Rostov viloyati madhiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Rostov viloyati madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i Fodor Anisimov
Bastakor Aleksandr Listopadov
Qabul qilindi 1996-yil

Don kazaklari madhiyasi — Rossiya Federatsiyasi federal sub’ekti Rostov viloyatining madhiyasi hisoblanadi. Madhiya Dmitriy Donskoy armiyasi madhiyasi nomi bilan ham mashhur sanaladi. 1853-yilda F.I.Anisimov tomonidan madhiya matni yozilgan. Madhiya Don kazaklarining ramzi. Qoʻshiq matnining bir nechta versiyalari mavjud. Gilyarevskiy tomonidan 1918-yilda yozilgan versiyalardan biri — Dmitriy Donskoy armiyasining rasmiy madhiyasidan olingan va ushbu versiyasining dastlabki uchta bandi Rostov viloyati madhiyasi hisoblanadi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu qoʻshiqning asl nusxasi 1853-1856 yillardagi Qrim urushi boshlanishi munosabati bilan F. I. Anisimov tomonidan 1853-yilda yaratilgan[1][2].

Yarim asrdan ko'proq vaqt o'tgach, 1918-yil 4-mayda, yangi tashkil etilgan milliy-hududiy tuzilmaning (Donni himoya qilish doirasi) yig'ilishida Dmitriy Donskoy armiyasi madhiyasini qabul qilish masalasi ko'rib chiqildi. Natijada, yangi hududiy tuzilma armiyasi uni madhiya sifatida qabul qildi[3].

1-iyun kuni 160-sonli harbiy buyrugʻ bilan Don madhiyasiga qoʻshimcha „Erkin Don qoʻzgʻaldi …“ yangi soʻzlari tasdiqlandi. Matn muallifligi harbiy boshliq P.N.Krasnovga tegishli. Biroq, 1918-yil 20-sentyabrda Donni himoya qilish doirasining navbatdagi harbiy yigʻilishida Don diniy seminariyasi oʻqituvchisi Gilyarevskiy tomonidan yozilgan Buyuk Don armiyasi madhiyasining yangi matni qabul qilindi. Gilyarevskiy va Anisimovning matnlarining faqat birinchi misralari oʻxshash, ammo Gilyarevskiy versiyasida ozodlikka chaqiriq yaqqol sezilib turadi. Mustaqil sheʼriy asarga aylangan yangi madhiyaning boshqa misralari matnlari bilan Anisimov so‘zlariga yozilgan qo‘shiq misralari matnlari bilan hech qanday mos kelmaydi.

Ulugʻ Vatan urushi davrida qoʻshiq fashistlar Germaniyasi tomonida SSSRga qarshi kurashgan Don kazaklari kollaboratsion boʻlinmalarining madhiyasi edi[4]. Folklorshunos A.M.Listopadovning fikricha, Anisimov qoʻshigʻining oʻzi ham oʻz navbatida eski „Sizlar birodarlar, ukalarim, yaxshi atamanlar“ qoʻshigʻining oʻzgartirilgan motivi asosida yaratilgan[5].

1996-yilda qoʻshiqning uchta bandi Rostov viloyatining rasmiy madhiyasi sifatida qabul qilindi[6].

Matn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zamonaviy versiya[7] 1853-yilgi variant [8] Madhiyaning uchinchi versiyasi[9]

Всколыхнулся, взволновался,
Православный Тихий Дон,
И послушно отозвался
На призыв свободы он.

Всколыхнулся, взволновался,
Православный Тихий Дон,
И послушно отозвался
На призыв Монарха он.

Всколыхнулся, взволновался,
Православный Тихий Дон
Громкий клич его раздался:
То — бойцов сзывает он!

Зеленеет степь родная,
Золотятся волны нив,
И, с простора долетая,
Вольный слышится призыв.

Он детей своих сзывает
На кровавый бранный пир,
К туркам в гости снаряжает,
Чтоб добыть России мир.

Гей, Ермак, казак могучий!
Рать живую собирай,
Пусть несется грозной тучей
На врага за вольный край!

Дон детей своих сзывает
В Круг Державный Войсковой
Атамана выбирает
Всенародною душой.

С Богом, дети, ведь широкий
Переплыть вам лишь Дунай,
А за ним уж недалеко
Цареград и наших знай.

За поля, луга родные,
За могилы стариков,
За напевы неземные
Умереть казак готов.

В боевое грозно время,
В память дедов и отцов —
Вновь свободно стало племя
Возродившихся Донцов.

Сорок лет тому в Париже
Нас прославили отцы,
Цареград — ещё к нам ближе…
В путь же, с Богом, молодцы!

Ты не плачь, не плачь, казачка!
Слышишь — в поле кони ржут?
Там видна лихая скачка,
Казаки в поход идут!

Славься, Дон, и в наши годы,
В память вольной старины,
В час невзгоды — честь свободы.
Отстоят твои сыны.

Стойте крепко за святую
Церковь — общую нам мать —
Бог вам даст луну чужую
С храмов Божиих сорвать,

Ты же, матушка родная,
Сына в бой благослови…
Пусть слеза твоя святая
Гнев зажжет в его крови.

На местах, где чтут пророка,
Скласть Христовы алтари,
И тогда к звезде востока
Придут с запада цари!

Пусть дрожит враг и трепещет
Мщенья рыцарей донцов…
Пусть волна донская плещет,
Славу храбрых удальцов.

Над землею всей прольется
Мира кроткого заря,
И до неба вознесется,
Слава Русского Царя!

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „СЛУЖИТЬ РОССИИ И ТИХОМУ ДОНУ“. 2020-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  2. „Гимн Всевеликого Войска Донского“. KazakDona.ru. 2012-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-iyun.
  3. „Дмитрий Семушин: Откуда закон позаимствовал понятие о «казачьем народе»: EADaily“ (ru). EADaily. 2018-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-may.
  4. Belovolov V. Kazaki i vermaxt (Wayback Machine saytida 2022-09-20 sanasida arxivlangan). 2003
  5. „Казацкий справочник“. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  6. „Закон Ростовской области о гимне Ростовской области (от [[10 октября]] [[1996 год]]а N 31-ЗС)“ (deadlink). 2016-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-iyun.
  7. Слова Ф. Анисимова. „ГИМН ВСЕВЕЛИКОГО ВОЙСКА ДОНСКОГО (с 20-го сентября 1918)“. a-pesni.org. 2012-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-iyun.
  8. Слова Ф. Анисимова. „ГИМН ВСЕВЕЛИКОГО ВОЙСКА ДОНСКОГО (1853-1918 гг.)“. a-pesni.org. 2012-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-iyun.
  9. „Оборона казаками Азовского моря 1855 г.“. pobeda.ru. 2012-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-iyun.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]