STS-37
STS-37 — „Space Shuttle“ dasturi boʻyicha MTKK „Atlantis“ kosmik parvoz (dasturning 39-parvozi va Atlantisning 8-parvozi). Missiyaning asosiy maqsadi Compton Gamma Rasadxonasini[1] ishga tushirish edi, bu NASAning „Katta Rasadxonalari“ ning ikkinchi yirik rasadxonasi hisoblanadi (Xabbl teleskopidan keyin). Shunisi eʼtiborga loyiqki, oʻsha paytda Kompton rasadxonasi kosmik kemalar tomonidan uchirilgan eng katta yuk edi[2]. Parvoz davomida jami 10 soat 13 daqiqa davom etgan ikkita kosmik yurish amalga oshirilgan.
Ekipaj[tahrir | manbasini tahrirlash]
(NASA): Stiven Nagel (3)[3] — q`omondon;- (NASA): Kanneth Cameron (1) — uchuvchi;
- (NASA): Jerry Ross (3) — parvoz mutaxassisi-1;
- (NASA): Jerome Apt (1) — parvoz mutaxassisi-2;
- (NASA): LInda Dodwin (1) — parvoz mutaxassisi-3.
Parvoz parametrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yukning maksimal ogʻirligi- 17 204 kg;
- Orbital moyillik — 28,5 °;
- Orbital davri — 93,7 min;
- Perigey — 450 km;
- Apogey — 462 km.
Foydali yuk[tahrir | manbasini tahrirlash]
STS-37 missiyasining asosiy maqsadi fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori Arthur Compton sharafiga atalgan Compton Rasadxonasini (CGRO, inglizcha: Compton Gamma Ray Observatory) 2010-yildan boshlab ishga tushirish edi. TRW kompaniyasi (hozirgi Northrop Grumman) tomonidan ishlab chiqarilgan rasadxona 2000-yil 4-iyungacha ishlagan.
Kosmosga chiqishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Missiya davomida astronavtlar Jerry Ross va Jerome Apt tomonidan ikkita kosmik yurish amalga oshirilgan, ular:
- 7-aprel, davomiyligi 4 soat 26 daqiqa. GRO antennasini oʻrnatish boʻyicha ishlar olib borilgan.
- 8-aprel, davomiyligi 5 soat 47 daqiqa. Uskunalar sinovdan oʻtkazilgan.
Fazoga chiqqanlarida kostyum ichidagi kichik tayoq kosmonavtning qo‘lqoplaridan birini teshib o‘tgan. Biroq, qoʻl qisman teshikni yopib turgan, natijada bosim sezilarli darajada kamaymagan. Aslida, teshilish bortga xavfsiz qaytib kelguniga qadar sezilmagan[4].
Emblema[tahrir | manbasini tahrirlash]
STS-37 missiyasining emblemasida kosmik kema va Compton rasadxonasi tasvirlangan, ular yunoncha „gamma“ harfi shaklida koʻp rangli chiziq bilan bogʻlangan (bu gamma nurlanishini anglatib, rasadxona uni oʻrganish uchun yaratilgan). Yulduzlar guruhlari (uch va yetti) missiyaning sonini koʻrsatadi[5].
Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]
-
STS-37 missiyasining boshida Atlantisning uchirilishi. -
Compton rasadxonasidan yuk bo`limi olib tashlanmoqda. -
Astronavtlar Jerry Ross va Jerome Apte ikkinchi bor kosmosga chiqish paytida. -
STS-37 missiyasining tugashi: Edwards havo kuchlari bazasiga qo'nish.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Compton Gamma-Ray Observatory (Wayback Machine saytida 2009-04-25 sanasida arxivlangan) (ingl.) NASA saytida
- ↑ About Chandra X-ray Observatory (ingl.)
- ↑ (3) — Qavslar ichidagi raqam bajarilgan kosmik parvozlar sonini, shu jumladan ushbu ekipaj a'zosi allaqachon bajargan parvozlarni ko'rsatadi.
- ↑ Geoffrey A. Landis. „Human Exposure To Vacuum“ (2007-yil 7-avgust). 2008-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 30-dekabr.
- ↑ Emblema missii STS-37 (rus.) Kosmik ensilopediya sahifasidan .
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Missiya tavsifi (Wayback Machine saytida 2010-05-27 sanasida arxivlangan) Kennedi markazi veb-saytida (NASA).
- Missiya tavsifi (Wayback Machine saytida 2016-08-14 sanasida arxivlangan)(ingl.) ) NASA veb-saytida.