Qish uyqusi (film)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Qish uyqusi — 2014-yilda suratga olingan turk filmi. Rejissyor Nuri Bilge Jeylan. Film 2014-yilda Kann kinofestivalida „Oltin palma yaprogʻi“ni qoʻlga kiritdi[1]. Film, shuningdek, xuddi shu festivalda FIPRESCI mukofotiga sazovor boʻlgan[2]. Filmning birinchi namoyishi 2014-yilning 16-mayida festival doirasida bo‘lib o‘tdi. Bu Yilmaz Güney rejissyorligida "Yoʻl' dan keyin Oltin palma toʻpini olgan ikkinchi turk filmidir[3].

Filmning qismlari Anton Chexovning qissalari asosida yaratilgan[4].

Sujeti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oydin (Bilginer) nafaqadagi aktyor. Aktyorlikni tashlab, kunlarini Markaziy Anadoludagi kichkina mehmonxonada oʻtkazadi. Uning hayotida ikki ayol bor: har jihatdan uzoq va sovuq boʻlgan yosh rafiqasi Nihal (Sözen) va ajrashib kelgan opasi Necla (Akbağ). Aktyorlikdan nafaqaga chiqqandan soʻng, Oydin otasidan meros qolgan mulkni boshqarish uchun rafiqasi va singlisi bilan Kapadokiyadagi mehmonxonaga koʻchib oʻtdi. Kapadokiyadagi mehmonxonada Oydinning hayoti juda barqaror, chunki u atrofida sodir boʻlayotgan voqealar uchun hech qanday javobgarlikni oʻz zimmasiga olishga ehtiyoj sezmaydi.

Filmda asosiy eʼtibor „ziyoli“ga qaratilgan boʻlib, hikoyadagi boshqa qahramonlar „ziyoli“ning holatiga oydinlik kiritish vazifasini oladi. Filmdagi „ziyoli“lar vakili bo‘lgan Oydinning eng katta muammosi „dangasalik“ boʻlib koʻrinadi. Uning opasi Necla bilan boʻlgan suhbatida opasi shafqatsizlarcha taʼkidlaganidek, Oydin mas’uliyatni oʻz zimmasiga olishdan qoʻrqadigan va oʻziga qarama-qarshilik koʻrsatadigan odam. Bu tanqidlarni qilgan Necla, Oydinning ham qattiq tanqidiga duchor boʻladi. U faqat xafa qilish, shikoyat qilish va kamsitishdir. Bu ikki tur boshqalarning ziddiyatlarini koʻrishda juda yaxshi, lekin ular oʻzlarini tan olishda juda johildirlar. Oydinning yosh rafiqasi esa bu vaziyatni buzish uchun yagona pozitsiyani egallagan. Oydin va Nihalning dialoglarida koʻzga tashlanadigan narsa Oydinning bilim, yosh va tajriba kabi afzalliklaridan foydalanib Nihalni qoʻrqitishga harakat qilishi, Nihal esa Oydindan toʻygani. Bu uch kishi yondosh qahramonlardan biri Suavi (Levent) bilan birga „yuqori tabaqa“ vakillaridir.

