A Connecticut Yankee in King Arthur's Court
„A Connecticut Yankee in King Arthur’s Court“ („Qirol Arthur qal’asidagi Konnektikut Yanki“) – amerikalik yozuvchi Mark Twainning satirik va fantastik romani.
Bu roman vaqt ichida sayohat qilgan qahramon haqidagi ilk asarlardan biridir (H. G. Uellsning "Vaqt mashinasi" romanidan olti yil oldin yozilgan).Bu yerda monarxiya va feodal urf-odatlari tanqid qilinadi, ularning zodagonligi masxara qilinadi.
Syujet[tahrir | manbasini tahrirlash]
Roman 6-asrda Angliyada va uning oʻrta asr madaniyatida Hank Morgan nuqtai nazaridan oʻrnatilgan komediyadir; u Konnektikut shtatining Xartford shahrida 19-asrda yashovchi boʻlib, boshiga urilgan zarbadan soʻng uygʻonib, oʻzini tushunarsiz ravishda erta oʻrta asrlar Angliyasiga qaytib, u erda qirol Arthur bilan uchrashadi. Yillar davomida romantik afsonalar bilan boʻyalgan oʻsha davr qiyofasiga ega boʻlgan Hank muammolarni tahlil qilish va kelajakda 1300 yil davomida olgan bilimlarini baham koʻrish vazifasini oʻz zimmasiga oladi va odamlar hayotini modernizatsiya qilish, amerikalashtirish va yaxshilashga harakat qiladi.[1]
Koʻpgina parchalar toʻgʻridan-toʻgʻri ser Tomas Malorining " Le Morte d’Arthur " asaridan iqtibos keltiriladi, bu Arthuriya afsonalarining kech oʻrta asrlar toʻplami boʻlib, qirol Arthur va Kamelot afsonasining asosiy manbalaridan birini tashkil qiladi. Kadrlar hikoyachisi 19-asrda yashovchi (aftidan Mark Twainning oʻzi) boʻlib, u zamonaviy davrda Xank Morgan bilan uchrashadi va ikkalasi uchrashadigan muzeyda Hankning kitobini oʻqiy boshlaydi. Keyinchalik, hikoya qahramonlari uning qismlarini Maloryning asl tilida takrorlaydi. Oʻrta asr zohidlari haqidagi bob ham Uilyam Edvard Xartpol Lekining ishidan olingan
Nashr tarixi va javob[tahrir | manbasini tahrirlash]
Twain birinchi marta 1884 – yil dekabrida Qirol Arthurning sudida "Konnektikut Yanki " gʻoyasini oʻylab topdi va 1885-1889-yillarda uning ustida . Hartford, Konnektikut . U birinchi marta Angliyada Chatto & Windus tomonidan 1889 yil dekabr oyida Qirol Arthur saroyida Yanki nomi ostida nashr etilgan. Yozuvchi va tanqidchi Uilyam Din Xouells uni Twainning eng yaxshi asari va „demokratiyadagi obyektiv dars“ deb atadi. ". Asar Buyuk Britaniyada biroz norozilik bilan kutib olindi, chunki u „[uning] meros va aristokratik institutlariga toʻgʻridan-toʻgʻri hujum“ sifatida qabul qilindi.[2]
Ilmiy fantastika sifatida[tahrir | manbasini tahrirlash]
Konnektikut Yanki baʼzan ilmiy-fantastikning vaqt sayohati subjanrida asosiy asar sifatida eʼtirof etilgan boʻlsa-da , Twainning romanida bir nechta muhim oʻtmishdoshlar mavjud edi. Ular orasida HG Uellsning " Sunkali argonavtlar „ (1888) hikoyasi bor, bu “Vaqt mashinasi" (1895) ning oldingi qismi edi. Shuningdek, Konnektikut Yankidan bir yil oldin nashr etilgan Edvard Bellamining juda mashhur "Orqaga qarash " (1888), unda bosh qahramon gipnoz bilan uyquga ketgan va 2000 yilda uygʻongan. Twainga koʻproq toʻgʻridan-toʻgʻri ilhom berdiCharlz Xeber Klarkning Baxtli oroli (1882). Ushbu romanda texnik jihatdan malakali amerikalik Arthur davrida Britaniyadan ajralib chiqqan va hech qachon rivojlanmagan orolda kema halokatga uchragan.
Twainning kitobida „Vaqt sayohati“ adabiyotida qoʻllaniladigan asosiy adabiy vositalardan biri boʻlib qoladigan narsa taqdim etilgan – zamonaviy odam toʻsatdan oʻtmishga tashlanadi, sayohatchining ixtiyoridan tashqarida boʻlgan baʼzi bir kuchlar u erda qaytarib boʻlmaydigan tarzda tiqilib qoladi va undan eng yaxshi foydalanishi kerak – odatda. , oʻtmishdagi jamiyatga zamonaviy ixtirolar va institutlarni joriy etishga urinish orqali. Ilmiy-fantastika klassikasi deb hisoblangan bir qancha asarlar Twain tomonidan qoʻyilgan ushbu naqshga aniq amal qiladi, masalan, L. Sprag de Kampning " Qorongʻi tushmasin " va Poul Andersonning " Erta kelgan odam „.“Vaqtga sayohat" adabiyotining ushbu yoʻnalishi Uells asarlarining asosiy namunasidan aniq farq qiladi, bunda qahramon vaqt mashinasiga ega va oʻz xohishiga koʻra vaqt ichida oldinga va orqaga sayohat qila oladi.
Ish liniyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
19-asrning oxirida Konnektikutda yashovchi Yanki jangda boshidan jarohat oldi va hushini yoʻqotdi. Va uygʻonganida, u Britaniya qiroli Arthur (VI asr) davriga tushib qolganini payqadi. Oʻtmishdagi odamlar uni sehrgar deb bilishadi va u bu mamlakatga oʻz davri yangiliklarini kirita boshlaydi. Ammo bu ritsarlar va cherkov aʼzolarining nuridir.[3]
Skrining[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Xuddi shu nomdagi ovozsiz film 1921-yilda suratga olingan.
- 1931-yilda „Konnektikut Yanki“ ovozli filmi chiqdi.
- 1949-yilda kino-muzikl chiqarildi.
- Televizion versiyasi 1960-yilda chiqarilgan.
- 1979-yilda Uolt Disney „Nomaʼlum uchuvchi gʻalati toʻp“ („Qirol Arthur qal’asidagi astronavt“ nomi bilan ham tanilgan) filmini chiqardi.
- 1988-yilda SSSRda „Qirol Arthur qal’asidagi Yankining yangi ertaklari“ filmi chiqdi.
- 1995yilda Uolt Disney kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan „Qirol Arthurning sudidagi bola“ filmi chiqdi.
Ushbu roman asosida boshqa filmlar ham suratga olingan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Twain, Mark., Clemens, Samuel. (2007), p1 „It was in Warwick Castle that I came across the curious stranger … He attracted me by three things: his candid simplicity, his marvelous familiarity with ancient armor, and the restfulness of his company. As the stranger recalls tales of Sir Lancelot, another man enters the castle and, through a first-person narrative establishes himself“
- ↑ Twain, Mark., Clemens, Samuel. (2007), p. 2 „It was during a misunderstanding conducted with crowbars with a fellow we used to call Hercules. He laid me out with a crusher alongside the head that made everything crack“
- ↑ Twain, Mark., Clemens, Samuel. (2007), p2 „At the end of an hour we saw a far-away town sleeping in a valley by a winding river; and beyond it on a hill, a vast gray fortress, with towers and turrets, the first I had ever seen out of a picture.“
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Roman Standard Ebooksda