzichten – Single 2018“ (nl). MegaCharts. Qaraldi: 5-yanvar 2019-yil.
  74. „Top Selling Singles of 2018“. Recorded Music NZ. Qaraldi: 13-dekabr 2018-yil.
  75. „Top AFP - Audiogest - Top 200 Singles 2018“ (pt). Associação Fonográfica Portuguesa. Qaraldi: 11-avgust 2020-yil.
  76. „Årslista Singlar – År 2018“ (sv). Sverigetopplistan. Qaraldi: 15-yanvar 2019-yil.
  77. „Schweizer Jahreshitparade 2018 – hitparade.ch“. Hung Medien. Qaraldi: 31-dekabr 2018-yil.
  78. „End of Year Singles Chart Top 100 – 2018“. Official Charts Company. Qaraldi: 4-yanvar 2019-yil.
  79. „Hot 100 Songs – Year-End 2018“. Billboard. Qaraldi: 4-dekabr 2018-yil.
  80. „Hot R&B/Hip-Hop Songs – Year-End 2018“. Billboard. Qaraldi: 5-dekabr 2018-yil.
  81. „Top AFP - Audiogest - Top 3000 Singles + EPs Digitais“ (pt). Associação Fonográfica Portuguesa. Qaraldi: 11-avgust 2020-yil.

Qoʻshimcha havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]