Raunkier klassifikatsiyasi

Oʻsimliklarning hayotiy shakllarga doir eng maqbul klassifikatsiya daniyalik botanik K. Raunkier tomonidan (1934) ishlab chiqilgan klassifikatsiyadir. Bu klassifikatsiya yangilanib turuvchi organlarning, ayniqsa, kurtakning yashashi va joylashuviga asoslanganligi bilan juda muhimdir.

Fanerofitlar

 1.	Fanerofitlar — kurtaklari yer yuzasidan ancha yuqorida joylashgan boʻlib koʻzga yaqqol tashlanadi. Faneros — yaqqol koʻrinib turuvchi demakdir. Bularga, asosan, daraxt va butalar kirib, qishda barglarini toʻkadi. Shox-shabbalari va novdalarini sovuq urmaydi.

Hamefitlar

 2.	Hamefitlar — bu guruhga ba’zi bir buta va chala butalar kirib yangilanish kurtaklari yer yuzasiga ancha yaqin joylashadi. Tashqi tomoni tangachalar bilan qoplangan boʻladi. Qish mavsumida qor tagida qoladi, ammo novdalari nobud boʻlmaydi. Heme — past, yer bagʻirlovchi degan ma’noni bildiradi.

Gemikriptofitlar

 3.	Gemikriptofitlar — bu guruh vakillarining yangilanish kurtagi yer yuzasi bilan barobar joylashadi. Yer usti poya va novdalari qurib qoladi. Qurigan novda va poyalar qoldigʻi yangilanuvchi kurtaklarni qoplab oladi. Bularga, asosan, koʻp yillik oʻtlar kiradi. Geme — yarim, kriptos — yashirin degan manoni bildiradi.

Kriptofitlar

 4.	Kriptofitlar — bu guruhga yer ustki organlari batamom qurib qoladigan, yangilanuvchi organlardagi kurtaklari yer ostida boʻlgan ildiz poyali, ildiz tugunakli, piyozboshchali oʻsimliklar kiradi.

Terofitlar

 5.	Terofitlar — bu guruhga, asosan, bir yillik turlar kirib, ular qishda butunlay qurib qoladi. Koʻkarib chiqish qishda saqlanib qolgan urugʻlari orqali amalga oshadi.

Gelofitlar va Gidrofitlar

 Bundan tashqari suv oʻsimliklaridan iborat boʻlgan, kurtagi suv ostida, vegetativ organi suvdan koʻtarilib turadigan gelofitlar va kurtagi suv ostida novdalari suvda joylashgan gidrofitlar guruhi ham mavjud.

Adabiyotlar

• Hamidov A. Oʻsimliklar geografiyasi. — Toshkent, — 1984.
• Pratov Oʻ., Shamsuvaliyeva L., Sulaymonov E. va bosh. Botanika (morfologiya, anatomiya, sistematika, geobotanika). — Toshkent: „Taʼlim nashriyoti“, — 2010. — 288 b