Proton terapiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Minnesota shtatining Rochester shahridagi Mayo klinikasidagi proton terapiyasi uskunasi

Tibbiyotda proton terapiyasi yoki proton radioterapiyasi zarracha terapiyasining bir turi boʻlib, u kasal toʻqimalarni nurlantirish uchun, asosan saraton kasalligini davolash uchun protonlar nuridan foydalanadi. Proton terapiyasining tashqi nurli radioterapiyaning boshqa turlariga nisbatan asosiy afzalligi shundaki, protonlar energiyasining asosiy qismi kirish chuqurligining oxiridagi kichik sohada beriladi; shuning uchun sogʻlom toʻqimalarga kamroq doza beriladi.

Oʻsimtani foton yoki proton terapiyasi bilan davolashni tanlash kerak boʻlsin va agar nishon toʻqimalarga yuqori nurlanish dozasini yetkazib berish va xavf ostida boʻlgan yaqin atrofdagi organlarga nurlanishni sezilarli darajada kamaytirish kerak boʻlsa, shifokorlar proton terapiyasini tanlashi mumkin[1]. Amerika Radiatsion Onkologiya Jamiyatining Proton nurlari terapiyasi uchun model siyosati, agar atrofdagi normal toʻqimalarni tejashga „fotonga asoslangan radioterapiya bilan etarli darajada erishib boʻlmasa“ va bemorga foyda keltirsa, proton terapiyasi oqilona hisoblanadi[2]. Fotonli radiatsiya terapiyasi singari, proton terapiyasi koʻpincha saraton kasalligini eng samarali davolash uchun jarrohlik va / yoki kimyoterapiya bilan birgalikda qoʻllaniladi.

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Proton terapiyasi uchun odatiy davolash rejasida tarqalgan Bragg choʻqqisi (SOBP, chiziqli koʻk chiziq) radiatsiya qanday taqsimlanganligini koʻrsatadi. SOBP bir necha alohida Bragg choʻqqilarining yigʻindisi (ingichka koʻk chiziqlar). Eʼtibor bering, proton nurlanishining katta qismi oʻsimta oldidagi teriga va sayoz toʻqimalarga yoki oʻsimta orqasidagi chuqur toʻqimalarga emas, balki oʻsimtaga etkaziladi. Qizil chiziq taqqoslash uchun rentgen nurlarining (foton yoki anʼanaviy radiatsiya terapiyasi) chuqurlik dozasini koʻrsatadi. Pushti maydon oʻsimta oldida va orqasida rentgen nurlanishining qoʻshimcha dozalarini ifodalaydi — bu normal toʻqimalarga zarar etkazishi va ikkilamchi saratonni, ayniqsa terini keltirib chiqarishi mumkin. [3]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Tai-Ze Yuan (2019). „New frontiers in proton therapy: applications in cancers“. Cancer Commun. 39-jild, № 61. 61-bet. doi:10.1186/s40880-019-0407-3. PMC 6805548. PMID 31640788.
  2. „PROTON BEAM THERAPY (PBT)“. astro.org. American Medical Association (2013). Qaraldi: 1-fevral 2021-yil.
  3. Adapted, Levin W. P., Kooy H., Loeffler J. S., DeLaney T. F. (2005). "Proton Beam Therapy". British Journal of Cancer 93 (8): 849–854. doi:10.1038/sj.bjc.6602754. PMID 16189526. PMC 2361650. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2361650.