Rossiya — Sloveniya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Borut Pahor Rossiya Prezidenti Vladimir Putin bilan 2016-yil 30-iyul kuni Sloveniyaning Lyublyana shahrida

Rossiya-Sloveniya munosabatlari Rossiya va Sloveniya oʻrtasidagi tashqi munosabatlardir. Ikki davlat diplomatik munosabatlarni 1992-yil 25-mayda o‘rnatgan. Rossiyaning Lyublyanada elchixonasi bor. Sloveniyaning Moskvada elchixonasi va ikkita faxriy konsulligi (Sankt-Peterburg va Samarada) mavjud. 2022-yilgacha Rossiyaning Sloveniyada besh nafar faxriy konsuli bor edi, biroq Sloveniya Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi sababli tayinlanishga roziligini qaytarib oldi[1]. Har ikki davlat Yevropa Kengashi va Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkilotining to‘laqonli aʼzolaridir.

2011-yil mart oyida Rossiya Bosh vaziri Vladimir Putin Sloveniyaga tashrif buyurdi va Sloveniya Bosh vaziri Borut Pahor va Prezident Danilo Turk bilan uchrashdi. Rossiya va Sloveniya delegatsiyalari iqtisodiy, ilmiy va madaniy hamkorlikni, xususan, „Janubiy oqim“ quvuri qurilishini muhokama qildi[2].

2009-yilda ikki tomonlama munosabatlarga tashqi omillar jiddiy taʼsir koʻrsatdi, xususan, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi iqtisodiy faoliyatning pasayishiga va isteʼmolning kamayishiga olib keldi, buning natijasida ikki mamlakat oʻrtasidagi savdo hajmi sezilarli darajada pasaydi. 

Inqiroz davrida savdo birjasining tuzilishi deyarli bir xil boʻlib qoldi: Sloveniya eksportining 60-70% farmatsevtika, simli aloqa tizimlari, elektr jihozlari, mexanik qurilmalar va boʻyoqlardir. Rossiyadan import asosan neft va gaz mahsulotlari va ularning hosilalari, alyuminiy mahsulotlaridan iborat boʻlib, umumiy Rossiya importining 70-75% ni tashkil qiladi. 

2013-yilda boshlangan Yevromaydan va keyinchalik Rossiya-Ukraina urushigacha cho‘zilganidan so‘ng, Sloveniya hududiy yaxlitligi yuzasidan Ukraina tomoniga chiqdi[3]. Sloveniya muammoni hal qilish uchun siyosiy yechim topishga chaqirdi[4]. 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi bilan Sloveniya boshqa Yevropa Ittifoqi davlatlari bilan birgalikda Rossiya tajovuzini qoraladi[5] va Sloveniya havo hududini Rossiya reyslari uchun yopish[6][7] va Rossiyada oʻtkaziladigan sport tadbirlarini boykot qilish kabi choralar koʻrdi[8].

2022-yil 1-mart kuni ertalab Rossiyaning 3M54-1 Kalibr raketasi Ukrainaning Xarkov shahridagi Ozodlik maydoniga zarba berib, shahardagi Sloveniya konsulligini vayron qildi[9]. Bunga javoban Sloveniya bosh vaziri Yanez Yansha mamlakat Rossiya bilan mudofaa, xavfsizlik va siyosiy hamkorlikka oid barcha kelishuvlarni bekor qilishini aytdi. Sloveniya Tashqi ishlar vazirligi ham Rossiya elchisini chaqirib, uzr soʻrash va yetkazilgan zararni qoplashni soʻrab diplomatik norozilik notasini topshirdi[10][11].

Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi boshlanganidan soʻng, Sloveniya Yevropa Ittifoqi davlatlaridan biri sifatida Rossiyaga qarshi sanksiyalar joriy qildi va Rossiya Yevropa Ittifoqining barcha davlatlarini „doʻst boʻlmagan davlatlar“ roʻyxatiga kiritdi[12]. Shunga qaramay, keyingi oylarda yillik hisobda Rossiyadan import va Rossiyaga eksport sezilarli darajada oshdi[13].

2022-yil 24-oktabrda Sloveniya yadroviy chiqindilarining fotosurati Rossiya Mudofaa vazirligi tomonidan Ukrainaning iflos bomba yasash rejalari haqidagi tashviqot aloqasini tasvirlash uchun ishlatilgan[14][15].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Rusija v Sloveniji nima več častnih konzulov“. 24ur.com (27-fevral 2022-yil). Qaraldi: 27-fevral 2022-yil.
  2. ↑ „Sporazum o Južnem toku je podpisan“ (Slovenian). MMC RTV Slovenia (22-mart 2011-yil).
  3. ↑ „Slovenia Moves from Military to Humanitarian Aid for Ukraine“. Total Slovenia News (14-iyun 2022-yil).
  4. ↑ „Slovenia Expects Diplomatic Solution of Crimea Crisis“ (18-mart 2014-yil).
  5. ↑ „Slovenija je enotna in združena z zavezniki v EU in Nato v obsodbi ruske agresije“. 24ur.com (26-fevral 2022-yil). Qaraldi: 27-fevral 2022-yil.
  6. ↑ „Slovenia Bans Russian Aircraft from Its Airspace“. STA (26-fevral 2022-yil). Qaraldi: 27-fevral 2022-yil.
  7. ↑ „Ukraine Invasion: Russian Planes Face Near-Total Airspace Ban to West“. BBC (27-fevral 2022-yil). Qaraldi: 27-fevral 2022-yil.
  8. ↑ „Slovenci bodo bojkotirali SP, če bo potekalo v Rusiji“. 24ur.com (27-fevral 2022-yil). Qaraldi: 27-fevral 2022-yil.
  9. ↑ Reuters. „Slovenia's consulate in Ukraine destroyed in attack on Kharkiv -ministry“ (en). Reuters (1-mart 2022-yil). Qaraldi: 5-mart 2022-yil.
  10. ↑ „State Secretary Dovžan summoned the Ambassador of the Russian Federation and served him with a protest note | GOV.SI“ (en). Portal GOV.SI. Qaraldi: 5-mart 2022-yil.
  11. ↑ „Slovenia wants compensation after Russia destroys Kharkiv consulate“. Euractiv (3-mart 2022-yil). 7-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi.
  12. ↑ Lee, Michael. „Here are the nations on Russia's 'unfriendly countries' list“. CTV News (8-mart 2022-yil).
  13. ↑ „Most EU countries increased imports of goods from Russia in July“. RIA Novosti (25-oktabr 2022-yil).
  14. ↑ „Pojasnimo fotko, ki je zaokrožila (nit)“ (sl). JedrskaSI (25-oktabr 2022-yil).
  15. ↑ „Photo, used by the Russian Foreign Ministry in its Twitter post (thread)“. Slovenian Government (25-oktabr 2022-yil). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rossiya_—_Sloveniya_munosabatlari&oldid=3300585" dan olindi