Rashed Al-Khuzai

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Shahzoda Rashed Al-Khuzai -siyosiy arbob, (arabcha: الأمير راشد الخزاعي), toʻliq ismi shahzoda Rashed bin shahzoda Khuzai bin Durgham bin Fayad bin shahzoda Mustafo bin Salama al-Fraihat (1850-1957-yillarda), sunniy islomiy siyosiy arbob boʻlib faoliyat olib borgan. 1937-yilda u Ajloun inqilobini arablarning mustamlakachilarga qarshi jangari guruhini tashkil etish orqali boshlaydi. 1957-yilda vafot etgunga qadar u Shayx Izzad-Din al-Qassam bilan aloqador boʻlib kelgan[5].

Aljoun tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Side-by-side photos of King Ibn Saud and Al-Khuzai, with a drawing of a tree and crossed swords between them
Shoh Ibn Saud va Al-Khuzaiy
Al-Khuzai and two other men
Al-Khuzai oʻz izdoshlari (Jordaniya rahbarlari tarafdorlari) bilan 1933-yil

Turk imperiyasi (Usmoniylar) Marj Dabek jangida mamluklar ustidan gʻalaba qozonishidan oldin Ajlun togʻi (arabcha Jabal Ajloun) Iordaniya va Falastinning bir qismini nazorat qilgan amirliklar uchun tayanch boʻlgan. Knyazlik va uning hukmdorlarining kuchliligi Usmonlilarning 1517-yilda Ajlounni Ajloun amirligi (sanjak) deb nomlashiga olib kelgan edi.

Kufranjah shahri mintaqani yuzlab yillar davomida boshqargan va Levantga ziyoratchilarni himoya qilgan al-Fraihat oilasi orqali qabila va amirlik boshqaruvining markazidir[6][7][8]. Ajloun viloyati va shahzoda Rashed Al-Khuzai Falastin Ozodlik Tashkiloti rahbariyatiga tanish. Iordaniya aoshemitlar qirolligidagi Ajloun shahri ozodlik harakatlarini taʼminladi. Sharqiy lordaniya amirligining 1920-yilda tashkil etilgan hukumati mustamlakachilikka qarshi ravishda kurashdi[7][9][10][11][12][13][14][15].

1920-yilgacha Ajloun amirligi janubiy Levant (lordaniya va Falastinning bir qismi) hukmdori Usmonli sultoni shahzoda Rashid bin Khuzai Alfraihat tomonidan boshqarilgan. 1920-yilda Ajloun gubernatorligi tashkil etilishidan oldin Rashid Ali Niyoziy Al-Talni gubernator, Abdulla Rahani esa xavfsizlik va politsiya boshligʻi etib tayinladi, al-Khuzai shahzoda sifatida Usmonli sultonining vakili boʻlgan edi. 1517-yilda sandjakda Usmonlilar hukmronligi boshlanishida Ajloun tarkibiga Xuran tekisliklari, hozirgi Iordaniya va Nablus shahri hududiga kiradi[6][9]. Al-Khuzai Ajloun tog‘i shahzodasi, Ajlounning otasi, (1937-yil) Ajloun inqilobining otasi va Ajlunning cho‘qintirgan otasi sifatida tanilgan[6].

Iordaniya shahzodasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Blue-tinted outdoor photo of a group of men
1945-yilda bir guruh Iordaniya va Levantin rahbarlari al-Xuzay va uning oilasining sakkiz yillik Saudiya Arabistonida qirol Ibn Saudning mehmoni sifatida qaytishini kutib olishdi.

Al-Xuzay 1850-yilda Kufranjeda shahzoda Xuzay bin Durgʻom bin Fayyod bin shahzoda Mustafo bin Salama Al-Frayxatning oʻgʻli boʻlib tugʻilgan. Uning ota-bobolari bu hududni avlodlar davomida boshqargan va u Ajlun togʻini poytaxt qilgan. Hududga Houran tekisliklari, Duraa, Irbid, Jerash, Ajlun va Nablus shahri kirgan[6][7].