Rollarda[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Haluk Bilginer — Oydin: U otasidan meros qolgan mehmonxonani boshqaradigan, oʻqimishli sobiq aktyor. Bir gazetada oʻz maqolalarini berib boradi.
  • Demet Akbag — Necla: Oydinning opasi. U yaqinda ichkilikboz eri Nejdet bilan ajrashgan. Ukasi bilan bu qishloq mehmonxonasidagi monoton hayotidan charchagan u tez-tez Istanbulga, sobiq erining oldiga qaytishni orzu qiladi.
  • Melisa Sözen — Nihal: Oydinning xotini, undan ancha yosh. Oydinning tajribasi, bilimi va shaxsiyatidan o‘zini hayratga soladi. U tez-tez yaqin atrofdagi qishloq maktablarining ehtiyojlari uchun yordam kampaniyalarini tashkil qiladi.
  • Ayberk Pekjan — Hedayet: Oydinning yordamchisi.
  • Nejat İşler — Ismoil: U Aydinning ijarachilaridan biri. Qamoqdan chiqqanidan beri ichkilikbozligi va yomon xulqi ishga kirishiga toʻsqinlik qiladi. Shuning uchun u ijara haqini toʻlashda qiynaladi.
  • Serhat Kilich — Hamdi: U qishloqning imomi. U akasi Ismoil, jiyani Ilyas, xolasi Sevda va onasi bilan xaroba uyda yashaydi. Uyning yagona pul topuvchisi bo‘lgani uchun qiynalib yashaydi.
  • Tamer Levent — Suavi: U Oydin va Nihalning doʻsti. Qizi Londonda oʻqiydi, rafiqasi endigina vafot etgan, lekin bolaligi oʻtgan bu uydan ketishni istamagani uchun chekka qishloqdagi uyida yolgʻiz yashashni afzal koʻradi.
  • Nodir Sarıbacak — Levent: Yordam kampaniyasida Nihal bilan birga ishlamoqchi boʻlgan oʻqituvchi, lekin Oydin uni unchalik yoqtirmaydi. U unga ishonib boʻlmaydi deb hisoblaydi.
  • Mehmet Ali Nurogʻlu — Timur: U mehmonxona mehmonlaridan biri. Universitet talabasi Timur sarguzasht va spontan hayotni yaxshi koʻradi.

Ishlab chiqaruvchi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Film rejissyorning prodyuserlik kompaniyasi NBC Film, Turkiyaning Zeynofilm, Germaniyaning Bredok Film Production va Fransiyaning Memento Films kompaniyalari hamkorligida suratga olingan. Film Eurimages tomonidan 450 000 yevro miqdorida yordam oldi[5]. Suratga olish ishlari qish mavsumida Kapadokiyada ikki oy, Istanbuldagi studiyada toʻrt hafta davom etdi. Rasmga tushirish uchun Sony F65 kamerasi ishlatilgan[6].

Kino afishasida Ilya Glazunov suratining illyustratsiyasi afzal koʻrilgani daʼvo qilingan[7].

Tanqidiy mulohazalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Qish uyqusi" tanqidchilardan yuqori baholarni oldi. Koʻrib chiqish jamiyati saytida Rotten Tomatoes, 75 ta sharhni baholagan, u 88 % foizga erishdi va 10 balldan 8,4 ball oldi[8]. Metacritic -da 100 balldan 88 ball bilan „universal eʼtirof“ maqomi bilan roʻyxatga olingan, bu yerda 27 ta sharh baholangan[9].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „2014 Official Selection“ (İngilizce). Cannes. 2 aralık 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 nisan 2014.
  2. ↑ „Festival Reports - Cannes Film Festival 2014“ (İngilizce). FIPRESCI. 2 ağustos 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23 mayıs 2014.
  3. ↑ „‘Bu ödülü Türkiye'de son bir yılda hayatını kaybeden gençlere hediye ediyorum’“. Hürriyet. 12 eylül 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 mayıs 2014.
  4. ↑ „Nuri Bilge Ceylan’la Kış Uykusu Üzerine“. altyazi.net (9 temmuz 2014). 25 eylül 2014da asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ „Eurimages distributes 3.6M € to 13 coproductions“ (İngilizce). Cineuropa (21-mart). 7 şubat 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart.
  6. ↑ „Director Nuri Bilge Ceylan's F65 shoot“ (İngilizce). Sony.co.uk. Sony. 28 nisan 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart.
  7. ↑ „Bir Ressam, Bir Yönetmen, Bir Bakış“. Lebriz. 27 ağustos 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 ocak 2018.
  8. ↑ „Arşivlenmiş kopya“. 9 temmuz 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31 ağustos 2016.
  9. ↑ „Arşivlenmiş kopya“. 23 ağustos 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31 ağustos 2016. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qish_uyqusi_(film)&oldid=4211648" dan olindi