Ruth Chatterton

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ruth Chatterton
Tavalludi 24-dekabr 1892-yil
New York City, A. Q. Sh.
Vafoti 24-noyabr 1961-yil(1961-11-24)
(68 yoshda)
Norwalk, Connecticut, A. Q. Sh.
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Aktrisa
Faoliyat yillari 1908-1953
Turmush oʻrtogʻi
Ralph Forbes
(turm. 1924; ajr. 1932)

George Brent
(turm. 1932; ajr. 1934)

Barry Thomson
(turm. 1942; vaf. 1960)

Ruth Chatterton (talaffuzi: „Rut Chatterton“, 1892 – 1961-yil 24-noyabr) amerikalik sahna, kino va televideniye aktrisasi, uchuvchi va yozuvchi boʻlgan. U 1930-yillarning boshi va oʻrtalarida eng mashhur boʻlgan va oʻsha davrda Amerika Qoʻshma Shtatlaridagi kam sonli ayol uchuvchilardan biri boʻlgan aviator sifatida shuhrat qozongan. 1930-yillarning oxirida Chatterton kino aktyorligidan nafaqaga chiqdi, lekin oʻz faoliyatini sahnada davom ettirdi. U 1940-yillarning oxiridan boshlab bir nechta televizion rollarni ijro etgan va 1950-yillarda muvaffaqiyatli yozuvchiga aylandi.

Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chatterton 1892-yil 24-dekabrda Nyu-York shahrida arxitektor Walter va Lillian (naviyasi Rid) Chatterton oilasida tug‘ilgan[1]. U ingliz va fransuz millatiga mansub edi. Uning ota-onasi u yoshligida ajrashgan.

1908-yilda Chatterton va uning doʻstlari Vashingtondagi spektaklda qatnashayotgan edilar, keyinroq Chatterton doʻstlariga bosh aktrisaning rolini tanqid qildi va ular uni oʻzini sahna aktrisasi boʻlishga chaqirdi. Chatterton bu taklifni qabul qildi va bir necha kundan soʻng sahna shousi xoriga qoʻshildi[2]. Ko‘p o‘tmay u maktabni tashlab, sahna karerasini davom ettirdi[1]. 16 yoshida Chatterton Wisconsin shtatining Milwaukee shahridagi Friend aktsiyadorlik jamiyatiga qoʻshildi va u yerda olti oy qoldi[2][3].

Karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ullrich Haupt va Chatterton X Xonim filmida (1929)

1911-yilda Chatterton "The Great Name" filmida Brodway sahnasida debyut qildi. Uning sahnadagi eng katta muvaffaqiyati 1914-yilda Jean Websterning romanidan ishlangan „Daddy Long Lehs“ spektaklida bosh rolni ijro etganida bo‘lgan[4].

Chatterton birinchi turmush oʻrtogʻi, aktyor Raph Forbesga 1924-yil 19-dekabrda Manxettenda turmushga chiqdi[5]. Ular Los-Anjelesga koʻchib ketishdi. Emil Jannings yordamida u 1928-yilda "Sins of the Fathers" filmidagi birinchi rolini ijro etdi. Oʻsha yili u Paramount Pictures bilan shartnoma imzoladi. Chattertonning Paramount uchun birinchi filmi, shuningdek, 1929-yilda chiqarilgan birinchi ovozli filmi "The Doctor’s Secret" edi. Chatterton oʻzining sahna tajribasi tufayli jimlikdan tovushga oʻtishga muvaffaq boʻldi[6].