U Britaniya mandati va uning ittifoqchilari koʻmagida Transjordaniyani oʻrnatgan qirol Abdulla I oldida janubiy Levantni boshqargan. Al-Khuzaining oilasi savodxonlik va diniy taʼlim orqali Ajloun urugʻini boshqarishga eʼtibor qaratgan. U taʼlimni otasi shahzoda Khuzaining uyida olgan, u maʼmuriy yigʻilish joyi boʻlgan. Minglik qoʻshinga qoʻmondonlik qilgan shahzoda Khuzai al-Adavn qabilasi bilan ittifoq tuzgan, Al-Fraihat qal’asi 1922-yilgacha Iordaniya valiahd shahzodasi Abdulloh I rahbariyati tomonidan egallab olingan va Alrobod va (keyinchalik) Ajloun qal’asi deb oʻzgartirilgunga qadar oʻsha qabila tomonidan ushlab turilgan[6][7]. Al-Khuzai Liviyada Umar Muxtorning Italiya mustamlakachiligiga qarshi inqilobini moliyaviy, oʻq-dori va qurol-yarogʻ va ishchi kuchi bilan taʼminlash orqali qoʻllab-quvvatlagan yagona iordaniyalik boʻlgan[6].

Diniy birligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Usmonlilar imperiyasining oxiriga yaqin Livan va Suriyada diniy nizolar avj olganida, al-Khuzai nasroniylarni qochqinlarni qabul qildi va sharqiy Iordaniyadagi nasroniylarni himoya qildi. U nasroniyga qaratilgan har qanday tajovuz yoki haqorat unga, uning qabilasiga va uning hukmronligi ostidagi barcha qabilalarga qilingan hujum deb hisoblanishini va jazolanishini aytadi[6][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25]. Al-Khuzai 1887-yilda Rim papasidan sovgʻa oldi, u birinchi arab rahbari edi. U va Misrlik Muhammad Ali Usmonli sultoni tomonidan posho unvonini bergan yagona ikki rahbardan biri boʻlgan[6][16][26][17][18][19][20][21][22][23][24][27][28].

Falastin va surgun[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arabic newspaper article
1937-yilda Misrning Al Sabah gazetasida Saudiya qiroli Ibn Saud al-Khuzaiga, uning oilasiga va izdoshlariga siyosiy boshpana taklif qilgani haqida xabar berilgan.

1920-yilda Sharqiy Iordaniya amirligi tashkil topgunga qadar va mahalliy hukumatlar (masalan, Ajloun hukumati) paydo boʻlgunga qadar al-Khuzai Xuron, Irbid, Ajlun, Jarash tekisliklari va Nablus shahrini boshqargan. U 1935 va 1936-yillarda Falastin inqiloblarini qoʻllab-quvvatlagan edi[29], isyonchilarni himoya qilgan va taʼminlagan va boshqa Falastin yetakchilari bilan ham uchrashgan[6][9].

Al-Khuzai tarafdorlari qirol Abdulla I boshchiligidagi Iordaniya rejimiga va uning pozitsiyalarini bombardimon qilgan va koʻplab tarafdorlarini oʻldirgan Britaniya mandatiga qarshi chiqdi. 1937-yilda al-Khuzai va 1937-yilda Iordaniyaning bir guruh iordaniyalik rahbarlari Iordaniyadan Saudiya Arabistoniga joʻnab ketishdi. Taxminan sakkiz yil podshoh Ibn Saudning mehmoni boʻlganidan soʻng, ularni Iordaniya qabilalari, arab isyonchilari va millatchilar kutib olishadi[6][9][10][11][7][30]. Al-Khuzai surgun paytida tarafdorlari Iroqdan olib kelingan Iordaniya neft quvurini portlatib yuborishgan[6][7][9][10][11]. 1982-yil Livandagi urushda bir qator falastinlik partizanlarning choʻntaklarida oʻq-dorilari bilan al-Khuzaining ham suratlari bor edi[6][9][17][18][19][20][21][22][23][24]. 

