Qizil Xoch bilan imperator portretlari (Fabergé tuxumi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qizil Xoch bilan imperator portretlari Fabergé tuxumi
Yetkazib berilgan yil 1915
Mijoz Nikolay II
Qabul qiluvchi Maria Feodorovna
Amaldagi egasi
Individual yoki muassasa Virginia tasviriy san'at muzeyi
Sotib olish yili 1947
Dizayn va materiallari
Ish ustasi Henrik Wigström
Foydalanilgan materiallar emal,zargarlik buyumlari, kumush
Boʻyi -
Eni -
Oʻziga xos xususiyati 5 ta miniatyura portretlari

Qizil Xoch bilan imperator portretlari tuxumi (yoki Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumi) 1915-yilda rus zargari Peter Carl Fabergé nazorati ostida Henrik Vigström (1862 – 1923)[1] tomonidan zargarlik buyumlari bilan qoplangan va sirlangan Pasxa tuxumi hisoblanadi. Rossiya podshosi Nikolay II Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumini 1915-yili onasi Maria Feodorovnaga Pasxa kuni sovgʻasi sifatida bergan[2].

Dizayni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumi kumushdan yasalgan boʻlib, qobigʻi oltin bilan oʻralgan bir qator gorizontal chiziqlar bilan qoplangan. Bandlarning har biri turli xil giloch naqshiga ega va oq emal bilan qoplangan. Emaldan yasalgan ikkita qizil xoch tuxumning har ikki tomonida joylashgan. Birida „1914“, ikkinchisida „1915“ sanasi yozilgan. Tuxumning tashqi tomonida shunday soʻzlar yozilgan: „Doʻstlari uchun oʻz jonini fido qilish uchun bundan buyukroq sevgi yoʻq“. Tuxumning yuqori qismida qirolicha Maria Feodorovnaning monogrammasi koʻrsatilgan[3].

Oʻziga xos xususiyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumining oʻziga xosligi har biri Qizil Xoch formasini kiygan Romanovlar uyidagi ayollarning beshta oval miniatyura portretlaridan iborat yigʻiladigan ekrandir. Miniatyuralar, ehtimol, Vasily Ivanovich Zuiev (Fabergé ustaxonasida1903-1918 yillarda faoliyat yuritgan) tomonidan chizilgan. Miniatyuralarda Rossiya Buyuk Gertsogi Olga Alexandrovna, Nikolay II ning singlisi, Rossiya Buyuk Gertsogi Olga Nikolaevna, uning toʻngʻich qizi Alexandra Feodorovna, podshohning ikkinchi qizi, Rossiya Buyuk Gertsogi Tatiana Nikolaevna va podshohning birinchi amakivachchasi Buyuk Gertsog Maria Pavlovna kabilarning portret rasmlari tasvirlangan[4].

Har bir portret fil suyagidan yasalgan marvaridli oltin ekranda joylashgan boʻlib, u tuxum ichiga sigʻishi uchun buklanadi. Tuxumning ichki qismi oʻralgan ramkani mahkamlash uchun baxmal bilan qoplangan. Har bir portretning orqa tomonida oʻtiruvchining oltin monogrammasi joylashtirilgan[5].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nikolay II ning onasi Maria Feodorovna 1877-yilgi Rossiya-Turkiya urushi paytida Qizil Xoch jamiyatida xizmat qilgan va keyinchalik 1894-yildan vafotigacha Qizil Xoch jamiyatining prezidenti boʻlgan[6]. 1915-yil Pasxa bayramida podshoh unga Imperial Qizil Xoch tuxumini sovgʻa qilganida, Maria Feodorovna hali ham Xalqaro Qizil Xoch jamiyatining Rossiya boʻlimi boshligʻi boʻlib xizmat qilardi[7].

1914-yilda Birinchi jahon urushi boshlanganda Alexandra va uning katta qizlari Olga va Tatiana stajyor hamshiralar sifatida qabul qilindi va imperator saroylari vaqtincha kasalxonalarga aylantirildi[6]. Rus inqilobi davrida Romanovlar sulolasi qulagandan soʻng, Dowager imperatori Qizil Armiyadan qochib qutulgan bir necha yaqin oila aʼzolaridan biri edi. 1919-yil aprel oyida u Imperator Qizil Xoch Pasxa tuxumini qoldirib, oʻzining tugʻilgan uyi Daniyaga qochib ketdi[8].

1930-yilda Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumi toʻqqizta imperator tuxumi bilan birga Antikvariat tomonidan New York shahridagi Armand Hammer galereyasiga sotilgan. Bu 1933-yilda John Lee Prattning rafiqasi Lillian Thomas Pratt tomonidan sotib olingan beshta Imperial Fabergé tuxumidan birinchisi edi[1]. Lillian Thomas Prattning Fabergé kolleksiyasi 1947-yilda vafotidan soʻng Virginia shtatining Richmond shahridagi Virginia tasviriy sanʼat muzeyiga topshirildi[6] Imperial Qizil Xoch Pasxa tuxumi hozirda Yevropa dekorativ sanʼati kolleksiyasining bir qismi sifatida namoyish qilinmoqda[9].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 [Virginia Museum of Fine Arts]
  2. ↑ Matt & Andrej Koymasky — Fabergé Red Cross with Imperial Portraits
  3. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 
  4. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 
  5. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Mieks — Fabergé Red Cross with Imperial Portraits
  7. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 
  8. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 
  9. ↑ David Park Curry. Faberge. Virginia Museum of Fine Arts, 1995. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qizil_Xoch_bilan_imperator_portretlari_(Fabergé_tuxumi)&oldid=3113078" dan olindi