Keyingi yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1938-yilga kelib, Chatterton kino aktyorligidan charchagan va filmlardan voz kechgan. U Sharqiy Qoʻshma Shtatlarga qaytib, u yerda uchinchi eri Barry Thomson bilan yashadi. 1940-yilda u John Van Drutenning „Leave Her to Heaven“ filmida suratga tushish uchun Brodvey sahnasiga qaytdi. U Brodvey spektakllarida aktyorlik faoliyatini davom ettirdi va Londonda "The Constant Wife" prodyuserida paydo boʻldi, buning uchun u yaxshi baho oldi. Chatterton shuningdek, fransuz pudellarini boqdi va muvaffaqiyatli yozuvchi faoliyatini boshladi[7]. Uning birinchi romani „Homeward Borne“ 1950-yilda nashr etilgan va eng yaxshi sotuvchiga aylangan. U yana uchta roman yozishni davom ettirdi: "The Betrayers" (1953), "The Pride of the Peacock" (1954) va "The Southern Wild" (1958).

Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chatterton oʻz davrining kam sonli ayol aviatorlaridan biri edi va Amelia Earhart bilan yaxshi doʻst edi[8][9]. U yakkaxon AQSh boʻylab bir necha marta uchib oʻtgan va 1930-yillarda Sportsman Pilot Mixed Air Derby va yillik Rut Chatterton Air Derby homiysi sifatida xizmat qilgan. Chatterton 1936-yilda Los-Anjelesda Milliy havo poygalarini ham ochdi[10][11]. U britaniyalik kino va sahna aktyori Brian Ahernega uchishni oʻrgatgan, bu tajribani u 1969-yilda "A Proper Job" avtobiografiyasida batafsil tasvirlab bergan[12].

Filmografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yil Sarlavha Rol Izohlar
1928 Sins of the Fathers Greta Blanke
1929 The Doctor’s Secret Lillian Garson
1929 The Dummy Agnes Meredith
1929 Madame X Jacqueline Muqobil sarlavha: Absinthe
Nomzod: Eng yaxshi aktrisa uchun Akademiya mukofoti
1929 Charming Sinners Kathryn Miles
1929 The Laughing Lady Marjorie Lee
1930 Sarah and Son Sarah Storm Nomzod: Eng yaxshi aktrisa uchun Akademiya mukofoti
1930 Paramount on Parade Floozie
1930 The Lady of Scandal Elsie
1930 Anybody’s Woman Pansy Gray
1930 The Right to Love Brooks Evans / Naomi Kellogg
1931 Unfaithful Lady Fay Kilkerry
1931 The Magnificent Lie Poll
1931 Once a Lady Anna Keremazoff
1932 Tomorrow and Tomorrow Eve Redman
1932 The Rich Are Always with Us Caroline Grannard
1932 The Crash Linda Gault
1932 Frisco Jenny Frisco Jenny Sandoval
1933 Lilly Turner Lilly „Queenie“ Turner Dixon
1933 Female Alison Drake
1934 Journal of a Crime Francoise Moliet
1936 Lady of Secrets Celia Whittaker
1936 Girls' Dormitory Professor Anna Mathe
1936 Dodsworth Fran Dodsworth
1937 The Rat Zelia de Chaumont
1938 A Royal Divorce Josephine de Beauharnais

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 Blum 1954, s. 1919
  2. 2,0 2,1 „Noted Actress Chatterton Dies at 68“. The Milwaukee Sentinel (25-noyabr 1961-yil), s. 4. 8-aprel 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2015-yil.
  3. „Ruth Chatterton Tells The Bashful Lady of Happy Days“. The Milwaukee Journal (23-yanvar 1918-yil), s. 9. 15-aprel 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2015-yil.
  4. „Ruth Chatterton Dies; Was Actress 4 Decades“. The Deseret News (25-noyabr 1961-yil), s. A7. Qaraldi: 22-mart 2015-yil.
  5. New York City, Marriage Indexes, 1907-1995
  6. McLean 2011, s. 23
  7. Lowry, Cynthia. „Ruth Chatterton, Once a Star, In Second Career As Writer“. The Free Lance-Star (26-avgust 1958-yil), s. 5. Qaraldi: 22-mart 2015-yil.
  8. Jones 2009, s. 45
  9. Wallach et al. 2008, s. 121
  10. The Sportswoman (Magazine): Volume 12, Issue 11 p. 8
  11. Matowitz 2006, s. 59
  12. Aherne 1969, ss. 230–231