Millatchilik[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Al-Khuzai Irdaniya milliy konferensyasini oʻtkazishni taklif qildi, u 1928-yilda unga rahbarlik qildi. U Falastinni yahudiylarga berishga qarshi edi va sharqiy Iordaniyadagi xoinlar va Falastinga vositachilik qilishni istagan arab rahbarlariga qarshi chiqdilar[6][31].

Oʻlim va meros[tahrir | manbasini tahrirlash]

1989-yil 6-martda Abu Dabi valiahd shahzodasi va BAA Qurolli kuchlari Oliy qoʻmondoni oʻrinbosari Muhammad bin Zoid Al Nahayonning Iordaniya poytaxti Ammandagi uyida Sh Hasan Rashed Al-Khuzaiga tashrifi chogʻida olingan surat.

1957-yilda Kufranjehda vafot etgan[6][9][10][11][17][18][19][20][21][22][23][24]va uning sheʼrlar uni xotirlagan[32][33].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Rashed Al Khuzai .. Home of the men and militants in the nation“. Alrai Official Jordanian News Paper, an article published by the Jordanian historian and author Mr. Haza'a AlBarari (2009-yil 27-iyul).
  2. ↑ „Rashed Al Khuzai .. Home of the men and militants in the nation, an article published by the Jordanian Historian & Writer Mr. Haza'a AlBarari“. Saheel News, Amman-Jordan (2009-yil 27-iyul). 2013-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  3. ↑ „The political relationship between Prince Rashed Al Khuzai and Sheikh Izz ad Din al Qassam“. The Arab Orient Center for Strategic and civilization studies London, United Kingdom (2010-yil 21-noyabr).
  4. ↑ „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian and Writer Dr. Mohammad Rahhal“. Palestinian Official Website (2010-yil 10-oktyabr). 2012-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  5. ↑ [1][2][3][4]
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 „History of Prince Rashed Al Khuzai, an article that was published by the American Writer Mr. Muneer Husainy and the Saudi Historian Khalid Al Sudairy“. The Egyptian Magazine "Noon", Cairo- Egypt (2009-yil 27-noyabr). 2011-yil 11-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 31-dekabr.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 „The historical strong ties between King Abdul-Aziz Al Saud, founder of the Kingdom and Prince Rashed Al-Khuzai, ruler of Ajloun Emirate, this article was edited and published by the Saudi Historian Mr. Khalid Al Sudairy“. Saudi Official Site "Historian Net"-from the Archive home of King Abd al Aziz Al Saud (2009-yil 1-dekabr). 2011-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ „The political History for government of Ajloun“. Dr. Adel Azzam, a Jordanian Dr. Adel Azzam, a Jordanian Legal Author and Thinker (2011-yil 10-aprel). [sayt ishlamaydi]
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 „Sheikh Izz ad Din al Qassam and Prince Rashed Al Khuzai role in the Palestinian revolution at 1935“. Althawra News-The Official Website of the Palestinian National Authority (Fath Movement) (2010-yil 23-fevral). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-yanvar.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 „Historical & political stands of Prince Rashed Al Khuzai with the Revolution of Sheikh Izz ad-Din al-Qassam in Palestine at 1935“. Arab News Network, London, United Kingdom (2008-yil 13-yanvar). 2011-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 „History of Sheikh Izz ad-Din al-Qassam and Prince Rashed Al-Khuzai“. Dr. Adel Azzam, a Jordanian Legal Author and Thinker (2010-yil 20-noyabr). 2010-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-yanvar.
  12. ↑ „Government of Ajloun“. Jordan Zad news website, a special article published by the Jordanian historian and writer Mr. Jehad Alzgool (2011-yil 30-aprel).
  13. ↑ „Prince Rashed Al-Khuzai leadership and revolution“. Petra News website, a special article published by the editor in chief of Petra News (2011-yil 27-oktyabr). 2022-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  14. ↑ „Prince Rashed Al-Khuzai“. Editor in chief of Ajloun Castle News (2012-yil 6-yanvar). 2020-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-yanvar.
  15. ↑ „Prince Rashed Al-Khuzai“. Head of the Jordan National Movement, historian, and author Dr. Ahmad Oweidi Al-‘Abbadi (2015-yil 16-iyul). 2016-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 31-yanvar.
  16. ↑ 16,0 16,1 „The historical role of Prince Rashed Al Khuzai in protecting Christianity and refugees from Christian people from all the Levant region, and as a result to his pivotal stands Prince Rashed Al Khuzai had awarded the scarf sacred tomb from the Bishop of Rome and this was happened at 1887“. Alamalyawm- International political news paper launched from Kuwait (2009-yil 24-noyabr). 2011-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Odaba Sham Network, London- United Kingdom (2010-yil 16-oktyabr). 2015-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 31-dekabr.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Al Arab News (2010-yil 10-sentyabr). 2011-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Jazeerat Alarab News (2010-yil 7-dekabr).
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Organization of Iraqi Writers for Freedom (IWFFO) (2010-yil 8-oktyabr).
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. The Libyan National Movement (2010-yil 9-oktyabr). 2014-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-yanvar.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Neinawa News (2010-yil 12-oktyabr). 2011-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-yanvar.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Altwafoq News (2010-yil 9-oktyabr). 2016-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 „Honorable History of Prince Rashed Al-Khuzai, an article published by the Swedish Historian Dr. Mohammad Rahhal“. Felix News, Yemen (2010-yil 9-oktyabr).
  25. ↑ „Flow of secrets came from the grave of Prince Abd al-Qadir al-Jaza'iri“. Editor in chief of Es Salam El Youm, an official Algerian daily news paper (2011-yil 29-oktyabr). 2017-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-yanvar.
  26. ↑ „This article proves the historical role of Prince Rashed Al Khuzai in protecting refugees of Christian people from all the Levant region, and as a result to his noble stands Prince Rashed Al Khuzai had awarded the scarf sacred tomb from the Bishop of Rome and this was happened at 1887“. Albayan News-U.A.E International News Paper (2009-yil 17-oktyabr).
  27. ↑ „Head of the mass media“. The Jordanian historian and author Mr. Mahmood Zyoudi (2011-yil 13-fevral).[sayt ishlamaydi]
  28. ↑ „President and Christianity“. The Jordanian historian and author Mr. Mahmood Zyoudi (2011-yil 11-yanvar). 2011-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  29. ↑ „Hey Jordanians don't bore the Palestinian your sins“. Niroon News website, a special article published by the Palestinian historian and writer Mr. Mohammad Alwaleedi (2011-yil 16-sentyabr).
  30. ↑ „Confession with Admire to the King“. Blog of the Saudi Historian Mr. Hasan Al Odail (2010-yil 29-aprel).
  31. ↑ „The Jordanian National Conference that was led by the late Prince Rashed Al Khuzai to support the legitimate rights of Palestinian people on the land of Palestine, and to resist colonialism“. Mr. Hazza’a Al Tal, historian and writer from Jordan (2010-yil 6-may).
  32. ↑ „Poetry in Arabic "Jewel of Arabism" (Jewel of Arabism, 18/01/2011, by Poet Mr. Yazeed Alrashed Al-Khuzai- This poetry were written and gifted on the anniversary of Prince Rashed Al-Khuzai death)“. Arabian Awareness, Canada (2011-yil 18-yanvar). [sayt ishlamaydi]
  33. ↑ „Prose Poems in Arabic "al-Robaeyat Al Rashidiya" (Rashidiya Quartets, 2009, by Poet Mr. Mahmmoud Abdu Fraihat- These poems were gifted on the anniversary of Prince Rashed Al-Khuzai death)“. Alrai Official Jordanian News Paper (2009-yil 17-fevral). 2011-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-yanvar.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rashed_Al-Khuzai&oldid=3656119" dan olindi